ANALIZA W PIGUŁCE

W sieci nietrudno jest natrafić na wątpliwej jakości porady medyczne, których stosowanie może negatywnie odbić się na zdrowiu. Jednym z ostatnich przykładów jest film (1, 2), w którym wypowiadał się Oskar Dorosz, przedstawiający się jako „naturopata”. W przeszłości rozpowszechniał już fałszywe informacje na temat zdrowia. Nagranie pojawiało się nie tylko na Instagramie i na Facebooku, lecz także na TikToku. Oryginał jest obecnie niedostępny, ale na platformie można odnaleźć jego przeróbki (np. 1, 2).

W materiale podano, że strofantyna jest środkiem pozwalającym na zatrzymanie zawału mięśnia sercowego w kilkadziesiąt sekund. Lek ten miał jednak zostać z niewiadomych przyczyn wycofany w Polsce. Jak słyszymy w nagraniu: „Coś, co jest zakazane, a co kiedyś jeździło w karetkach. Kiedyś podawano oczywiście w sytuacji wystąpienia zawału strofantynę pod język. Nagle zawał ustępował” [czas nagrania 0:08]. Dalej dowiadujemy się, że: „strofantyna w ciągu 20 sekund jest w stanie zahamować zawał. Jeśli my wiemy o tym, że takie coś jest panaceum […] to każdy z nas […] powinien to w swoim domu mieć” [czas nagrania 0:28].

Źródło: Facebook.com, 01.01.2025

Nagranie na Facebooku odtworzono ponad milion razy. Użytkownicy platformy pozostawili pod nim ponad 13 tys. reakcji. Wśród licznych komentarzy odnajdujemy głosy osób, które uwierzyły w narrację przekazywaną w filmie [pisownia oryginalna]: „U nas nie leczą, utrzymują przy życiu w celach zarobkowych”, lub „W tym kraju liczy się chory człowiek bo to bardzo dobry biznes jak chory to będzie zarobek a jak zgon to też będzie zarobek i tak to leciało”.

Czym jest strofantyna i czy jej stosowanie podczas zawału jest bezpieczne?

Na temat potencjalnie niebezpiecznych porad medycznych w przypadku zawału serca pisaliśmy na łamach Demagoga już kilkukrotnie. W narracjach, które analizowaliśmy, pojawia się strofantyna, przedstawiana jako błyskawicznie działający lek na serce. Jednak strofantyna zastosowana bez odpowiedniego nadzoru, bez kontroli dawek i niezgodnie ze swoim przeznaczeniem to potencjalnie bardzo niebezpieczna substancja. Jest ona alkaloidem pozyskiwanym np. z roślin z rodzaju Strophanthus (głównie ze strofantu wdzięcznego). Znana jest m.in. z tego, że tradycyjnie stosowano ją do zatruwania strzał. 

W przypadku strofantyny uważa się, że dawka śmiertelna może wynosić mniej niż 5 mg/kg. W konsekwencji podanie strofantyny nie jest rekomendowanym sposobem postępowania w przypadku zawału serca (1, 2, 3) zarówno w Polsce, jak i w innych krajach, dlatego nie należy decydować się na samodzielne przyjmowanie tej substancji czy też na podawanie jej innym osobom.

Jak postępować w przypadku podejrzenia zawału serca?

Zacznijmy od tego, co można zrobić w domu lub w innym miejscu w przypadku zauważenia zawału serca. Jak czytamy w publikacji „Postępowanie przedszpitalne w ostrych zespołach wieńcowych” (ostre zespoły wieńcowe to termin, który obejmuje zawał mięśnia sercowego oraz dławicę piersiową), pomoc przedlekarska, której należy udzielić poszkodowanemu, polega przede wszystkim na:

• wezwaniu pogotowia ratunkowego,
• położeniu pacjenta (w przypadku duszności należy go ułożyć w pozycji półsiedzącej) oraz podjęciu próby uspokojenia go,
• natychmiastowym podjęciu podstawowych zabiegów resuscytacyjnych w przypadku utraty przytomności i zatrzymania oddechu.

Dalej napisano, że w przypadku podejrzenia zawału „nie zaleca się podawania przez osoby przygodne żadnych leków, choć pacjenci często sami przyjmują posiadaną nitroglicerynę” (s. 7).

Leczenie szpitalne w przypadku zawału serca

W nagraniu wspomina się, że w przeszłości personel medyczny używał strofantyny w momencie, kiedy u pacjenta stwierdzono zawał mięśnia sercowego [czas nagrania 0:08]. Obecnie mamy jednak dostęp do bezpieczniejszych sposobów ratowania osób poszkodowanych. 

Jak opisywał prof. Grzegorz Kopeć w artykule dla serwisu mp.pl, „zawał serca zdiagnozowany odpowiednio wcześnie leczy się najczęściej połączeniem metod farmakologicznych i zabiegowych”. Leczenie farmakologiczne polega na podaniu np. leków przeciwzakrzepowych, zmniejszających stężenie cholesterolu, beta-blokerów oraz inhibitorów konwertazy angiotensyny. W leczeniu zabiegowym stosuje się natomiast angioplastykę tętnic wieńcowych lub operację pomostowania aortalno-wieńcowego.

Różnice w rekomendacjach

Cytowane powyżej wskazania są spójne z aktualnymi wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ECS), które w swoich zaleceniach skupia się na szpitalnej pomocy specjalistycznej. W przewodniku dla pacjenta ECS również odsyła chorego do specjalistów, a nie rekomenduje samodzielnych działań.

Czy wszystkie suplementy diety znalezione w sieci są bezpieczne?

Obecnie na rynku dostępne są bezpieczniejsze preparaty, które lekarz może zastosować w celu zatrzymania czy zapobiegnięcia zawału serca. Z tego powodu strofantyna w polskich aptekach jest niedostępna, chociaż w sieci niekiedy można natrafić na suplementy z tym składnikiem. Należy pamiętać, że te środki nie są zarejestrowanym i kontrolowanym lekiem, lecz suplementem diety, który nie podlega takim samym uregulowaniom, jak środki medyczne. 

W opublikowanym w 2022 roku raporcie Najwyższej Izby Kontroli (NIK) wykazano, że system nadzoru nad suplementami diety dostępnymi na rynku nie zapewniał bezpieczeństwa zdrowotnego tych produktów:

Podejmowanie prób samodzielnego leczenia na podstawie porad udostępnianych m.in. w mediach społecznościowych może negatywnie odbić się na naszym zdrowiu, a nawet zagrozić życiu. Z tego względu przed podjęciem decyzji o przyjmowaniu danego preparatu najlepiej skorzystać z porady lekarza, a w chwilach zagrożenia życia – skupić się na jak najszybszym wezwaniu pomocy.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam