Przykłady na nieodpowiedzialne zarządzanie finansami publicznymi wg Olichwera

Tomasz Olichwer zabrał głos podczas 59. posiedzenia Sejmu, które miało miejsce 21 lipca 2022 roku. Podczas wystąpienia powołał się na sprawozdanie Najwyższej Izby Kontroli z wykonania budżetu państwa. Poseł wskazał, że w tegorocznym raporcie nastąpił spadek wskaźnika relacji pozytywnych ocen w stosunku do ogółu ocen o 8,2 punktu proc. 

Olichwer zadał w związku z tym pytanie, co spowodowało taki stan rzeczy. Przyczyn doszukiwał się m.in. w nieodpłatnym przekazaniu obligacji skarbowych różnym podmiotom. Na ten temat przeczytasz więcej w tej analizie. Wskazał również, że ponad 70 proc. kosztów Funduszu Solidarnościowego zostało przekazane na rzecz wypłat dodatkowych świadczeń emerytalnych zamiast na pomoc niepełnosprawnym.

Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych powstał w 2018 roku. Jego pierwotnym celem było udzielanie wsparcia społecznego, zawodowego, zdrowotnego oraz finansowego osobom niepełnosprawnym. Od końca 2019 roku Fundusz służy również udzielaniu wsparcia finansowego emerytom i rencistom.

Według Olichwera były to przykłady nieodpowiedzialnego gospodarowania finansami publicznymi.

Koszty Funduszu Solidarnościowego – głównie emerytury i renty

W ustawie budżetowej koszty Funduszu Solidarnościowego zostały zaplanowane na kwotę 33 393 800 tys. zł, czyli ok. 33,4 mld zł. Jak wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli, koszty zostały zrealizowane w 91,7 proc., czyli w kwocie 30 626 962 tys. zł – ok. 30,6 mld zł.

Renty socjalne oraz zasiłki pogrzebowe stanowiły 14 proc. środków funduszu. Ich łączny koszt wyniósł 4,3 mld zł. W zakresie rent socjalnych oraz zasiłków pogrzebowych plan został wykonany w 93,6 proc.

Na pomoc niepełnosprawnym przeznaczono tylko 12 proc. Funduszu

Kolejnymi kosztami Funduszu Solidarnościowego były te przeznaczone na wsparcie społeczne, zawodowe, zdrowotne oraz finansowe osób niepełnosprawnych.

W ramach pomocy niepełnosprawnym najwięcej pieniędzy przeznaczono na świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji w kwocie 3,3 mld zł (67,1 proc. planu).

Pozostałe koszty wyniosły 358,2 mln zł (85,6 proc. planu), co stanowiło 1,07 proc. wszystkich środków Funduszu. Do tej kwoty zostało też zaliczone pobranie składki przez ZUS – 43,7 mln zł.

Przychody Funduszu Solidarnościowego

W ustawie budżetowej przychody Funduszu Solidarnościowego zostały zaplanowane na kwotę 20,3 mld zł. Przychody w rzeczywistości wyniosły jednak 166,6 proc. kwoty określonej w planie, czyli 33,7 mld zł. W porównaniu do roku 2020 przychody były wyższe o 3 mld zł.

Przychody Funduszu pochodziły z następujących źródeł:

• obowiązkowych składek na Fundusz – 8,7 mld zł (105 proc. wykonania planu),
• daniny solidarnościowej – 2,6 mld zł (150,3 proc. wykonania planu),
• dotacji z budżetu państwa – 1,3 mld zł (86,3 proc. wykonania planu),
• pozostałych przychodów, które obejmowały odsetki i inne przychody – 167,4 mln zł (3347,7 proc. wykonania planu),
• innych zwiększeń – 20,9 mld zł (240 proc. wykonania planu).

Rosnące przychodu Funduszu Solidarnościowego

Przychody w latach 2019–2021 miały tendencję wzrostową. W głównej mierze wynikało to ze zmiany wysokości obowiązkowej składki dla Funduszu Solidarnościowego w 2021 roku (z 0,45 proc. w 2020 roku do 1,45 proc. w 2021 roku). Spowodowało to wzrost przychodów z tego tytułu o 374 proc.

Do wzrostu przychodów Funduszu przyczyniło się również wprowadzenie w 2020 roku daniny solidarnościowej, która przyczyniła się do wzrostu przychodów o 43,1 proc. oraz udzielenie dotacji z budżetu państwa, które nie wystąpiły w latach 2019–2020.