Artykuł powstał w ramach drugiej edycji Weryfikatonu — maratonu sprawdzania informacji przed wyborami do Parlamentu Europejskiego. Więcej sprawdzonych analiz znajdziesz na stronie demagog.org.pl.

Epidemia COVID-19 ujawniła dotkliwość problemu, którym jest niewystarczająca rodzima produkcja leków w państwach członkowskich UE. Według Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności braki produktów medycznych stale rosły w latach 2000–2018. Przyczyn problemu Komisja doszukuje się w niewystarczającej produkcji, w nieobliczalnym rynku (który musi odpowiadać na epidemie i katastrofy naturalne), a także w progach cenowych ustalanych na poziomie państw.

Polska nie jest państwem samowystarczalnym w produkcji leków

Według danych na rok 2021 deficyt w handlu lekami z zagranicą wzrastał z roku na rok (1, 2, 3). W stosunku do 2015 roku produkcja zmalała o 15 proc.

Sytuacja w Belgii, kraju unijnym o największej wartości produkcji leków w 2021 roku, także charakteryzuje się coraz częstszymi niedoborami niektórych leków na rynku. Najbardziej dotknięci są pacjenci wymagający leków przeciwinfekcyjnych, przeciwbólowych i znieczulających. Sytuacja nieraz zmusza lekarzy do podejmowania nieoptymalnego leczenia dostępnymi lekami.

W 2020 r. 40 proc. leków w Unii Europejskiej pochodziło z krajów spoza wspólnoty. Największymi eksporterami substancji czynnych do państw członkowskich UE były Indie i Chiny, które produkowały od 60 do 80 proc. farmaceutycznych składników czynnych.

Na kryzys z dostępnością leków Unia Europejska odpowiedziała wdrożeniem programu EU4Health, uruchomionego w 2021 roku, mającego trwać do 2027 roku. Budżet 5,1 mld € ma być przeznaczony na zwiększenie dostępności leków i sprzętu w sytuacjach kryzysowych podobnych do pandemii COVID-19, przy czym 1/5 budżetu zostanie wykorzystana, aby wspierać edukację na temat zdrowia i zapobiegać chorobom i tym samym ograniczyć zapotrzebowanie na leki w przyszłości.