Fake news w pigułce

W sieci co jakiś czas pojawiają się sfabrykowane materiały, które mają służyć doszukiwaniu się różnych powiązań. Takie doniesienia dotyczyły m.in. Jarosława Kaczyńskiego, oskarżanego o bycie tajnym współpracownikiem, czy Donalda Tuska, którego posądzano o przyjmowanie pieniędzy z nielegalnych źródeł.

Ostatnio niektóre treści zamieszczane w mediach społecznościowych wskazywały, że Mateusz Morawiecki uzyskał legitymację Związku Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD) w wieku 20 lat, co miałoby być dowodem na jego powiązania z socjalistycznymi władzami w powojennej Polsce. Niemniej jednak dokument jest fałszywy – to efekt fotomontażu dokonanego na legitymacji innej osoby.

Źródło: www.facebook.com

Legitymacja ZBoWiD-u nie należy do Mateusza Morawieckiego

Fałszywe informacje na temat legitymacji Mateusza Morawieckiego to próba powiązania premiera z socjalistycznymi władzami Polski. Jak wskazuje Muzeum Historii Polski, Związek Bojowników o Wolność i Demokrację powstał w 1949 roku w wyniku wymuszenia przez władze komunistyczne zjednoczenia jedenastu organizacji kombatanckich. Oprócz zrzeszania żołnierzy z regularnych oddziałów z II wojny światowej czy też więźniów obozów w związku znalazły się także takie osoby jak działacze komunistyczni oraz funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej.

Kim był prawdziwy właściciel dokumentu? 

Kilka istotnych szczegółów wskazuje na to, że premier Mateusz Morawiecki nie mógł być właścicielem dokumentu. Redakcja Konkret24 zauważyła, że do weryfikacji niekoniecznie potrzeba wiedzy historycznej, ponieważ na zdjęciu pojawia się styl pisma, który nie wygląda na odręczny, lecz na wygenerowany w programie graficznym. O tym świadczy m.in. identyczna litera „M” występująca w dwóch następujących po sobie wyrazach oraz niektóre samogłoski, takie jak „i” oraz „a”.

Źródło: www.facebook.com

Zdjęcie, które dołączono do legitymacji, mogło zostać pobrane z listy odznaczonych Krzyżem Wolności i Solidarności lub z innego zbioru, który zawierał tę fotografię. Następnie doklejono je do legitymacji byłego więźnia obozu koncentracyjnego Edwarda Szczerbińskiego (dostępnej na lokalnej stronie izba.centrum.zarow.pl), na co wskazuje m.in. identyczny numer dokumentu oraz takie samo ułożenie podpisu w prawej dolnej części legitymacji. Pewnym problemem manipulacji są również daty, ponieważ zdjęcie Mateusza Morawieckiego powstało rok później, niż wydano dokument – co podkreślił Konkret24.

Źródło: www.izba.centrum.zarow.pl

Na podstawie porównania obrazów można zauważyć, że modyfikacji uległy szczegóły takie jak: miejsce wydania dokumentu (Wałbrzych zmieniono na Wrocław), podpis pod zdjęciem, niektóre pieczątki oraz wspomniane już dane posiadacza.

Podsumowanie

Wykorzystanie fotomontażu to częsty element rozpowszechniania fałszywych informacji w sieci na temat polityków z różnych opcji politycznych. Niektóre fake newsy bazują na doklejaniu postaci – jak w przypadku Andrzeja Dudy klękającego przed Rydzykiem. Inne manipulują wizerunkiem, by sugerować rodzinnie związki z komunistami, jak w przypadku rzekomego pradziadka Rafała Trzaskowskiego. Czasami bywają też próbą ich ośmieszenia, co miało miejsce m.in. w przeróbce zdjęcia Łukasza Mejzy, które przedstawiono w podartych spodniach.