Szczyt NATO w Wilnie

W dniach 11-12 lipca w Wilnie odbył się szczyt Organizacji Sojuszu Północnoatlantyckiego. Brał w nim udział prezydent Andrzej Duda. Jednym z najważniejszych tematów spotkania była kwestia członkostwa Ukrainy w Sojuszu. Nasz wschodni sąsiad wciąż nie otrzymał zaproszenia do NATO, ale kwestia jego ewentualnego dołączenia wciąż jest otwarta.

W programie „Gość Wiadomości” na TVP 1 prezydent komentował obrady szczytu NATO i rolę Polski w Sojuszu. Oceniając pozycję militarną naszego kraju, stwierdził, że modernizacja polskiej armii przebiega w ekspresowym tempie. Środkiem koniecznym do modernizacji są pieniądze na obronność, których, jak twierdzi prezydent, Polska wydaje bardzo dużo.

Czy rzeczywiście Polska wydaje na obronność 3,9 proc. PKB? Czy dawniej wydawała mniej? Jak kiedyś i obecnie prezentuje się na tle innych państw NATO? Na te pytania odpowiemy w naszej analizie.

Wydatki na obronność jako procent PKB

Informacje o poziomie wydatków na obronność względem PKB w różnych państwach NATO znajdziemy w raportach Sojuszu (s. 8). W 2015 roku Polska przeznaczała na ten cel 2,23 proc. swojego PKB. Nasz kraj był wtedy pod tym względem na trzecim miejscu wśród państw NATO – po Grecji (2,31 proc.) i Stanach Zjednoczonych (3,52 proc.).

Obliczenia NATO dotyczące lat 2022–2023 to dopiero szacunki. Wynika z nich, że w 2022 roku wydatki na obronność miały wzrosnąć w Polsce do 2,4 proc. PKB, a w 2023 – do 3,9 proc. Wszystkie obliczenia i szacunki z lat 2014–2023 prezentujemy na wykresie:

Wydatki na obronność mają przekroczyć 3 proc.

Swoje obliczenia na temat wydatków na obronność w stosunku do PKB przedstawiło nam także Ministerstwo Obrony Narodowej. Możesz o nich przeczytać w naszej analizie.

MON ustaliło, że w zeszłym roku rzeczywiste wydatki na obronność względem PKB osiągnęły 2,22 proc. Tym samym osiągnęliśmy zobowiązanie, które Polska wzięła na siebie w ustawie o obronie ojczyzny z marca 2022 roku (art. 40). Zgodnie z ustawą w obecnym roku Polska ma przeznaczyć na obronność co najmniej 3 proc. PKB.

W realizacji zobowiązań ma pomóc stworzony w ramach tej ustawy Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych (art. 41). W zeszłym roku na obronność wydano z niego 8,34 mld zł. Stanowi to prawie 14 proc. wszystkich wydatków na ten cel (60,02 mld zł). Dla porównania, USA w 2021 roku przeznaczyło na swoje siły zbrojne prawie 794 mld dolarów.

Już w 2015 roku Polska była na czele stawki. Ile wyda w tym roku – nie wiemy

Z naszej analizy wynika, że już w 2015 roku wydatki Polski na obronność względem PKB plasowały ją na trzecim miejscu wśród państw NATO. W tym sensie obecnie nie jesteśmy wcale „w zupełnie innym miejscu” niż dawniej, jak to ujął Andrzej Duda.

Andrzej Duda w swojej wypowiedzi fałszywie oddał faktyczną zmianę, jaka nastąpiła od 2015 roku w pozycji Polski na tle państw NATO. Dodatkowo posłużył się szacunkami, tak jakby były to twarde dane. Dlatego zgodnie z naszą metodologią jego wypowiedź uznajemy za manipulację.