Strefa Czystego Transportu (STC) obejmie większy obszar, niż pierwotnie zakładano – poinformowały władze Warszawy. W komunikacie podkreślono, że decyzję podjęto po trzymiesięcznych konsultacjach społecznych. W ich trakcie do magistratu wpłynęło ok. 3 tys. uwag oraz odbywały się spotkania z mieszkańcami. Urzędnicy podkreślają, że miały one wpływ na ostateczny kształt projektu.

SCT w Warszawie. Poznajmy szczegóły 

Na granicach strefy umieszczone zostaną specjalne znaki drogowe. Na początek, od lipca 2024 roku, na te tereny będą mogły wjechać pojazdy z silnikiem benzynowym spełniającym normę Euro 2 lub wyprodukowane nie wcześniej niż w 1997 roku. Maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia przepisów wyniesie 27 lat. 

Jeśli zaś chodzi o pojazdy z silnikiem Diesla, będą musiały spełniać normę przynajmniej Euro 4 lub być wyprodukowane nie wcześniej niż w 2006 roku. Maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia przepisów wyniesie 18 lat. 

To będzie etap pierwszy, a łącznie ma ich być pięć. Wdrażanie SCT skończy się dopiero na piątym etapie, który wystartuje w 2032 roku. Pojazdy, aby wjechać na obszar SCT, będą musiały spełniać coraz wyższe wymogi. Ostatecznie ich silniki będą musiały mieścić się w normach co najmniej Euro 6. W ostatnim etapie maksymalny wiek pojazdu w roku wdrożenia przepisów, czyli w 2032, będzie wynosił 17 lat (silnik benzynowy) i 11 lat (silnik Diesel).

Normy emisji spalin Euro, czyli co właściwie?

Normy emisji spalin zaczęły obowiązywać w Europie już w latach 90. i nazywane są w skrócie Euro, bo obowiązują na całym kontynencie. Określają one, ile maksymalnie szkodliwych substancji może znaleźć się w środowisku z powodu danego pojazdu. Normy przez lata zmieniają się na coraz bezpieczniejsze dla środowiska.

Dlaczego są różne dla silników benzynowych i Diesla? Ponieważ te drugie w większym stopniu zanieczyszczają środowisko, emitując więcej szkodliwych substancji. Stąd też to rozdzielenie, które będzie obowiązywało w Warszawie, jak również w SCT w Krakowie.

Kontrowersje wokół SCT. Publicznie protestuje Filip Chajzer

„NO WAY, moje własne ukochane miasto stołeczne Warszawa chcę mnie robić delikatnie rzecz ujmując w balona” – napisał w mediach społecznościowych Filip Chajzer, znany prezenter telewizyjny i dziennikarz, któremu nie spodobały się plany stołecznego ratusza. Chajzer wyliczył, że jego mercedes z 1995 roku nie będzie mógł wjechać do Śródmieścia. Jego komentarz odbił się szerokim echem w mediach (1,2,3,4).

Z kolei wojewoda mazowiecki Tobiasz Bocheński napisał na portalu X: „To będzie strefa wykluczenia uboższych warszawiaków. Mniej zamożni będą mieli zakaz wjazdu zaś ci, których stać na auto za kilkaset tysięcy będą zatruwali powietrze jak im się żywnie podoba. Absurd i niesprawiedliwość”.

SCT w Warszawie z ulgami dla mieszkańców

Jak podkreśla warszawski magistrat, w planie Strefy Czystego Transportu przewidziano ułatwienia dla mieszkańców obszarów włączonych do SCT. Zostaną zwolnieni z zasad obowiązujących w trakcie pierwszych dwóch etapów wdrażania SCT.

Co więcej, bezwarunkowy wyjątek obejmie seniorów po 70. roku życia (ukończone do 2023 roku), którzy byli właścicielami swoich samochodów przed 1 stycznia 2024 roku. Do wyjątków włączono też m.in. pojazdy służb, pojazdy osób z niepełnosprawnościami, pojazdy zabytkowe czy sytuacje losowe, jak dojazd do szpitala. W wymieniony przypadkach pojazdy będą zwolnione z restrykcji.

320 miast ma swoją strefę

Z raportu kampanii Clean Cities opublikowanego w 2022 roku wynika, że w Europie strefy czystego transportu funkcjonują w 320 miastach. Co więcej, w latach 2019–2022 całkowita liczba aktywnych stref czystego transportu w Europie wzrosła o 40 proc., z 228 do 320. Ponad połowa takich stref występuje w samych Włoszech (172). Dużo stref znajdziemy również w Niemczech (78).

Do wspomnianego raportu odwołuje się również warszawski ratusz. Jak czytamy, do 2025 roku prawdopodobnie będzie funkcjonować już 507 stref czystego transportu w europejskich miastach.

Berlin ma mniej restrykcyjną SCT niż Warszawa?

Pojawiły się też informacje, że SCT w Warszawie będzie bardziej restrykcyjna niż ta w Berlinie. To miasto zaczęło wprowadzać strefę SCT już w 2008 roku, a od 2010 roku do części Berlina (w obrębie pierścienia S-Bahn) mogą wjechać tylko pojazdy z zieloną naklejką. Co ona oznacza? 

Zielona naklejka zarezerwowana jest dla pojazdów, które spełniają normy emisji spalin Euro 4 i wyżej. Jazda lub parkowanie w SCT bez zielonej naklejki lub bez specjalnego zezwolenia stanowi wykroczenie administracyjne i wiąże się z karą grzywny w wysokości 80 euro.

Zasady te wprowadzono na stałe i do tej pory nie zaostrzono ich. Na wybranych ulicach, gdzie stężenie zanieczyszczeń było największe, wprowadzono limit „Diesel Euro 6 LEZ”, który ograniczał wjazd wszystkim pojazdom z silnikiem Diesla niespełniających normy minimum Euro 6. Zabieg przyniósł oczekiwane efekty w postaci spadku zanieczyszczeń, więc po dwóch latach został zniesiony.

Gdy spojrzymy na plan SCT w Warszawie, to rzeczywiście, w końcowej fazie będą to bardziej restrykcyjne przepisy. Docelowo bowiem ma być ona zarezerwowana jedynie dla pojazdów spełniających co najmniej normy Euro 6. 

Paryż poszedł dalej w SCT. Ostrzejsze przepisy

Warszawa jednak nie będzie miała najostrzejszych przepisów w Europie. Zdecydowanie dalej w SCT poszedł Paryż, w którym obowiązują Strefy niskiej emisji (Zones à faibles émissions;ZFE). W stolicy Francji ZFE obowiązują od 2015 roku i aby po niej jeździć, należy uzyskać specjalną naklejkę Crit’Air.

W 2021 roku Paryż zaostrzył obowiązujące przepisy i od tego czasu po całej francuskiej stolicy nie mogą jeździć pojazdy niesklasyfikowane (te najbardziej zanieczyszczające środowisko) lub sklasyfikowane jako Crit’Air 5 i Crit’Air 4 (czyli Euro 3 lub niżej albo Euro 4 w przypadku Diesla).

Ograniczenie obowiązuje tu siedem dni w tygodniu w godzinach od 8 do 20 w przypadku autobusów, autokarów i pojazdów ciężarowych. Jeśli zaś chodzi o pojazdy osobowe, przepisy obowiązują od poniedziałku do piątku w godzinach od 8 do 20 – z wyjątkiem dni ustawowo wolnych od pracy.

W Polsce nie tylko Warszawa

Z początkiem lipca 2024 roku pojazdy zarejestrowane po raz ostatni przed 1 marca 2023 roku będą podlegały następującym ograniczeniom:

• w przypadku pojazdów zasilanych benzyną (LPG) – minimum norma Euro 1 lub odpowiadające im daty produkcji,
• w przypadku pojazdów z silnikami Diesla – minimum norma Euro 2 lub odpowiadające im daty produkcji.

 Z kolei pojazdy zarejestrowane po raz ostatni po 1 marca 2023 roku będą podlegały innym ograniczeniom:

• w przypadku pojazdów zasilanych benzyną (LPG) – minimum norma Euro 3 lub odpowiadające im daty produkcji,
• w przypadku pojazdów z silnikami Diesla – minimum norma Euro 5 lub odpowiadające im daty produkcji.