fake news w pigułce

9 października 2023 roku na facebookowym fanpage’u Marek Miśko, czuwaj pojawił się materiał wideo, w którym opowiadano m.in. o sytuacji w Izraelu – zgłosił nam go jeden z czytelników. W filmie można usłyszeć wiele opinii, ale padają też twierdzenia, które mogą podlegać weryfikacji. Na przykład przekonywano, że: „Hamas, który dopuszcza się dzisiaj zbrodni na tych wszystkich ludziach, żołnierzach i cywilach, nie był założony przez Palestyńczyków. Wiecie, kto założył Hamas? Izrael. Ładnych parę lat temu. Tylko, że coś wymknęło się spod kontroli” [czas nagrania 00:28].

Źródło: www.facebook.com

Powyższe nagranie stało się bardzo popularne, ponieważ zareagowano na nie ponad 22 tys. razy, a wyświetliło je w sumie ponad 322 tys. użytkowników. W sekcji komentarzy pojawiło się 1,1 tys. wypowiedzi.

Powstanie Hamasu  – kto za nie odpowiada i jakie są fakty na ten temat?

Z filmu można dowiedzieć się, że rzekomo: „Hamas, który dopuszcza się dzisiaj zbrodni na tych wszystkich ludziach, żołnierzach i cywilach, nie był założony przez Palestyńczyków. Wiecie, kto założył Hamas? Izrael” [czas nagrania 00:28]. Wypowiedź przedstawiono w kontekście stanowiska, że Polska nie powinna ingerować w wojnę w Strefie Gazy.

Nie ma dowodów na to, że Izrael przyczynił się do bezpośredniego powstania Hamasu. W sieci można natrafić na różne koncepcje dotyczące historii tej organizacji: niektóre z nich sugerują, że Izrael w jakiś sposób pomógł w postaniu tej organizacji, a inne, że Żydzi w ogóle nie brali udziału w powstaniu ugrupowania. Wszystko to pozostaje jednak kwestią opinii czy domniemywań, a nie – faktów. 

Dostęp do broni w Izraelu – czy każdy cywil nosi ze sobą broń?

W filmie można też usłyszeć: „myślicie, że w kraju, który jest nieustannie uzbrojony, w kraju, w którym wszyscy, w zasadzie wszyscy obywatele są żołnierzami, broń mają w domu, noszą ją przy sobie, jest możliwe, żeby nagle, ni stąd, ni zowąd w dziewięćdziesięciu kilku punktach przedarło się do tego kraju około tysiąca bojowników, którzy zamierzają zginąć za swoją sprawę?” [czas nagrania 0:40].

Wszyscy obywatele Izraela (z pewnymi wyjątkami) w wieku 18 lat muszą przejść służbę wojskową, dzięki czemu każdy zdobywa podstawowe przeszkolenie. Nie oznacza to jednak, że każdy z automatu otrzymuje pozwolenie na posiadanie i noszenie broni do użytku cywilnego w miejscach publicznych. W Izraelu ten, kto chce posiadać i nosić broń, musi przedstawić powód i uzyskać pozwolenie, a tym samym spełnić wiele formalnych warunków (m.in. obywatelstwo, znajomość języka, wiek, stan zdrowia) oraz określonych kryteriów.