Premier 4 listopada wraz z ministrem zdrowia Adamem Niedzielskim zorganizował na swoim profilu na Facebooku sesję Q&A, podczas której m.in. podał najnowsze dane na temat aktualnego deficytu budżetu państwa. Szef rządu zapowiedział, że po październiku wartość deficytu ma wynieść około 13 mld zł (według danych Ministerstwa Finansów z końca września – 13.8 mld zł), a w całym roku – około 109 mld zł, co zgadza się treścią podpisanej 30 października przez prezydenta nowelizacji ustawy budżetowej.

Premier stwierdził jednocześnie, że tegoroczny deficyt nie jest historycznie najwyższy oraz że w latach 2009-2010 oscylował on na podobnym poziomie pomimo znacznie mniejszego produktu krajowego brutto. Sprawdźmy, jak było w rzeczywistości.

Deficyt budżetowy pod koniec ubiegłej dekady

Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów w 2009 roku deficyt budżetu państwa wyniósł 23 844 979 tys. zł, a w 2010 roku – 44 591 097 tys. zł. W kolejnych latach deficyt kształtował się następująco:

• 2011: 25 124,4 mln zł,
• 2012: 30 406,7 mln zł,
• 2013: 42 194,1 mln zł
• 2014: 28 976,8 mln zł
• 2015: 42 606,7 mln zł
• 2016: 46 159,5 mln zł
• 2017: 25 353,7 mln zł,
• 2018: 10 406,2 mln zł,
• 2019: 13 737,7 mln zł.

Jeśli chodzi o lata wcześniejsze:

• 1998: 13 191,5 mln zł
• 1999: 12.478,9 mln zł,
• 2000: 15 391,0 mln zł,
• 2001: 32 358,3 mln zł,
• 2002: 39 402,6 mln zł,
• 2003: 37 043,0 mln zł,
• 2004: 41 417,1 mln zł,
• 2005: 28 360,7 mln zł,
• 2006: 25 063,1 mln zł,
• 2007: 15 956,4 mln zł,
• 2008: 24 346,2 mln zł.

Dane sprzed 1998 roku nie są publicznie dostępne. Biorąc jednak pod uwagę ostatnie 22 lata, widzimy, że Mateusz Morawiecki myli się, twierdząc, że tegoroczny deficyt budżetowy nie jest najwyższy w historii.

Co ciekawe, jeszcze na początku bieżącego roku w ustawie budżetowej na rok 2020 w ogóle nie przewidziano deficytu. Zarówno prognozowane przychody, jak i wydatki miały wynieść dokładnie 435,3 mld zł, co oznaczało całkowite zbilansowanie budżetu państwa.

20 sierpnia Rada Ministrów przyjęła jednak projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2020, który 25 sierpnia został przekazany Sejmowi. W nowelizacji założono zwiększenie wydatków państwa do 508,0 mld zł (o 72,7 mld zł więcej, niż zaplanowano w lutym). Dochody budżetu państwa mają natomiast spaść do 398,7 mld zł (o 36,7 mld zł mniej niż w pierwotnej wersji). W tych okolicznościach deficyt budżetowy został zaplanowany na kwotę 109,3 mld zł.

27 sierpnia Rada Ministrów przyjęła również projekt ustawy budżetowej na rok 2021. Przewidziano w niej, że dochody budżetu państwa wyniosą 403,7 mld zł, a wydatki 486 mld zł. Deficyt budżetowy zaplanowano na kwotę 82,3 mld zł.

Deficyt jako procent PKB

Według wstępnych szacunków Głównego Urzędu Statystycznego wartość polskiego PKB w 2019 roku (najnowsze dane) wyniosła 2 273,6 mld zł. W 2009 roku wielkość tego wskaźnika była równa 1 343,4 mld zł, a w 2010 roku – 1 416,6 mld zł. Ubiegłoroczne PKB było zatem większe od tego z lat 2009 i 2010 o odpowiednio: 930,2 mld zł i 857 mld zł.

W 2009 roku deficyt budżetowy stanowił 1,8 proc. PKB. Rok później wartość ta wzrosła do 3,2 proc. Natomiast w roku ubiegłym deficyt budżetowy stanowił zaledwie 0,6 proc. PKB. Tego, jaką część PKB stanowiły deficyty budżetowe począwszy od 2001 roku, można się przekonać, czytając jedną z naszych wcześniejszych analiz.

Jak zmieniał się deficyt budżetu państwa w ostatnich kilkunastu latach?