Fake news w pigułce

Co jakiś czas w sieci pojawiają się posty, w których zwolennicy teorii spiskowych twierdzą, że pandemia koronowirusa została zaplanowana w celu depopulacji ludności. O wywołanie pandemii byli już oskarżani: WHO, Bill Gates oraz Światowe Forum Ekonomiczne. W świetle teorii spiskowych koronawirus ma być również wynikiem spisku globalnych elit. 

Ostatnio na Facebooku pojawiło się nagranie, z którego wynika, że pandemia została zaplanowana w celu depopulacji ludności. Jako dowód przedstawiono słowa przypisywane Jacques’owi Attaliemu, doradcy prezydenta Francji François Mitterranda.

Film opiera się w dużej mierze na przedstawieniu rzekomej wypowiedzi Attaliego w języku niemieckim i na przetłumaczeniu jej przez narratora na język polski.

Źródło: www.facebook.com

Wypowiedź narratora w filmie brzmi:

„W przyszłości będzie chodziło o to, aby znaleźć drogę zredukowania populacji. Zaczniemy ze starymi, gdyż kiedy przekroczą 60 lub 65 rok swojego życia, ci ludzie wtedy żyją dłużej, niż byli produktywni, a to dla społeczeństwa jest za kosztowe. Następnie zabierzmy się za słabszych i tych nicponi, którzy społeczeństwu nie pomagają (…) Eutanazja będzie musiała być bardzo ważnymi instrumentem we wszystkich przypadkach naszej przyszłości.

Oczywiście, że nie będziemy w stanie ludzi egzekutować lub stwarzać obozy. Będziemy ich się pozbywać i wmówimy im, że to dla ich dobra będzie, gdyż przeludnienie jest za drogie i nieprzydatne. Też dla sytuacji socjalnej jest to o wiele lepiej, jeżeli ludzka maszyna raptem zostanie, niż jeżeli ma się powoli pogarszać.

(…) Coś znajdziemy lub coś spowodujemy, jak pandemia, która będzie wycelowana na niektórych ludzi, prawdziwy lub nieprawdziwy kryzys gospodarczy wirusa. (…) Słabi upadną, a strachliwi, głupi będą w to wierzyć i poddadzą się leczeniom. My zadbamy, aby otrzymali leczenie – leczenie, które będzie rozwiązaniem. Wybór idiotów załatwi się sam. Sami pójdą do rzeźni”.

Kim jest Jacques Attali?

Jacques Attali jest francuskim ekonomistą, socjologiem i pisarzem. Przez 10 lat pełnił funkcję doradcy francuskiego prezydenta François Mitterranda. Jak można przeczytać na oficjalnej stronie Jacques’a Attaliego, jest on autorem ponad 80 książek. Obecnie współpracuje z ekonomicznym dziennikiem „Les Echos”.

Prawdziwa wypowiedź Attaliego nie zawiera słów o „zaplanowanej pandemii”

Niemieckojęzyczne napisy zostały w filmie przetłumaczone niemal poprawnie – z błędami językowymi, ale ich sens został zachowany. Jednak słowa przypisywane Attaliemu nigdy nie zostały przez niego wypowiedziane.

To nie pierwszy raz, kiedy użytkownicy mediów społecznościowych przypisują Attaliemu wypowiedź na temat zaplanowanej pandemii. Inne przekazy informowały, że słowa Jacques’a Attaliego o planach depopulacji ludności pochodzą z książki Michela Salomona „L’avenir de la vie”, która ukazała się w 1981 roku. Książka składa się z wywiadów z osiemnastoma naukowcami, wśród nich właśnie z Attalim.

Fragmenty wypowiedzi zostały wyrwane z kontekstu w celu udowodnienia fałszywych twierdzeń

Jak informuje francuska agencja prasowa AFP Factuel, w książce Salomona można znaleźć nieco podobny cytat będący reakcją na pytanie: „Czy jest możliwe i pożądane życie przez 120 lat?”. Odpowiedź Attaliego brzmi:

Attali stwierdza, że człowiek w wieku emerytalnym nie jest już tak produktywny jak wcześniej, jednak wypowiedź ta w żadnej mierze nie popiera eutanazji tych osób. Nieco dalej w książce znajduje się wypowiedź Attaliego o treści: „rzeczywiście, z punktu widzenia społeczeństwa, o wiele lepiej jest, aby ludzka maszyna zatrzymała się nagle, niż stopniowo się pogarszała”.

Odpowiedź Attaliego na bezpośrednie pytanie o eutanazję

W książce Salomona to dziennikarz inicjuje temat eutanazji, zadając Attaliemu pytanie o to, czy „przyszły świat, »liberalny « czy »socjalistyczny«, będzie potrzebował moralności »biologicznej«, by stworzyć sobie np. etykę klonowania czy eutanazji”. Odpowiedź Attaliego brzmi:

Attali snuje pewną wizję przyszłości, nie opowiada się jednak jako jej zwolennik. Sam intelektualista – po oskarżeniach, że popiera eutanazję – tłumaczył, że zarzuca mu się to, „co tak naprawdę tylko przewiduje i co potępia”. 

Attali nigdy nie wypowiedział słów o pozbywaniu się „słabych” i „głupich”

Narrator w nagraniu przypisuje Attaliemu słowa: „coś znajdziemy lub coś spowodujemy, jak pandemia, która będzie wycelowana na niektórych ludzi” (czas nagrania 1:34). Chodzi o rzekomo zaplanowane pozbywanie się „słabych” i „głupich”.

Attali zaprzeczył, że popiera eutanazję

Dziennikarze AFP Factuel zwrócili się do samego Attaliego z prośbą o komentarz w sprawie przypisywanego mu cytatu. Zapytanie dotyczyło co prawda innej udostępnianej wówczas wypowiedzi, jednak jest ona bliźniaczo podobna do słów traktowanych jak te rzekomego autorstwa Attaliego w poście. Przekazał on, że:

Również francuski dziennik „Libération” skontaktował się z Attalim w celu wyjaśnienia przypisywanych mu słów. Mężczyzna stwierdził, że wygrał wszystkie procesy sądowe o zniesławienie przeciwko tym, którzy oskarżyli go o popieranie eutanazji.

Fragmentowi wykładu Attaliego przypisano błędne znaczenie

Pod koniec filmu udostępnionego w analizowanym poście pojawia się nagranie, na którym widoczny jest Attali (czas nagrania: 8:52). To fragment wykładu intelektualisty, zatytułowanego „The World in 2035: hyperconflict or global renaissance?” (z ang. „Świat w 2035: hiperkonflikt czy globalny renesans?”), który wygłosił on na Uniwersytecie Nazarbajewa.

W trakcie wykładu Attali omówił kluczowe trendy, które jego zdaniem będą kształtować świat przez najbliższe 20 lat. Opowiadał m.in. o katastrofie klimatycznej, zagrożeniach konfliktami i procesach globalizacji.

W poście wypowiedź Attaliego została przedstawiona w taki sposób, jakby planował on wojnę, „w której zabijemy może miliard lub dwa miliardy ludzi, co jest dużo, ale nie zniszczy ludzkości” (czas nagrania: 8:52).

Pandemia przedstawiana w celu zaplanowanej depopulacji to element dezinformacji

Przekazy, w świetle których pandemia COVID-19 jest wynikiem planu służącego depopulacji ludności świata, pojawiają się niemal od początku jej trwania. Wiele przykładów takich dezinformujących narracji analizowaliśmy w naszych tekstach.

Według zwolenników teorii spiskowych pandemia ma być wynikiem działań globalnych elit, które za ich pomocą chcą doprowadzić do zmniejszenia populacji i przejęcia kontroli nad światem. Spisek elit nierzadko jest łączony z teorią „Wielkiego resetu”, zgodnie z którą elity te dążą do zniesienia kapitalizmu, przejęcia kontroli nad światem i stworzenia tzw. Nowego Światowego Porządku. Ma im to umożliwić wywołana przez nich pandemia.

Podsumowanie

Znaczna część cytatu przypisywanego Attaliemu została całkowicie wymyślona, a część, którą faktycznie powiedział doradca François Mitterranda, wyrwano z kontekstu i wykorzystano jako dowód słuszności teorii spiskowej. Przypadek cytatu przypisywanego Attaliemu pokazuje, że nie warto wierzyć informacjom zamieszczanym przez anonimowe konta w mediach społecznościowych, nawet w formie wypowiedzi znanej osoby, na autorytet której autor powołuje się we wpisie.