Skomplikowane działania i specjalistyczne narzędzia – wydawać by się mogło, że właśnie to jest potrzebne do weryfikowania autentyczności obrazu. Czy na pewno? Nic bardziej mylnego! 

O ile nie mamy do czynienia z fachowym fotomontażem, w zdecydowanej większości przypadków wystarczy skorzystać z ogólnodostępnych i łatwych w użyciu narzędzi. Jest to szczególnie przydatne w dobie chaosu informacyjnego.

Zanim połkniesz haczyk, powiedz: sprawdzam! Jak weryfikować kontekst zdjęć?

Wyobraź sobie, że Twój znajomy będący na wakacjach wrzucił post bez żadnego opisu. Jedyną zawartością jest zdjęcie pewnego mostu. W komentarzach pojawiły się wpisy: „To musi być most w San Francisco”, „Wow, jesteś w San Francisco!”.

Nigdy tam nie byłeś, więc żeby mieć pewność, postanawiasz sprawdzić, skąd pochodzi zdjęcie.

Źródło: www.pixabay.com

Sprawdź sam, jakie to jest proste!

Zastanawiasz się, jak to zrobić bez pytania znajomego o to miejsce. Przypominasz sobie, że wystarczy sięgnąć po wyszukiwarkę Google Grafika czy też wykorzystać inne wyszukiwarki obrazów jak np. TinEye czy Yandex. 

Źródło: www.google.com

Przed nami ukaże się szereg kopii tego samego zdjęcia z licznymi odnośnikami. Dzięki temu dowiemy się, że most tak naprawdę znajduje się… w Lizbonie, a nie w San Francisco, mimo że jest do niego dość podobny.

W tych krótkich poszukiwaniach zastosowaliśmy technikę odwrotnego/wstecznego wyszukiwania obrazem (reverse image search).

Oprócz wyżej wymienionych narzędzi coraz większą popularność zdobywa też Google Lens, dostępne w wyszukiwarce Chrome (także w wersji na Androida), które w bardzo intuicyjny sposób pozwala na poszukiwanie podobnych elementów grafik i wskazuje miejsca ich publikacji.

Źródło: lens.google.com

UWAGA! Nieumiejętna weryfikacja obrazów może prowadzić do dezinformacji

Nasza intuicja idzie czasem na skróty. Jeżeli wydaje nam się, że coś już widzieliśmy lub coś nam to przypomina, możemy wpaść w pułapkę dokonania oceny bez skorzystania z funkcji wstecznego wyszukiwania obrazem. 

Sieć pełna jest przypadków, w których albo pominięto tę metodę, albo w ogóle nie zamierzano się nią posłużyć, co przyczyniało się do poważnej dezinformacji. Takie sytuacje można zaobserwować zwłaszcza teraz – w czasie rosyjskiej inwazji na Ukrainę. 

Przykłady manipulacji kontekstem poprzez pseudo fact-checking

W sieci duże zainteresowanie zdobyło zdjęcie kobiety zranionej w głowę. Zwolennicy teorii spiskowych zaczęli snuć sugestie, że fotografia została wykonana w roku 2018 podczas wybuchu gazu, a nie w czasie obecnego konfliktu w Ukrainie.

Tymczasem wbrew temu, co pisano w sieci, fotografia została zrobiona 24 lutego 2022 roku podczas pierwszego dnia inwazji rosyjskich wojsk na Ukrainę i przedstawia ofiarę bombardowania budynku cywilnego w Czuhujewie, niedaleko Charkowa. Można to sprawdzić metodą wstecznego wyszukiwania obrazem.

Źródło: www.facebook.com

Niektórzy uznali również, że pewne zdjęcia zniszczonych bloków nie zostały wykonane obecnie, ponieważ tak gdzieś przeczytali w sieci. Nie zatrzymali się i nie powiedzieli „sprawdzam”…

Tymczasem właśnie wsteczne wyszukiwanie pokaże nam, że zdjęcia te dotyczą rosyjskiej inwazji na Ukrainę, co sprawdzaliśmy w naszej analizie.

Źródło: www.facebook.com

Podobnie było w przypadku, kiedy na pewnym profilu promującym teorie spiskowe uznano, że zdjęcia artylerii pochodzą z 2014 roku i nie odnoszą się do gromadzenia wojsk rosyjskich przy granicy, przez co próbowano odwrócić optykę zagrożenia.

Tymczasem zdjęcie naprawdę zostało wykonane w 2022 roku podczas szkoleń wojsk rosyjskich i białoruskich, co można sprawdzić również za pomocą wstecznego wyszukiwania obrazem.

Źródło: www.facebook.com

Zobacz, ile fałszywych informacji możesz zweryfikować wstecznym wyszukiwaniem

Za pomocą wstecznego wyszukiwania obrazem zweryfikowaliśmy już wiele fałszywych informacji. Możesz zapoznać się z nimi na naszej stronie i na każdym z nich poćwiczyć weryfikację kontekstu.

Dzięki tej technice jesteśmy w stanie ustalić pierwotny czas, miejsce i kontekst publikacji fotografii.

Niestety część internautów zapomina o tej szybkiej metodzie weryfikacji. Przykładowo: przeciwnicy szczepień przeciw COVID-19 często wykorzystywali stare zdjęcia wykonane przed pandemią, by np. pokazać, jak wiele osób gromadzi się na protestach przeciw obostrzeniom i szczepieniom, co miało zachęcić inne osoby do udziału w nich. 

Jednym z przykładów jest zdjęcie, które tak naprawdę wykonano we Francji po Mistrzostwach Świata w Piłce Nożnej w 2018 roku, a nie w czasie protestów, o czym przeczytasz w jednej z analiz.

Źródło: www.facebook.com