Analiza w pigułce

Kiedy przeglądamy media społecznościowe, łatwo możemy natknąć się na różne fotomontaże. Niektóre mogą być szkodliwe i wykorzystywane do uderzania w polityków czy rozpowszechniania dezinformacji medycznej. Inne z kolei to obrazki o charakterze satyrycznym (1, 2). Niezależnie od tego warto wiedzieć, w jaki sposób rozpoznać, czy coś jest przeróbką, czy nie.

W ostatnim czasie znów popularny stał się obrazek pokazujący błąd na grafice przygotowanej przez Polregio (1, 2, 3). Firma przewozowa „chwali się” na nim rzekomo, że przez 20 lat działalności przejechała 1,5 mld pasażerów.

Ta domniemana wpadka stała się obiektem wielu żartów. Profil Remiza.pl na portalu X skomentował obrazek: „Aż tyle interwencji nie odnotowaliśmy”. Jak z kolei napisał facebookowy profil Zespół Myślenia Ironicznego, statystyka „przejechanych pasażerów” to „Narodowa duma”.

Źródło: Facebook.com, 24.10.2024

Istotne w sprawie przejechanych pasażerów jest to, że niektóre osoby uwierzyły w prawdziwość obrazka i w to, że przy projektowaniu grafiki popełniono błąd. Widać to po niektórych komentarzach [pisownia oryginalna]: „Jeden z tysiąca przykładów nędznej, bezmyślnej, niechlujnej polszczyzny ogromnej ilości ludzi mediów”. Inna osoba napisała [pisownia oryginalna]: „przykuli uwagę? więc skuteczna reklama. ciekawy pomysł swoją drogą”.

Jak sprawdzić wiarygodność obrazka?

W celu sprawdzenia rzetelności takiego obrazka nasze pierwsze kroki możemy skierować do wstecznego wyszukiwania obrazem. Metoda ta pozwala znaleźć podobne zdjęcia, co w założeniu ma pomóc w odszukaniu oryginału. Kłopot w tym przypadku polega na tym, że z uwagi na jej dużą popularność wyniki wyszukiwania pokazują niemal wyłącznie wersję grafiki z napisem „1,5 mld przejechanych pasażerów”.

Źródło: Google.com, 24.10.2024

Wsteczne wyszukiwanie obrazem nie przyniosło oczekiwanych rezultatów, spróbujmy zatem innej metody. Możemy poszukać informacji za pomocą słów kluczowych (slajd 11). Po wpisaniu do wyszukiwarki hasła „1,5 mld Polregio” znajdziemy m.in. wpis na Facebooku przewoźnika z lipca 2021 roku, w którym chwali się on, że w ciągu 20 lat pociągi Polregio przejechały 1,5 mld kilometrów.

Przy okazji znajdujemy także artykuł z grudnia 2021 roku ze strony Polsat News. Autor tekstu skontaktował się z rzeczniczką prasową Polregio, by dowiedzieć się, czy omawiana grafika jest prawdziwa. Jak się okazało, to przeróbka:

Jak Polregio zareagowało na fotomontaż?

Oprócz odpowiedzi udzielonej redakcji Polsat News Polregio wystosowało także własny komunikat dotyczący rzekomej pomyłki na obrazku. W grudniu 2021 roku na ich profilu na portalu X pojawił się wpis z oryginalną wersją grafiki, na której widać informacje o przejechanych kilometrach.

Podbijamy dziś internety 😉 Każdego dnia dbamy o bezpieczeństwo naszych pasażerów, dlatego nie musicie się o nie martwić podczas podróży naszymi pociągami na święta, imprezę sylwestrową, do pracy czy szkoły 😁 pic.twitter.com/aoKtuL7xvE

— POLREGIO (@POLREGIO_PL) December 23, 2021

Dodatkowo zarówno trzy lata temu, jak i w tym roku Polregio na bieżąco komentowało posty zawierające grafikę z rzekomym błędem.

Po czym poznać, że to przeróbka?

Co w przypadku, gdyby nie udało się nam znaleźć ani oryginalnej grafiki, ani komunikatu wydanego przez Polregio? W takich sytuacjach warto przyjrzeć się samemu zdjęciu. W artykule Polsat News zwrócono uwagę na błąd na przerobionej grafice – dwie kropki na końcu zdania.