Jaką rolę pełni Rzecznik Praw Dziecka?

Zgodnie z ustawą o Rzeczniku Praw Dziecka jest to osoba stojąca na straży praw dziecka zapisanych w Konstytucji (art. 1 ust. 2). W szczególności są to prawa do życia i ochrony zdrowia, wychowania w rodzinie, godziwych warunków socjalnych i nauki (art. 3 ust. 2).

Do uprawnień rzecznika należą m.in.: badanie spraw na miejscu, żądanie wyjaśnień od organów władzy, wszczynanie postępowań cywilnych, czy żądanie wszczęcia postępowań w sprawach o przestępstwa (art. 10 ust. 1). Poza tym może się on zwracać do różnych instytucji o podejmowanie działań na rzecz praw dziecka (art. 10a).

Rzecznika na okres pięciu lat powołuje Sejm za zgodą Senatu. Kandydata na rzecznika mogą zgłosić marszałkowie Sejmu i Senatu oraz grupy 35 posłów lub 15 senatorów (art. 4 ust.1). Kandydat musi wyróżniać się m.in. wyższym wykształceniem, pięcioletnim doświadczeniem w pracy z dziećmi i nieskazitelnym charakterem (art. 1 ust. 4).

Rzecznika można odwołać przed upływem kadencji m.in. z powodu sprzeniewierzenia się złożonemu ślubowaniu (art. 8 ust 1 pkt 3). Sejm podejmuję uchwałę o odwołaniu rzecznika na takich samych zasadach, na jakich go powołuje (art. 8 ust. 2-4).

Kontrowersje wokół rzecznika Pawlaka

W listopadzie 2018 roku Rzecznikiem Praw Dziecka został Mikołaj Pawlak. Jak wynika z jego życiorysu, jest on magistrem prawa. Przez 11 lat pracował jako adwokat przy sądach kościelnych. Od 2016 roku był zatrudniony w Ministerstwie Sprawiedliwości.

Niektóre jego wypowiedzi i działania budziły kontrowersje. W 2019 roku oburzenie wzbudziła jego wypowiedź na temat kar cielesnych, w której akceptował klapsy jako „niezostawiające wielkiego śladu”. W kolejnym roku rzecznik rozpoczął walkę z edukatorami seksualnymi w Poznaniu. Mieli oni rzekomo podawać dzieciom środki farmakologiczne wywołujące zmianę płci.

W 2021 roku, w czasie pandemii, szczepienie dzieci przeciw koronawirusowi Mikołaj Pawlak nazwał „eksperymentem”. W 2023 roku przeprowadził z kolei kontrole w szkołach uznanych za przyjazne osobom LGBT+. Wszystkie te kontrowersje doprowadziły ostateczie do jego odwołania.

20 grudnia ślubowanie złożyła Monika Horna-Cieślak

Zmiany w Sejmie, które przyniosły wybory w 2023 roku, zbiegły się z wygaśnięciem pięcioletniej kadencji rzecznika.

20 listopada 2023 roku tworząca się nowa koalicja złożyła wniosek o powołanie na stanowisko Rzecznika Praw Dziecka Moniki Hornej-Cieślak. Jej kandydaturę w głosowaniu poparło 246 posłów – przeciw byli posłowie PiS i Konfederacji oraz Marek Jakubiak z Kukiz15. W Sejmie nie pojawił się jednak wniosek o odwołanie obecnego rzecznika.

Ostatecznie nowowybrana rzecznik złożyła ślubowanie 20 grudnia 2023 roku. Wraz ze złożeniem ślubowania przez nową rzeczniczkę stanowisko RPD, ze względu na kończącą się kadencję, przestał piastować Mikołaj Pawlak.

Monika Horna-Cieślak jest z zawodu adwokatką. Ma doświadczenie w udzielaniu pomocy prawnej młodym osobom doświadczającym przemocy. Jej publikacje naukowe są ściśle związane z ochroną prawną osób małoletnich.

Podsumowanie

W obietnicy zapowiedziano, że Mikołaj Pawlak zostanie odwołany z funkcji Rzecznika Praw Dziecka. Zmiana władzy zbiegła się jednak z końcem jego kadencji. Faktem jest jednak, że Mikołaj Pawlak nie jest już obecnie rzecznikiem, a na jego stanowisko powołano nową osobę. Dlatego oceniamy, że obietnica została zrealizowana.

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

Wpłacam