[Aktualizacja 19.01.2024] Z początkiem 2024 roku nazwę oceny „częściowy fałsz” zmieniliśmy na „częściowa prawda”. Z tego powodu nazwę oceny zmieniliśmy także w opublikowanych wcześniej analizach wypowiedzi.

Tusk pojechał do Brukseli. Pierwsze rozmowy w sprawie wypłaty z Funduszu Odbudowy

Niedługo po wyborach parlamentarnych Donald Tusk pojechał do Brukseli w sprawie odblokowania środków z Funduszu Odbudowy. Żadne wiążące decyzje nie mogły jednak zapaść, ponieważ Tusk nie jest formalnie nawet kandydatem na premiera.  

Jak wskazuje w swoim artykule OKO.press, wypłata unijnych środków będzie uzależniona w szczególności od trzech tzw. super kamieni milowych. Dwa dotyczą niezależności polskiego sądownictwa oraz jeden dotyczy przeciwdziałania nadużyciom finansowym. 

Katarzyna Lubnauer w programie trzecim Polskiego Radia stwierdziła, że przez brak środków na KPO Polska nie wykorzystuje szansy do szybszego rozwoju. Lubnauer uzasadniła, że formująca się nowa koalicja rządząca zdobędzie środki unijne, bo w przeciwieństwie do poprzedników nie będą starali się zawłaszczać prokuratury i sądów.  Jako przykład nieefektywnych zmian Lubnauer wskazała Krajową Radę Sądownictwa oraz Trybunał Konstytucyjny.

Zmiany w Trybunale Konstytucyjnym 

W lutym 2023 roku Prezydent skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek w sprawie noweli ustawy o Sądzie Najwyższym. Od tego czasu problemem jest skompletowanie pełnego składu liczącego co najmniej 11 sędziów TK, który jest wymagany do rozpoznania sprawy. Część sędziów bojkotuje prace organu, ponieważ nie uznają Julii Przyłębskiej za prezesa.

W 2015 roku wprowadzona została ustawa, według której wprowadzono minimalną liczbę sędziów do orzekania w pełnym składzie (9). Następnie rząd PiS zwiększył wymaganą liczbę sędziów do pełnego orzekania – do 13. Zmiana ta weszła w życie od 28 grudnia 2015 roku.

Kolejna zmiana weszła wraz z końcem kadencji prezesa TK Andrzeja Rzeplińskiego i po powołaniu na to stanowisko Julii Przyłębskiej. Liczbę wymaganych sędziów zmieniono wówczas z 13 do 11. W maju 2023 roku do Sejmu wpłynął wniosek o zmianę w ustawie, który ponownie przywracałby skład pełnego orzekania do stanu z 2015 roku (9 sędziów). 

Działalność Trybunału Konstytucyjnego w latach 2011–2016

W internetowym portalu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego publikowane są orzeczenia sądu (wyroki i postawienia). W 2022 roku TK opublikował 14 wyroków, co było rekordowo niskim wynikiem.  Po raz ostatni liczba wyroków była niższa w 1997 roku – wówczas opublikowano 11 wyroków.

Od końca 2010 roku aż do 2016 roku funkcję Prezesa Trybunału Konstytucyjnego pełnił Andrzej Rzepliński. Liczba wydawanych orzeczeń rocznie podczas jego kadencji nie spadała poniżej 100. W tym czasie najwięcej orzeczeń w ciągu roku wydano w 2015 roku (188), a najmniej w roku 2016 (102).

Od 2019 roku Trybunał Konstytucyjny publikuje coraz mniej wyroków

Z końcem 2016 roku funkcję Prezesa Trybunału Konstytucyjnego objęła obecnie urzędująca Julia Przyłębska. W czasie bieżącej kadencji liczba orzeczeń wydawanych przez TK była niższa niż w latach poprzednich.

Najwięcej orzeczeń (94) wydano w 2017 roku, z czego 36 stanowiły wyroki, a 58 – postanowienia. Natomiast najmniej orzeczeń wydano dotąd w 2019 roku (70), ale liczba orzeczeń w 2023 roku może sugerować, że to właśnie ten rok będzie rekordowy niski.

Gdy porównamy liczbę publikowanych wyroków, zauważymy, że szczególnie wyraźna tendencja spadkowa w ich publikowaniu przypada na lata 2019–2023. Od 2018 roku liczba wyroków Trybunału zmniejszyła się do 14 w 2022 roku. W 2023 roku nieznacznie wzrosła (16 wyroków).

Wydatki TK rosną

Dane dotyczące wydatków Trybunału Konstytucyjnego rosną niemal każdego roku z kilkoma wyjątkami. Dane na ten temat można znaleźć w analizach wykonania budżetu, przeprowadzonych przez Najwyższą Izbę Kontroli, oraz w sprawozdaniach budżetowych państwa.

Jeszcze w 2008 roku wydatki TK wynosiły 20,4 mln zł i do 2015 roku wzrosły do poziomu 30,4 mln zł, co oznacza wzrost o 49 proc. W kolejnych latach – licząc od 2016 roku (30,3 mln zł) – wydatki ponownie wzrastały i w 2022 roku sięgnęły 41,1 mln zł (wzrost o 36 proc.). 

Rekordowym rokiem pod względem wydatków przeznaczonych na TK może okazać się rok 2023. W ustawie budżetowej za ten rok założono, że wydatki sięgną  48,7 mln zł, co oznaczałoby wzrost o 61 proc. względem 2016 roku.