FAKE NEWS W PIGUŁCE

Na Facebooku pojawił się post zawierający teorię spiskową, zgodnie z którą rzeczywistość wokół nas to wyreżyserowany film. Dowodem na to miałyby być wydarzenia związane z zamachami z 11 września 2001 roku, pandemią COVID-19 oraz wojną w Ukrainie. Wszystkie one miałyby zostać wcześniej zaplanowanej. 

We wpisie o dość chaotycznej strukturze sugerowano, że przedstawiane przez media wydarzenia to nie fake newsy. Tymczasem wiele z przedstawionych w poście twierdzeń jest fałszywych i nie potwierdza tezy o kontrolowaniu przebiegu wszystkich wydarzeń przez media czy też bliżej nieokreślone siły.

Źródło: www.facebook.com

Część osób komentujących wpis zgadza się z jego treścią i zwraca uwagę, że świat wokół nas to mistyfikacja: „Dopiero jak się to czyta ,to widać jak to wszystko jest wyreżyserowane,jak beznadziejnie i prymitywnie przedstawione ludziom aż dziw ,że dają się tym omamić”, „Teatr dla gojów ma rację bytu tylko dlatego że jak to ujął Pan Morawiecki ludzie są tak głupi że to działa”, „Gdybym nie żyła tu i teraz, to bym nie uwierzyła”.

Teoria spiskowa sięga do zamachów terrorystycznych na WTC z 2001 roku

Facebookowy post nawiązuje do wydarzenia, które zapoczątkowało teorię spiskową – do zamachu na World Trade Center w Nowym Jorku, 11 września 2001 roku. Jak możemy przeczytać we wpisie: „Arabscy terroryści uzbrojeni w aluminiowe samoloty przebijające wieżowce atakują Nowy Jork”. Od tego wydarzenia miałoby zacząć się planowanie kolejnych spisków.

W 2021 roku na 20-lecie zamachów opublikowaliśmy na naszej stronie artykuł, w którym obalaliśmy najbardziej popularne mity związane z 11 września. Autorzy teorii spiskowych również nie dawali wiary, że to samoloty mogły spowodować katastrofę. Wskazywali m.in., że zawalenie budynków zostało spowodowane przez atak rakietowy.

Dowodem na to, że budynki uległy zawaleniu po uderzeniu samolotu, a nie trafieniu rakietą, jest raport opublikowany w 2005 roku przez Narodowy Instytut Standardów i Technologii (NIST). Jak informują autorzy opracowania, jedną z przyczyn zniszczenia wież było naruszenie konstrukcji po uderzeniu samolotów:

Potwierdzeniem tezy o wykorzystaniu samolotów do przeprowadzenia zamachu są także szczątki maszyn. W 2013 roku odnaleziono kawałek skrzydła, a w muzeum upamiętniającym zamachy można obejrzeć fragment kadłuba.

Pandemia kontynuacją spisku? Fałszywe informacje o „manekinach” w szpitalach

W poście na Facebooku możemy przeczytać, że pandemia COVID-19 była „najbardziej śmiertelną, zwłaszcza dla manekinów, epidemii w historii ludzkości”. Wpis nawiązuje w ten sposób do teorii spiskowych, zgodnie z którymi do szpitali nie trafiały ofiary pandemii, lecz w łóżkach znajdowały się manekiny, które miałyby być pokazywane w telewizji zamiast ludzi.

Kilkukrotnie na łamach Demagoga dementowaliśmy tego typu doniesienia. Jednym z przykładów była informacja, że minister zdrowia Adam Niedzielski miał „leczyć” manekiny. Jak się okazało, fotografia opublikowana w mediach społecznościowych przedstawiała otwarcie Centrum Symulacji Medycznych w Sanoku. Jest to miejsce, w którym odbywają się szkolenia z wykorzystaniem manekinów.

W innym przypadku pokazano szpital z Izraela, w którym lekarze również mieli zajmować się manekinami. Film, mający być dowodem na „plandemię”, okazał się wyrwanym z kontekstu materiałem promocyjnym prezentującym, jak Shamir Medical Center przerobił podziemny parking na oddział covidowy. Fragmenty z tego nagrania znalazły się w wideo podsumowującym rok walki z koronawirusem w placówce zdrowia. Materiał promocyjny został opublikowany 26 marca (czas nagrania 1:32).

Zmiana narracji mediów z pandemii na wojnę? Pandemia wciąż trwa, wojna też

W poście na Facebooku możemy przeczytać, że pandemia COVID-19 zakończyła się wraz z rozpoczęciem rosyjskiej agresji na Ukrainę: „Miliony obywateli całego świata padają na ulicach trupami od wirusa , zwłaszcza ci niezaszczepieni….. i nagle epidemia znika, bo Rosja zaatakowała Ukrainę”. 

Sprawę „zniknięcia” pandemii po rozpoczęciu wojny analizowaliśmy w jednym z naszych materiałów. Przypomnijmy, że zgodnie z danymi podawanymi przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) 28 lutego na całym świecie odnotowano 10 548 276 potwierdzonych tygodniowych przypadków COVID-19, 7 marca było ich więcej, bo 11 581 542 (to wzrost w stosunku do danych sprzed inwazji na Ukrainę, kiedy 21 lutego odnotowano 10 918 119 tygodniowych potwierdzonych przypadków zachorowań na COVID-19). 

Dodatkowo WHO informowało 28 lutego o 52 162 przypadkach śmierci z powodu COVID-19 w ujęciu tygodniowym, a 7 marca o 43 600 przypadkach. Nie jest zatem prawdą, że pandemia COVID-19 się zakończyła wraz z rozpoczęciem inwazji Rosji na Ukrainę, co podkreśla również Światowa Organizacja Zdrowia. Rzeczniczka WHO, Margaret Harris, odpowiadając na pytania dziennikarzy, stwierdziła, że jesteśmy dalecy od końca pandemii.

Pandemia ustała z powodu zniszczenia laboratoriów broni w Ukrainie? To fałszywe informacje

Wpis na Facebooku przekonuje także, że pandemia ustała, ponieważ Rosjanie zniszczyli amerykańskie laboratoria broni biologicznej w Ukrainie: „nagle epidemia znika, bo Rosja zaatakowała Ukrainę i zaczęła wysadzać amerykańskie laboratoria chemiczne, których nie powinno tam być”. Tego typu twierdzenia analizowaliśmy już wcześniej na łamach Demagoga. 

Jeszcze w maju 2020 roku do sprawy odniosła się Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU), która zdementowała doniesienia, jakoby na terenie Ukrainy znajdowały się jakiekolwiek amerykańskie wojskowe laboratoria biologiczne.

Jak podaje ambasada USA, istniejące laboratoria nie służą produkcji broni, lecz umożliwiają przeprowadzanie badań oraz produkcję szczepionek. Są także elementem współpracy pomiędzy oboma krajami, mającej na celu umożliwienie wykrywania i zgłaszania epidemii spowodowanych przez niebezpieczne patogeny, zanim stworzą one zagrożenie dla bezpieczeństwa lub stabilności społeczeństwa.

Inscenizacje w czasie wojny? Teoria spiskowa neguje też ofiary wojny w Ukrainie

Treść facebookowego wpisu podaje także w wątpliwość rosyjską odpowiedzialność za masakrę ludności cywilnej w Buczy: „I znów pokazują stosy martwych ciał na ulicach… ale nie wiadomo, czy to pomordowani przez Rosjan czy ci niezaszczepieni ?”. Fake newsy związane z wydarzeniami w Buczy opisywaliśmy w jednej z naszych analiz. Zwracaliśmy uwagę, że wraz z pojawieniem się pierwszych doniesień o masowych grobach rosyjskie ministerstwo spraw zagranicznych zarzuciło stronie ukraińskiej mistyfikację i celowe zrzucanie winy na Rosję.

Dowodów na zbrodniczą działalność Rosjan w czasie okupacji miasta dostarczyły zdjęcia satelitarne. Opublikowany w New York Times artykuł zawierał porównanie fotografii jednej z ulic. Dzięki temu udało się ustalić, że 11 ciał leżało na niej co najmniej od 11 marca, czyli od czasu, kiedy miasto było pod wyłączną kontrolą Rosjan. Analiza NYT stoi w sprzeczności z twierdzeniami Rosjan, którzy zapewniali, że w czasie ich pobytu w mieście ludności cywilnej nie działa się żadna krzywda.

Miliony uchodźców z Afryki przez Ukrainę docierają do Polski? Antyuchodźcze narracje we wpisie

Post na Facebooku rzuca podejrzenia także na akcję pomocy uciekinierom wojennym. Jak możemy przeczytać w poście: „A Polskę zalewają miliony! „uchodźców” z….zachodu! Ukrainy i połowy Afryki”. Tego typu treści wpisują się w obecną w mediach społecznościowych dezinformującą narrację skierowaną przeciwko uchodźcom. 

Szerzej temat fake newsów wymierzonych w Ukraińców opisaliśmy w naszym raporcie o sytuacji uchodźców w Polsce, Słowacji, Rumunii i na Węgrzech. Jak podaje Biuro Wysokiego Komisarza ds. uchodźców przy ONZ (UNHCR), od początku konfliktu w Ukrainie z kraju uciekło ponad 5 milionów osób. UNHCR szacuje, że prawie 3 mln z nich znalazło schronienie w Polsce. W dokumencie przygotowanym we współpracy z UNICEF czytamy, że wojna wpływa na życie ok. 7,5 miliona dzieci.

Ludzie różnych narodowości żyją rozproszeni na całym świecie. Zgodnie z danymi z 2021 roku pozwolenie na pobyt w Polsce miało prawie 460 tys. cudzoziemców, w tym np. wiele osób z Azji. W przypadku zagrożenia oni również najprawdopodobniej szukaliby schronienia poza granicami Polski, udając się do najbliższego bezpiecznego kraju lub dalej. 

Na Ukrainie ma powstać nowy Izrael? To kolejna fałszywa informacja we wpisie

Facebookowy wpis przywołuje także spiskową narrację, zgodnie z którą na terenie Ukrainy powstaje nowe państwo Izrael: „Na Ukrainie powstaje Izrael”. To popularna w mediach społecznościowych teoria spiskowa związana z chęcią utworzenia przez Izrael „Nowej Jerozolimy”.

Jak opisywaliśmy w naszym artykule, antysemicka teoria bazuje na fałszywych podstawach takich jak nieprawdziwe cytaty z wypowiedzi Henry’ego Kissingera czy istnienie tajnych porozumień pomiędzy rządem w Kijowie a Izraelem. Żadne z tych doniesień nie okazało się jednak prawdziwe.

Podsumowanie

Post na Facebooku kumuluje wiele teorii spiskowych i tworzy z nich jedną dużą narrację, nie podając wiarygodnych dowodów na ich potwierdzenie. Przytoczone we wpisie argumenty nie świadczą o tym, że zamachy na WTC, pandemia COVID-19 czy wojna w Ukrainie zostały skrupulatnie zaplanowane, a jednocześnie w bezpodstawny sposób powodują spadek zaufania do instytucji publicznych i mediów.