Kiedy poznamy nowy rząd?

Mimo że wyniki wyborów poznaliśmy dwa tygodnie temu, wciąż trwa kadencja poprzedniego Sejmu. Zakończy się ona dopiero na dzień przed pierwszym zebraniem Sejmu X Kadencji, którego datę prezydent Duda wyznaczył na 13 listopada.

💬 Nie widzę dzisiaj powodu, aby skracać konstytucyjną, 4-letnią kadencję Sejmu; kończy się ona 12 listopada; 13 listopada zaplanowałem pierwsze posiedzenie Sejmu nowej kadencji – Prezydent @AndrzejDuda. pic.twitter.com/4U3iqsofPM

— Kancelaria Prezydenta (@prezydentpl) October 26, 2023

Nie wiemy, kiedy ostatecznie uformuje się nowy rząd, bo wciąż nie jest jasne, czy w pierwszym kroku na stanowisko zostanie desygnowany Mateusz Morawiecki, Donald Tusk, czy jeszcze ktoś inny. Jeśli kandydat prezydenta zostanie odrzucony, to tworzenie nowego rządu może przedłużyć się do 25 grudnia. Komu mają służyć tak odległe terminy?

Michał Szczerba: władza daje sobie czas na rozdanie pieniędzy

Swoją teorię przedstawił na antenie radia ZET poseł Michał Szczerba. Redaktor zadał mu następujące pytanie: „Pana zdaniem jest tak, że poprzez rozmaite instytucje, takie jak Polska Agencja Rozwoju Przemysłu, pieniądze mają trafić do ludzi Prawa i Sprawiedliwości i po to jest przedłużane działanie rządu?” [pogrubienie tekstu – Demagog]. 

Poseł Szczerba potwierdził, że to jego teza. Wyjaśnił, że jego zdaniem obóz PiS opóźnia przekazanie władzy, aby zapewnić sobie dodatkowy czas na dokończenie konkretnych konkursów. Podkreślił, że wybrane ministerstwa i instytucje ogłosiły konkursy grantowe, które mają się rozstrzygnąć jeszcze za rządów Zjednoczonej Prawicy.

Jakie konkursy trwają w tej chwili?

W celu zweryfikowania wypowiedzi posła Szczerby zajrzeliśmy na oficjalne strony ministerstw. Prawie wszystkie wymienione przez niego konkursy są w obecnej chwili otwarte i można do nich składać wnioski. W przypadku programu dla drużyn pożarniczych mówimy dopiero o planowanym projekcie – nie wiemy, czy zostanie on uruchomiony.

Co do trzech konkursów nie znamy wszystkich detali i możemy tylko prognozować, czy fundusze rozdysponuje stary czy już nowy rząd. Terminy ogłoszenia wyników konkursów przypadają na grudzień br. i na pierwsze miesiące 2024 roku. Mowa jednak o ostatecznym terminach. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby ministerstwa rozstrzygnęły konkursy wcześniej.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych i 12,34 mln na nowy projekt

MSZ ogłosiło konkurs „Infrastruktura Polonijna 2024”. Na realizację tego zadania przewidziano środki w wysokości 12,34 mln zł. Mowa tu o maksymalnej kwocie, która może zostać przeznaczona na realizację projektów.

Ogłoszenie pojawiło się na stronie ministerstwa 11 października, a więc jeszcze przed wyborami. Termin składania ofert upływa 6 listopada 2023 roku, czyli jeszcze przed pierwszym posiedzeniem Sejmu X kadencji. Nie oznacza to, że konkurs zostanie rozstrzygnięty od razu.

Według regulaminu wyniki mają zostać opublikowane do 22 grudnia 2023 roku. Teoretycznie nic nie stoi na przeszkodzie, aby minister rozstrzygnął konkurs jeszcze przed powołaniem nowego rządu.

Ministerstwo Sportu i Turystyki zwiększyło budżet grantowy dla młodych sportowców

W czerwcu 2023 roku MSiT ogłosiło program „Mikro Granty – duże wsparcie dla małych projektów sportowych”. Jego celem było wsparcie ogólnodostępnych zajęć, turniejów i imprez sportowych dla dzieci i młodzieży. Początkowo jego budżet przewidziano na 30 mln zł, a ostatecznie zwiększono do 46,9 mln zł. Według ministerstwa była to odpowiedź na ogromne zainteresowanie programem.

Wkrótce potem we wrześniu została zorganizowana druga edycja programu. Minister przewidział na ten cel budżet w wysokości 10 mln zł, jednak 19 października 2023 roku (czyli już po wyborach) budżet został zwiększony do 20,7 mln zł. Konkurs został rozstrzygnięty dzień później. 

W tym miejscu należy jednak podkreślić, że projekty finansowane z tych grantów muszą zostać zrealizowane do końca listopada 2023 roku, a więc jeszcze w tym roku i prawdopodobnie przed zaprzysiężeniem nowego rządu.

Narodowy Instytut Wolności zaprasza do składania wniosków

NIW to agencja wykonawcza, utworzona w 2017 roku, mająca za zadanie wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, działalności pożytku publicznego i wolontariatu. Faktycznie już po wyborach, 16 października, na stronie NIW został ogłoszony nabór do rządowego programu NOWEFIO na 2024 rok. Na ten cel przeznaczono z budżetu 109,4 mln zł, jednak w obecnej rekrutacji (priorytety 2-4) do rozdysponowania pozostało 61,4 mln zł. 

Do składania wniosku uprawnione są m.in. organizacje pozarządowe, spółdzielnie socjalne, koła gospodyń wiejskich, ochotnicze straże pożarne. Wnioski są przyjmowane do 27 listopada, jednak rozstrzygnięcie konkursu zaplanowano do końca lutego 2024 roku. Zeszłoroczną edycję rozstrzygnięto dopiero w marcu br. Nie wiemy, w jakim tempie przebiegnie tegoroczna weryfikacja wniosków. Instytut może rozstrzygnąć konkurs wcześniej. 

Warto podkreślić, że NOWEFIO nie jest całkowicie nowym konkursem. Program został powołany w 2020 roku na podstawie rozporządzenia premiera, a jego realizację rozplanowano na lata 2021–2030. 

Ministerstwo Edukacji i Nauki chce sfinansować drużyny pożarnicze

Już po wyborach, 23 października, do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów trafił projekt uchwały w sprawie Rządowego Programu Wsparcia Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych „Bezpieczeństwo mojej gminy – historia, teraźniejszość, przyszłość” na lata 2023-2024”.

Na stronie Rady Ministrów czytamy, że celem projektu jest „pilna potrzeba zahamowania negatywnych skutków sytuacji popandemicznej stanowiącej przyczynę spadku zaangażowania młodzieży w 62% OSP”. Odpowiedzialny za projekt jest minister edukacji i nauki, a zakładany koszt realizacji to 400 mln zł. 

Rząd planuje przyjąć uchwałę w tej sprawie do końca br. W obecnej chwili nie mamy jeszcze pewności, czy uchwała zostanie przyjęta, a projekt – uruchomiony. Projekt docelowo byłby realizowany w latach 2023–2024. Z racji tego, że rok chyli się ku końcowi, większość środków na ten cel pochodziłoby zapewne z budżetu na kolejny rok, czyli już za nowego rządu.

Minister Czarnek przekonuje o zaletach projektu

Przemysław Czarnek opowiedział więcej o swoim projekcie na antenie Radia Zet. Zasugerował, że nie jest to nowy projekt, a prace nad uchwałą trwały od roku. 

Nie jest to pierwsze wsparcie rządu dla młodych strażaków. W 2021 roku został powołany Zespół ds. wsparcia młodzieżowych drużyn pożarniczych z udziałem ministra edukacji i nauki.  Natomiast w 2022 roku rząd wsparł Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze, do których trafiło z rezerwy ogólnej państwa 25 mln zł.

Polityk przekonywał dodatkowo, że konsultował się w tej sprawie z Waldemarem Pawlakiem z PSL. Przedstawiciele partii przyznają, że choć pieniądze są straży pożarnej potrzebne i drużyny je przyjmą, to nie będzie to dla ich ugrupowania argumentem, aby wejść w koalicję z PiS.

Minister Gliński i ćwierć miliarda na kulturę

Poseł Szczerba przywołał nabór do programu „Edukacja kulturalna”, ogłoszony przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Faktycznie, taki projekt został ogłoszony 23 października, czyli już po wyborach. To część szerszego naboru do programów rządowych z zakresu kultury i ochrony dziedzictwa narodowego na rok 2024.

Rekrutacja trwa do 30 listopada, czyli zakończy się już po pierwszym posiedzeniu Sejmu nowej kadencji. Wyniki konkursu zostaną ogłoszone do dwóch miesięcy, czyli już w 2024 roku (plik wytyczne, s. 11). Poprzednia edycja została rozstrzygnięta dopiero w kwietniu br. Nie wiemy, w jakim tempie zostaną sprawdzone tegoroczne wnioski. Ministerstwo może rozstrzygnąć konkurs wcześniej.

Mowa tu o łącznie 30 programach z dziedziny kultury. Wśród nich znajdziemy zarówno badanie polskich strat wojennych, publikację czasopism, wydatki na promocję czytelnictwa, jak i wydatki na taniec i teatr oraz wydarzenia artystyczne dla dzieci. Edukacja kulturalna jest wyodrębniona jako jeden z nich.

Ministerstwo przyjęło, że limit wydatków na wspomniane 30 programów w 2024 roku to 236,46 mln zł. Nie oznacza to, że dokładnie tyle zostanie wydane. Ponadto nie wszystkie środki zostaną przeznaczone na edukację kulturalną. Na ten cel przewidziano maks. 14,72 mln zł.

To program realizowany od lat

Konkurs na realizację edukacji kulturalnej nie jest niczym nowym. Programy ministerialne z zakresu kultury są realizowane od wielu lat. W archiwum ministerstwa sięgają one do co najmniej 2008 roku.

Konkurs na realizację programu edukacji kulturalnej był rozpisany zarówno rok temu (na rok 2023), jak i w roku 2021, 2020 i 2019. Podobny program był realizowany przykładowo też w roku 2015 czyli za rządów koalicji PO-PSL.