W trakcie debaty pierwszego dnia obrad 28. posiedzenia Sejmu, 14 kwietnia 2021 roku, w części poświęconej sprawozdaniu Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz niektórych innych ustaw, posłanka Partii Zieloni Urszula Zielińska odniosła się do zagrożeń, jakie dla Polski niesie zmiana klimatu, a także jej kosztów. Z tego samego posiedzenia pochodzi też inna wypowiedź Urszuli Zielińskiej – na temat statystyki pożarów i dni upalnych w Polsce – którą również zweryfikowaliśmy.

Koszty zmian klimatu

Dane, na które powołała się Urszula Zielińska, pochodzą z opublikowanego w 2013 roku przez ówczesne Ministerstwo Środowiska „Strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030”. Na stronie 15. dokumentu czytamy:

W 2013 roku resort szacował, że jeśli nie zostaną podjęte żadne działania przeciwko zmianie klimatu, do 2020 roku gospodarka może ponieść straty na poziomie około 86 mld zł, a w latach 2021-2030 koszty mogą sięgnąć dodatkowo 119 mld zł.

Wnioski ujęte w „Strategicznym planie…” zostały przygotowane na podstawie danych zebranych z resortów, urzędów wojewódzkich i innych instytucji oraz z ekspertyz wykonanych na potrzeby projektu KLIMADA.

W 2018 roku te same dane znalazły się w raporcie „Wpływ zmian klimatu na zdrowie”, który został opracowany i przygotowany przez Koalicję Klimatyczną oraz HEAL Polska. Na stronie 5. raportu możemy przeczytać, że: „W latach 2001-2011 koszty spowodowane skutkami zmiany klimatu w Polsce, w tym gwałtownymi zjawiskami pogodowymi, wyniosły aż 56 mld zł. Natomiast straty wywołane przez zjawiska atmosferyczne w tym czasie sięgnęły 90 mld zł”.

Straty bezpośrednie – czyli jakie?

Oddziaływanie ekstremalnych zjawisk pogodowych i klimatycznych na ludzi, ich mienie i środowisko powoduje szkody bezpośrednie. Ministerstwo w „Strategicznym planie…” wyjaśnia, że mogą one dotyczyć nie tylko utraty zdrowia i życia ludzi, ale też zniszczenia infrastruktury technicznej, utraty zwierząt gospodarskich i plonów lub zniszczenia ekosystemów.

Wśród zagrożeń dla zdrowia i życia ludzi związanych ze zmianami klimatu wymienia się wzrost zgonów spowodowanych falami upałów lub – w zależności od regionu – zimnem. Możemy zaobserwować również zmiany w występowaniu niektórych chorób przenoszonych przez wodę oraz wektory (organizmy przenoszące pasożyty lub drobnoustroje zakaźne).

Istnieją również szkody pośrednie, które są wynikiem długoterminowych konsekwencji ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz klimatycznych i obejmują obszar znacznie większy od dotkniętego danym zjawiskiem. Straty pośrednie powstają w wyniku utraty zysków przez przedsiębiorstwa spowodowane kłopotami komunikacyjnymi, zmniejszenia produkcji pociągającego za sobą spadek konkurencyjności wybranych branż czy ograniczenia popytu na rynku dotkniętym zniszczeniami.

Wypowiedź posłanki Urszuli Zielińskiej uznajemy za manipulację, ponieważ mówi ona jedynie o „kosztach zdrowotnych”, podczas gdy z raportu, na który się powołuje, wynika, że suma 56 mld zł nie odnosi się jedynie do zdrowia ludzi, ale również do strat związanych z gospodarką czy klimatem.