Analiza w pigułce

Sensacyjne wydarzenia, takie jak pożary czy trzęsienia ziemi mogą stać się źródłem fałszywych informacji. W ostatnim czasie przyczyną pojawienia się nieprawdziwych przekazów stała się katastrofa samolotu w Brazylii. W wyniku wypadku zginęły wszystkie osoby na pokładzie. Wkrótce potem w sieci zaczęły pojawiać się szokujące doniesienia na temat części pasażerów (1, 2, 3).

„Wśród 62 ofiar znajdowało się 6 czołowych onkologów oraz dwóch rezydentów medycznych […] mieli zaprezentować wyniki badań łączących szczepionki mRNA z gwałtownym wzrostem liczby przypadków tzw. turbo raka” [czas nagrania 0:16]. Te informacje o części ofiar pojawiły się w filmie opublikowanym przez facebookowy profil Pan Dociekliwy. 

Na nagraniu widać grafikę, rzekomo prezentującą lekarzy chcących ujawnić związek między szczepionkami a „turbo rakiem” [czas nagrania 0:20]. Ten sam obrazek pojawił się też we wpisie na Facebooku na profilu NIE dla UkroPolin w Polsce. Z opisu dowiemy się, że widać na nim [pisownia oryginalna]: „TWARZE 8. BADACZY RAKA, KTÓRZY ZGINĘLI W KATASTROFIE LOTNICZEJ W BRAZYLII! Badali powiązania między szczepionkami mRNA a TURBO rakiem i chcieli upublicznić swoje badania”.

Fot. Facebook.com, 20.08.2024

Doniesienia na temat śmierci naukowców, którzy mieli ogłosić związek między szczepieniami na COVID-19 a rakiem, wywołały spore poruszenie. Tylko film z profilu Pan Dociekliwy uzyskał prawie 2 tys. reakcji, został także udostępniony tysiąc razy. Jak opisała jedna z osób w komentarzu [pisownia oryginalna]: „Brak słów. Nie wierzę, że był to przypadek”. Inna z kolei wspomniała, że lekarze [pisownia oryginalna]: „Byli niewygodni dla szatańskiego systemu!”.

Co wydarzyło się w Brazylii?

Do tragedii, która stała się źródłem dezinformacji, doszło 9 sierpnia. Samolot brazylijskich linii Voepass rozbił się ok. 80 km od Sao Paulo. Na pokładzie znajdowało się 58 pasażerów oraz czterech członków załogi. Nikt nie przeżył wypadku. Obecnie trwa śledztwo mające wyjaśnić przyczyny katastrofy – spekuluje się, że winne mogło być oblodzenie skrzydeł maszyny.

Wkrótce potem linia lotnicza opublikowała pełną listę ofiar. Wśród nich znalazły się osoby powiązane z Uniwersytetem Stanowym Zachodniej Parany (UNIOESTE). To właśnie na Instagramie uczelni pojawiła się grafika, którą potem wykorzystano w nieprawdziwych przekazach o naukowcach mających ogłosić związek między szczepieniami a „turbo rakiem”.

Nic nie wskazuje, by pasażerowie mieli ogłosić związek między szczepionkami a „turbo rakiem”

Wbrew temu, co usłyszymy w nagraniu, wśród ofiar, które widać na obrazku, nie ma sześciu onkologów i dwóch rezydentów medycznych. We wpisie, który pojawił się na Facebooku, zawarto sprostowanie co do faktycznej profesji zmarłych pasażerów. Nie wspomniano jednak, że w ich dorobku naukowym brakuje badań, w których łączono by szczepionki mRNA z „turbo rakiem”.

Przyjrzyjmy się zatem dokładnie, kim są osoby z grafiki pojawiającej się w fałszywych przekazach (1, 2) o katastrofie z 9 sierpnia:

• Wśród ofiar znalazło się czterech lekarzy. Wspominano o tym na stronie Regionalnej rady Medycznej Stanu Parana (CRM-PR):

1. Dr Mariana Comiran Beli – była lekarzem rezydentem w szpitalu onkologicznym w Uopeccan Cancer Hospital. W jej dorobku naukowym brakuje informacji wskazujących, że zajmowała się tematem szczepionek mRNA i „turbo rakiem”.
2. Dr José Roberto Leonel Ferreira – był radiologiem prowadzącym swoją własną klinikę. Nigdzie nie było wspomniane, by prowadził badania związane ze szczepionkami mRNA.
3. Dr Sarah Sella Langer – specjalizowała się w pediatrii. Wśród publikowanych przez nią prac brak jakiejkolwiek powiązanej ze szczepieniami mRNA i „turbo rakiem”.

Czwartą lekarką, która zmarła w katastrofie, była dr Arianne Albuquerque Risso. Nie znalazła się jednak ona na grafice, ponieważ nie była związana z UNIOESTE. Pracowała jako rezydentka onkologii, a wśród jej publikacji nie znajdziemy tekstów dotyczących szczepień i nowotworów.

• Inne osoby ze zdjęcia nie były lekarzami:

1. Prof. Deonir Secco – był dr hab. fizyki gleby, miał za sobą także kurs inżynierii rolniczej. W jego dorobku naukowym brakuje tematyki związanej w jakikolwiek sposób z rakiem.
2. Prof. Edilson Hobold – specjalizował się w kwestiach wychowania fizycznego. Wśród jego publikacji nie ma żadnych związanych ze szczepieniami.
3. Prof. Raquel Ribeiro Moreira – zajmowała się językoznawstwem.
4. Ana Caroline Redivo – była dietetyczką.
5. Hadassa Maria da Silva – to absolwentka kursu mechaniki.

„Turbo rak” nie istnieje, to zmyślony termin

To nie pierwszy raz, kiedy hasło „turbo rak” pojawia się w naszych analizach (1, 2). Określenie to obecne jest także w zagranicznej dezinformacji medycznej (1, 2, 3). Nie jest to termin medyczny, posługują się nim środowiska antyszczepionkowe.

Przypomnijmy, że jak opisał Factcheck.org, „turbo rak” jest terminem używanym przez ludzi, którzy twierdzą, że szczepienia przeciw COVID-19 mogą powodować szybko rozwijające się nowotwory. Nie ma jednak dowodów, że ta teza jest prawdziwa.

Jak wskazuje Public Health Communications Collaborative (PHCC), podmiot powołany do życia m.in. przez Centers for Disease Control and Prevention (CDC) oraz przez Trust for America’s Health:

The People’s Voice nie jest wiarygodnym źródłem informacji

Źródłem nieprawdziwych informacji o ofiarach jest artykuł ze strony The People’s Voice. Kilkukrotnie opisywaliśmy już narracje, których źródłem były teksty z tego portalu (1, 2, 3). 

Przypomnijmy, że strona ta została stworzona przez osoby, które już wcześniej były znane z promowania fałszywych przekazów. W 2018 roku Poynter opisał, jak w przeszłości założyciele The People’s Voice kilkadziesiąt razy publikowali na Facebooku nieprawdziwe wiadomości, m.in. o Pizzagate, czyli rzekomym przetrzymywaniu dzieci przez satanistyczne elity w podziemiach jednej z amerykańskich pizzerii. Na stronie znajdziemy także inne fałszywe informacje i teorie spiskowe dotyczące np.:

• sfałszowania lądowania na Księżycu,
• fabryk adrenochromu w Ukrainie (to kolejna, po Pizzagate,  teoria powiązana z ruchem QAnon),
• rozprzestrzeniania małpiej ospy z wykorzystaniem chemtrails.