Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
4 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
4 min czytania
Prezydent zawetuje budżet? Konstytucja na to nie zezwala
Prezydent zawetuje budżet? Konstytucja na to nie zezwala
[W odpowiedzi na pytanie, czy ustawa budżetowa zostanie zawetowana, czy skierowana do Trybunału Konstytucyjnego – przyp. Demagog] Wszystko jest możliwe. Możliwe jest zarówno pierwsze, jak i drugie rozwiązanie.
Fałsz
Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:
- nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,
- jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.
Fałsz
Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:
- nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,
- jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.
- Ustawa budżetowa na 2024 rok trafiła do Sejmu z inicjatywy rządu Donalda Tuska. W izbie niższej odbyło się już pierwsze czytanie projektu.
- Gdy parlament uchwali ustawę budżetową, trafi ona do prezydenta. Zgodnie z Konstytucją (art. 224 ust. 1-2) prezydent może skorzystać z dwóch opcji: podpisać lub skierować ją do Trybunału Konstytucyjnego.
- Jeżeli TK uzna ustawę budżetową za niekonstytucyjną, wówczas prezydent odmawia jej podpisania. W przypadku gdy rozpoczął się już nowy rok budżetowy, rząd może prowadzić gospodarkę finansową na podstawie projektu ustawy.
- Prezydent nie ma możliwości skorzystać z prawa weta w odniesieniu do ustawy budżetowej. Takie rozwiązanie wyklucza art. 224 ust. 1 Konstytucji.
- Polityk wprowadza w błąd co do uprawnień prezydenta. Nie jest możliwe, aby prezydent zawetował ustawę budżetową. Na tej podstawie oceniamy wypowiedź jako fałsz.
- Wypowiedzi nie przyznaliśmy oceny „częściowa prawda”, ponieważ zgodnie z naszą metodologią ta ocena jest możliwa tylko wtedy, gdy fałszywa informacja nie wypacza tez zawartych w wypowiedzi.
Sejm zajmie się budżetem na 2024 rok
19 grudnia 2023 roku do Sejmu wpłynął projekt ustawy budżetowej na rok 2024, który został przygotowany przez rząd Donalda Tuska. Projekt trafił do Komisji Finansów Publicznych. Komisja przyjęła projekt ustawy przedłożony przez rząd 4 stycznia i zaproponowała do niego 20 poprawek.
W mediach toczy się debata, jakie będą dalsze losy ustawy. Wątpliwości nie powinno wzbudzać stwierdzenie, że Sejm i Senat przyjmą ustawę budżetową. Pytanie, jak zachowa się prezydent. który wywodzi się z innej opcji politycznej niż większość sejmowa.
W „Gazecie Wyborczej” pojawiły się spekulacje, że Andrzej Duda skieruje budżet do Trybunału Konstytucyjnego, a ten orzeknie o jego niekonstytucyjności. To z kolei miałoby stanowić podstawę do skrócenia kadencji parlamentu. O tym, dlaczego nie może to być podstawa do skrócenia kadencji Sejmu i Senatu, pisaliśmy w tym artykule.
Prezydencki minister: Andrzej Duda ma dwie możliwości
Należy się spodziewać, że temat budżetu będzie cały czas rozgrzewał debatę publiczną. Wkrótce w Sejmie czeka nas drugie i trzecie czytanie. W Radiu RMF FM o losy ustawy budżetowej został zapytany minister w Kancelarii Prezydenta – Wojciech Kolarski.
Prezydencki minister zapowiedział, że Andrzej Duda zapozna się z budżetem, kiedy trafi on na jego biurko. Kolarski nie powiedział jednoznacznie, jaką decyzje podejmie głowa państwa. Tej należy się spodziewać po zakończeniu prac budżetowych.
Kolarskie nie wykluczył jednak, że w razie wątpliwości i niespodziewanych zmian – jak w przypadku ustawy okołobudżetowej – prezydent rozważy dwie opcje: albo skieruje ustawę do Trybunału Konstytucyjnego (TK), albo ją zawetuje.
Prezydent może skorzystać z dwóch ścieżek decyzyjnych. Jednak innych, niż mówił Kolarski
Pierwszą z możliwości jest podpisanie przez prezydenta ustawy budżetowej w ciągu 7 dni od przedłożenia jej głowie państwa przez Marszałka Sejmu (art. 224 ust .1). Wówczas ustawa wchodzi w życie, a proces legislacyjny dobiega końca.
Druga ścieżka to skierowanie ustawy do Trybunału Konstytucyjnego. Prezydent może skorzystać z tej prerogatywy w celu zweryfikowania, czy ustawa jest zgodna z Konstytucją (art. 122 ust. 3 Konstytucji). Jeśli TK orzeknie, że ustawa budżetowa nie narusza Konstytucji, wówczas prezydent musi ją podpisać. A co, jeśli TK orzeknie, że ustawa budżetowa narusza Konstytucję?
Wówczas prezydent odmawia podpisania ustawy. Czy to oznacza, że państwu grozi paraliż w obliczu braku ustawy budżetowej? Nie, Konstytucja przewidziała rozwiązanie awaryjne. Zgodnie z art. 219 ust. 4 rząd może prowadzić gospodarkę finansową na podstawie projektu ustawy, gdy zaczął się już nowy rok budżetowy.
Prezydent nie może zawetować budżetu
W przypadku ustawy budżetowej prezydent nie może skorzystać z prawa weta. Art. 224 ust. 1 Konstytucji klarownie mówi, że prezydencka prerogatywa w postaci ponownego rozpatrzenia ustawy przez Sejm nie ma zastosowania do przepisów o ustawie budżetowej.
Podsumowując, prezydent może skorzystać z dwóch legalnych ścieżek decyzyjnych: podpisać ustawę budżetową lub w razie wątpliwości co do jej konstytucyjności – skierować ją do Trybunału Konstytucyjnego. Konstytucja nie dopuszcza sytuacji, w której prezydent może zawetować ustawą budżetową.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
