Dotacja dla Polskiej Akademii Nauk

W budżecie na 2024 roku przyjętym przez nowy rząd znalazła się dodatkowa dotacja podmiotowa dla Polskiej Akademii Nauk w wysokości 109,9 mln zł oraz dotacja celowa na tej instytucji w wysokości 10,7 mln zł (załącznik 8. do budżetu).

Prezes PAN przyznał w wywiadzie, że przekazane środki mogą być niewystarczające i pozwolą tylko na  zrekompensowanie podwyżek, kosztów utrzymania potencjału badawczego instytutów. 

Podwyżki dla nauczycieli akademickich

Potem w połowie lutego minister nauki Dariusz Wieczorek wydał rozporządzenie w sprawie podwyżek dla nauczycieli akademickich. 

Na mocy rozporządzenia podniesiono minimalne wynagrodzenie zasadnicze dla profesora w uczelni publicznej. To od tej kwoty, jako bazy, oblicza się pensje dla osób na niższych stanowiskach.

Środki na wspomniane podwyżki także zostały zabezpieczone w budżecie na 2024 rok.

O ile wzrosły zarobki?

Wynagrodzenie profesora wzrosło z dotychczasowe poziomu 7 210 zł do 9 370 zł brutto. Natomiast zgodnie z ustawą prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (art. 137) wysokość miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego w uczelni publicznej dla nauczyciela akademickiego nie może być niższa niż 50 proc. wynagrodzenia profesora (4 685 zł brutto). 

Tym samym, zgodnie z art. 137 profesorzy uczelni mogą liczyć na 83 proc. wspomnianej kwoty (7 777,1 zł brutto), a adiunkci na minimum 73 proc. (6 840,1 zł brutto). 

Co istotne, zgodnie z mechanizmami zawartymi w ustawie wzrost pensji profesorskiej ciągnie za sobą wzrost pensji dla doktorantów w szkole doktorskiej, stypendiów dla studentów, czy dodatków funkcyjnych na uczelni.

NCBiR wraca do ministerstwa

Kolejną zmianą jest przywrócenie superwizji ministra nauki nad Narodowym Centrum Badań i Rozwoju. Przedtem pieczę nad tym organem sprawował minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego.

Do zmiany doszło na mocy przyjętej pod koniec stycznia nowelizacji ustawy o NCBiR (weszła w życie na początku marca). To rzeczywista zmiana, choć instytucja nadal podlega pod ministerstwo. Nie można więc uznać jej za apolityczną.

Nowe środki dla NCN

W połowie lutego minister Wieczorek zadeklarował przekazanie dodatkowych 200 mln zł na Narodowego Centrum Nauki. 

Nowe środki trafią na badania, w tym na sfinansowanie grantów badawczych, które przedtem trafiły na listę rezerwową w konkursach finansujących badania naukowe, w tym konkursy dla pracowników naukowych (np. OPUS 25), jak i osób jeszcze bez tytułu doktora, w tym doktorantów (np. PRELUDIUM 22).

Podsumowanie

Nowy rząd zwiększył pensje nauczycieli akademickich oraz przekazał nowe fundusze na naukę. Mimo to mowa tutaj tylko o dotacjach, a nie stałym zwiększeniu finansowania.

Przedstawiciele świata akademickiego oddolnie podjęli się przedstawienia propozycji reformy tego sektora. Projekt „Nauka do naprawy” został zrealizowany pod opieką PAN i czasopisma Forum Akademickiego, a w jego efekcie powstał zbiór rekomendacji.