Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
8 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
8 min czytania
Depresja wśród młodzieży. Ilu polskich nastolatków na nią cierpi?
Depresja wśród młodzieży. Ilu polskich nastolatków na nią cierpi?
Psycholog w każdej szkole jeszcze nigdy nie był tak potrzebny jak dziś, gdy niemal połowa polskich nastolatków boryka się z objawami depresji.
Nieweryfikowalne
Wypowiedź uznajemy za nieweryfikowalną, gdy:
- jest niemożliwa do weryfikacji w żadnym dostępnym źródle,
- odnosi się do źródeł przestarzałych, na podstawie których nie można stawiać osądów dotyczących teraźniejszości,
- dotyczy danych szacunkowych, obarczonych dużą dozą niepewności, zawiera stwierdzenia nieprecyzyjne lub zbyt ogólnikowe,
- z innych obiektywnych przyczyn jest niemożliwa do weryfikacji.
Nieweryfikowalne
Wypowiedź uznajemy za nieweryfikowalną, gdy:
- jest niemożliwa do weryfikacji w żadnym dostępnym źródle,
- odnosi się do źródeł przestarzałych, na podstawie których nie można stawiać osądów dotyczących teraźniejszości,
- dotyczy danych szacunkowych, obarczonych dużą dozą niepewności, zawiera stwierdzenia nieprecyzyjne lub zbyt ogólnikowe,
- z innych obiektywnych przyczyn jest niemożliwa do weryfikacji.
- Nie udało nam się dotrzeć do aktualnych badań, na podstawie których moglibyśmy stwierdzić, jaki odsetek polskich nastolatków cierpi z powodu objawów depresji.
- Statystyki, zgodnie z którymi mogłaby to być „niemal połowa” młodych Polaków, pochodzą z badania przeprowadzonego przez Dolnośląską Szkołę Wyższą.
- Jednakże są to badania pochodzące sprzed dwóch lat i w dodatku przeprowadzone w trakcie najbardziej restrykcyjnego lockdownu, co mogło wpłynąć znacząco na ówczesną kondycję psychiczną nastolatków. Ponadto badanie przeprowadzono na grupie jedynie 100 nastolatków i nie wiemy, czy była to próba reprezentatywna.
- Najwyższa Izba Kontroli w raporcie z 2020 roku donosiła, że w latach 2017–2019 co najmniej 9 proc. dzieci i nastolatków wymagało opieki psychologicznej lub psychiatrycznej. Również w tym przypadku nie są to jednak dane zbyt aktualne.
- OECD, WHO oraz UNICEF donoszą, że na problemy ze zdrowiem psychicznym może cierpieć od 10 do 20 proc. nastolatków. Są to jednak dane ogólnoświatowe, a nie dotyczące tylko Polski.
- Nie możemy jasno stwierdzić, jaki odsetek nastolatków boryka się z objawami depresji, w związku z czym oceniamy wypowiedź jako nieweryfikowalną.
„Lex Czarnek” i debata o zdrowiu psychicznym nastolatków
Projekt zmian w prawie oświatowym, nazywany potocznie „Lex Czarnek”, został przyjęty przez Sejm. Nowe przepisy mają wzmocnić rolę kuratora oświaty oraz doprowadzić do większej centralizacji systemu szkolnictwa. Więcej na ten temat przeczytasz w analizie poświęconej temu projektowi.
Podczas debaty sejmowej wokół projektu głos w imieniu Lewicy zabrała Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Poruszyła ona temat sytuacji uczniów i ich zdrowia psychicznego.
Posłanka podkreśliła, że liczba prób samobójczych regularnie wzrasta, co zweryfikowaliśmy już w tej analizie. Jej zdaniem konieczne jest zapewnienie uczniom dostępu do psychologa w każdej szkole.
Badania nie dają nam konkretnych wniosków
Jedyne źródło sugerujące, że niemal połowa nastolatków cierpi z powodu objawów depresji, które udało nam się znaleźć, to badania przeprowadzone przez zespół psychologów i studentów z Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, pod kierownictwem dr Beaty Rajby.
Pierwsze z badań donosiło, że aż 44 proc. nastolatków przejawiało objawy depresji.
W sieci dostępne są jednak wyłącznie informacje prasowe na temat wspomnianego badania. Brakuje natomiast dokładnych danych na temat jego metodologii.
Przede wszystkim badanie zostało przeprowadzone na grupie jedynie 100 nastolatków i nie wiemy nic o tym, czy była to próba reprezentatywna w skali kraju. Badanie pochodzi ponadto sprzed dwóch lat i zostało wykonane w trakcie najbardziej restrykcyjnego lockdownu, podczas pierwszej fali pandemii – od tamtej pory sytuacja nastolatków mogła się już zmienić.
Kolejne badanie zespołu z Dolnośląskiej Szkoły Wyższej zostało przeprowadzone rok później i tym razem objawy depresji wykryto u 38,5 proc. nastolatków.
Ponownie jednak nie udało nam się zweryfikować metodologii oraz próby badawczej.
Dane pochodzące z tych badań przewijały się wielokrotnie w mediach. Pisały o tym m.in. portale Medycyna Praktyczna, Gazeta Wyborcza czy Polskie Radio.
Pandemia źle wpływa na zdrowie psychiczne nastolatków
Z badań przeprowadzonych na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego w grudniu 2020 roku wynika, że w grupie ryzyka klinicznego nasilenia depresji znalazło się 29 proc. kobiet i 24 proc. mężczyzn. Najwyższy poziom objawów depresji i lęku uogólnionego odnotowano na wiosnę 2020 roku wśród osób w wieku 18-24 lat.
Według biuletynu Ministerstwa Zdrowia wraz z nadejściem pandemii COVID-19 pogorszyła się sytuacja zdrowotna młodzieży. Resort wskazuje m.in., że w październiku 2020 roku odsetek osób czujących osamotnienie wynosił 28 proc. (rok wcześniej – 21 proc.). Ponad połowa dziewcząt (57 proc.) odczuwała w tym czasie stres szkolny (39 proc. w przypadku chłopców), a 17 proc. dziewczynek miała myśli samobójcze.
Objawy depresji może mieć co piąty nastolatek
Według statystyk przytoczonych przez Uniwersytet SWPS, w rozmowie dr Joanny Gutral i dr Barbary Arskiej-Karyłowskiej, na „depresję młodzieńczą” cierpi 4 proc. nastolatków, natomiast co piąta młoda osoba wykazuje objawy depresji.
Najwyższa Izba Kontroli w raporcie „Dostępność lecznictwa psychiatrycznego dla dzieci i młodzieży (w latach 2017-2019)” donosiła, że co najmniej 9 proc. dzieci i młodzieży poniżej 18. roku życia, czyli ok. 630 tys. młodych ludzi, wymaga pomocy systemu lecznictwa psychiatrycznego i psychologicznego. Więcej o tym raporcie przeczytasz w naszej analizie.
Według raportu Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) problemy psychiczne mogą dotykać od 10 do 20 proc. osób poniżej 18 roku życia.
Podobne statystyki przytacza również Światowa Organizacja Zdrowia, donosząca, że co siódma osoba w wieku od 10 do 19 lat (14 proc.) może odczuwać problemy związane ze zdrowiem psychicznym, które często nie są rozpoznane i leczone.
Z powodu depresji coraz częściej cierpią osoby LGBT+
Problem depresji w szczególnym stopniu dotyka również osoby LGBT+. Według raportu Kampanii Przeciw Homofobii „Sytuacja społeczna osób LGBTA w Polsce” prawie trzy czwarte młodzieży nieheteronormatywnej (73,95 proc.) ma myśli samobójcze.
Jednocześnie zaledwie 5,7 proc. przedstawicieli tej grupy twierdzi, że nie ma żadnych objawów depresji. Ponad jedna czwarta nastolatków LGBT+ (25,66 proc.) ma silne symptomy tej choroby, a prawie jedna trzecia (28,93 proc.) ma objawy umiarkowanie nasilone.
Dane te pochodzą z raportu za lata 2019–2020. W stosunku do poprzedniej edycji badania zarówno wskaźnik myśli samobójczych, jak i objawów depresji wśród młodzieży LGBT+ wzrósł. Więcej o wnioskach płynących z wcześniejszej raportu za lata 2015–2016 przeczytasz w analizie wypowiedzi Aleksandry Gajewskiej.
UNICEF: Co piąty nastolatek zagrożony depresją
W październiku 2021 roku opublikowany został raport UNICEF będący rezultatem badań w 21 państwach. Wnioski nie są optymistyczne. Niemal co piąta osoba (19 proc.) w wieku od 15. do 24. roku życia ma objawy depresji.
Ponadto, niemal co siódmy nastolatek (w wieku od 10 do 19 lat) żyje ze zdiagnozowanym zaburzeniem psychicznym (w tym m.in. depresją).
Depresja to coraz groźniejsza choroba cywilizacyjna
Zdrowie psychiczne nie może być bagatelizowane. W analizie wypowiedzi Pauliny Matysiak wykazaliśmy, że na depresję może chorować nawet co dwudziesty Polak.
W języku potocznym przez depresję rozumie się często uczucie przygnębienia lub złe samopoczucie.
Należy jednak podkreślić, że jest to poważna choroba wymagająca leczenia.
Depresja polega m.in. na znacznym obniżeniu nastroju do poziomu zakłócającego codzienne funkcjonowanie. Przy depresji występuje również chęć odizolowania się od społeczeństwa, problemy ze snem oraz ryzyko myśli samobójczych.
Odpowiednie leczenie umożliwia wyjście z depresji. Zalecana jest przede wszystkim opieka psychologa, psychoterapia czy też leczenie farmakologiczne u psychiatry.
Jeśli podejrzewasz u siebie depresję, nie lekceważ tego. Pomoc znajdziesz w tych miejscach:
Stowarzyszenie Aktywnie Przeciwko Depresji – prowadzące działalność społeczno-edukacyjną w zakresie profilaktyki, wykrywania i leczenia zaburzeń psychicznych, a w szczególności zaburzeń depresyjnych. Kontakt do stowarzyszenia można znaleźć na stronie: www.depresja.org.
Forum Przeciw Depresji – portal społecznościowy prowadzony w ramach ogólnopolskiej kampanii, na którym można znaleźć kompendium wiedzy w zakresie depresji, w tym informacje o tym, gdzie szukać pomocy. Strona obejmuje również forum moderowane przez lekarzy specjalistów, na którym osoby chore oraz ich bliscy mogą uzyskać wsparcie www.forumprzeciwdepresji.pl.
Fundacja Itaka – prowadzi Antydepresyjny Telefon Zaufania (numer: 22 484 88 01) oraz udziela szerokiego wsparcia osobom chorującym na depresję, jak i ich najbliższym. Informacje na temat wsparcia udzielanego przez fundację można znaleźć na stronie: www.stopdepresji.pl.
Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę – oferuje bezpłatną pomoc telefoniczną i online dla dzieci i młodzieży oraz dla rodziców i nauczycieli poprzez prowadzenie Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży (116 111) oraz Telefonu dla Rodziców i Nauczycieli w sprawie Bezpieczeństwa Dzieci (800 100 100), gdzie młodzi ludzie mają możliwość opowiedzenia o swoich kłopotach, a ich najbliżsi uzyskania informacji i wsparcia w trudnościach wynikających z zaburzeń depresyjnych dostrzeżonych u dzieci. Więcej informacji i kontakt online przez stronę www.116111.pl oraz www.800100100.pl.
W sytuacji zagrożenia życia dzwoń pod numer 112 albo zwróć się o do osoby dorosłej o pomoc w dostaniu się na izbę przyjęć najbliższego szpitala psychiatrycznego.
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
