Ordo Iuris opublikowało poradnik

Wraz z początkiem roku Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris udostępnił poradnik dotyczący wolności słowa, sumienia oraz wyznania w miejscu pracy. Dokument jest przeznaczony dla pracowników, przedsiębiorców, przedstawicieli zawodów medycznych oraz nauczycieli akademickich.

Jak czytamy we wprowadzeniu: „publikacja jest odpowiedzią na rosnącą liczbę zgłoszeń pracowników, przedsiębiorców, lekarzy, pielęgniarek, położnych, farmaceutów, wykładowców akademickich i wielu innych, którzy zwracają się do Instytutu na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris o pomoc prawną w sporach prawnych powstających na płaszczyźnie zawodowej”.

W dokumencie przywoływane są obowiązujące ramy prawne, na które pracodawca lub pracownik mógłby się powołać, aby chronić swoje sumienie i uniknąć dyskryminacji ze względu na swoje przekonania.

Kilka porad dla hotelarzy

Popularność w sieci zyskał fragment poradnika, w którym autorzy przedstawiają ramy prawne i argumenty, na które może powołać się przedsiębiorca, aby odmówić wykonania usługi z powodu sprzeciwu sumienia (s.28). Jako jeden z przykładów przytoczono sytuację, w której właściciel hotelu może odmówić wynajmowania pokoi z łóżkami dwuosobowymi dla par, które nie są małżeństwami.

Z tego powodu dokument zaczął być przywoływany w mediach. Radio RMF 24 przytacza wypowiedzi hotelarzy, którzy traktują poradnik z przymrużeniem oka. Do tematu odniosła się również posłanka Monika Falej, której zdaniem Ordo Iuris dąży swoim poradnikiem do zmian w prawie.

Posłanka Joanna Scheuring-Wielgus opublikowała nagranie na TikToku, w którym – podobnie jak Falej – sugeruje, że Ordo Iuris dąży do wprowadzenia takiego zakazu w hotelach.

Poradnik nie jest propozycją zmian

Twórcy poradnika podkreślają, że takie wartości jak wolność sumienia, wyznania i słowa są wartościami, które gwarantuje Konstytucja RP. Zdaniem autorów dokumentu nie istnieje katalog, który jasno określa, co jest dozwolone w miejscu pracy oraz w relacji pomiędzy pracownikiem i pracodawcą w zakresie wolności przekonań (s.13).

Ordo Iuris przedstawia listę ich zdaniem niedozwolonych praktyk, wśród których znalazły się m.in.:

• przekazywanie wbrew woli pracownika informacji o charakterze ideologicznym lub światopoglądowym,
• przymuszanie pracownika do zmiany światopoglądu,
• przymuszanie pracownika do wzięcia udziału w wydarzeniach wpisujących się w konkretny światopogląd,
• zmuszenie pracownika do ujawnienia religii lub światopoglądu.

Przedsiębiorcy i prawo do odmówienia usługi

W dalszej części dokumentu wskazano, że obowiązek zawarcia umowy z konsumentami dotyczy wyłącznie przedsiębiorstw strategicznych, świadczących usługi np. energetyczne (s. 25). Pozostali przedsiębiorcy mogą korzystać z pełnej swobody działalności gospodarczej. Poradnik podkreśla, że odmowa wykonania usługi, która nie wpisywałaby się w markę firmy, jest często spotykaną praktyką i nie jest niczym zaskakującym (s. 28).

Instytut wskazuje również, że szczególnie istotne w gospodarce wolnorynkowej są „postawy wzajemnego zaufania i uczciwości”, które mogą być przekazywane poprzez prowadzenie przez przedsiębiorstwo jasnego przekazu co do wyznawanych wartości (s. 28).

Pokoje hotelowe dla małżeństw to tylko przykład

Właśnie w tym kontekście w poradniku pojawia się historia o hotelarzu, który może odmówić parze nieformalnej wynajęcia jednego łóżka w hotelu. Nie jest to postulat zmiany w prawie, a jedynie przykład sytuacji, w której przedsiębiorca może powołać się na wolność sumienia i przytoczyć już obowiązujące argumenty prawne, które Ordo Iuris zebrało w poradniku.

Autorzy poradnika przywołują inne przykładowe sytuacje, w których przedsiębiorca mógłby powołać się na wolność sumienia. Są to m.in.:

• Księgarnia może odmówić dystrybucji książki zawierającej treści, których nie chce promować.
• Manufaktura artystyczna, która specjalizuje się w produkcji ręcznie robionych na drutach wełnianych ubrań dla dzieci w wieku od noworodka do 3 lat, angażująca się w inicjatywy społeczno-edukacyjne o „wcześniakach”, wysyłająca ręcznie robione czapeczki i skarpetki na oddziały neonatologiczne, ma prawo nie podjąć się zlecenia na wykonanie ubrań z czerwonym symbolem w kształcie pioruna jako oznaczenia ruchu politycznego o nazwie „Strajk Kobiet”, gdyż byłoby to sprzeczne z konsekwentnie przez nią przyjętą brand marketing policy.
• Zakład drukarski ma prawo odmówić wykonania usługi, gdzie literalne brzmienie dzieła zawiera treści, których nie chce promować.

Jerzy Kwaśniewski – jeden z autorów poradnika – odniósł się do tweeta Moniki Falej. Jak wyjaśnił, to nieprawda, że Ordo Iuris dąży do wprowadzenia zakazu wynajmowania pokoi hotelowych parom bez ślubu.