Kontekst wypowiedzi

Podczas debaty kandydatów na urząd prezydenta Rzeszowa poruszony został m.in. temat ekologii. Grzegorz Braun i Ewa Leniart zarzucali Konradowi Fijołkowi, który pełnił funkcję miejskiego radnego, szereg zaniedbań. Ewa Leniart wspomniała m.in., że jej kontrkandydat nie dążył do zintensyfikowania działań zmierzających do wymiany nieekologicznych pieców w rzeszowskich mieszkaniach w ramach programu „Czyste Powietrze”. Wojewoda przypomniała również swój postulat wprowadzenia tzw. biletów 356, czyli rocznych biletów uprawniających do przejazdu komunikacją miejską. W odpowiedzi Konrad Fijołek przywołał statystyki, zgodnie z którymi w Rzeszowie wymieniono dotąd przeszło 1 100 pieców oraz wprowadzono inne rozwiązania dążące do poprawy jakości powietrza w stolicy Podkarpacia, m.in. system monitoringu stanu wolnych miejsc parkingowych, pozwalający na zmniejszenie emisji spalin w centrum miasta.

Wymiana pieców w Rzeszowie

Na przełomie 2019 i 2020 roku urzędnicy miejscy – w tym rzecznik prezydenta Rzeszowa i Miejski Zarząd Budynków Mieszkalnych (MZBM) – poinformowali, że w okresie od 2004 roku do października 2019 roku wykonano termomodernizację 340 rzeszowskich budynków. Od 2013 roku w zasobach MZBM zlikwidowanych zostało 1 148 pieców w 69 budynkach, natomiast 210 pieców w 17 budynkach zostało zastąpionych ciepłem systemowym. Koszt wymiany to 13,5 mln zł. Gmina wydała na ten cel 9,4 mln, wspólnoty 2,7 mln, natomiast dotacje wyniosły 1,4 mln zł.

Proces wymiany kotłów w miastach wojewódzkich w 2019 roku sprawdził Polski Alarm Smogowy. Na podstawie danych pozyskanych od poszczególnych gmin i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) organizacja informuje, że w Rzeszowie w 2019 roku wymieniono łącznie 92 kotły, w tym 72 w ramach programu „Czyste Powietrze” i 20 w ramach programów dotacyjnych realizowanych w gminie. Rzeszów odnotował pod tym względem piąty najgorszy wynik w Polsce. Wśród stolic województw najwięcej kotłów zostało wymienionych w Krakowie (4 188) i Wrocławiu (1 442).

Źródło: PAS

W kwietniu 2018 roku na terenie województwa podkarpackiego przyjęta została tzw. uchwała antysmogowa. Na jej podstawie wprowadzono następujące regulacje dotyczące kotłów na paliwo stałe:

• od 1 maja 2018 nowe kotły muszą spełniać wymagania ekoprojektu, a do 31 grudnia 2019 – min. 5 klasy,
• od 1 stycznia 2022 będzie można eksploatować tylko kotły użytkowane krócej niż 10 lat (do tej pory starsze i nieposiadające tabliczki znamionowej należy wymienić),
• od 1 stycznia 2024 będzie można eksploatować tylko kotły użytkowane krócej niż 5 lat (do tej pory starsze należy wymienić),
• od 1 stycznia 2026 będzie można eksploatować tylko kotły 3, 4, 5 klasy i ekoprojektu (do tej pory należy wymienić wszystkie kotły pozaklasowe),
• od 1 stycznia 2028 będzie można eksploatować tylko kotły 5 klasy i ekoprojektu (do tej pory należy wymienić kotły 3 i 4 klasy).

Poza tym na terenie województwa wprowadzono zakaz używania węgla kamiennego (w tym mułów i flotów oraz mieszanek z ich udziałem, a także węgla kamiennego o uziarnieniu mniejszym niż 5 mm i zawartości popiołu większej niż 12 proc.) oraz węgla brunatnego wraz z paliwami stałymi produkowanymi z jego wykorzystaniem. Jeśli chodzi o palenie drewnem, dopuszczona została biomasa o wilgotności w stanie roboczym mniejszej niż 20 proc.

Od września 2010 roku w Rzeszowie wdrażany jest ponadto program „Czyste Powietrze”, w ramach którego można otrzymać dofinansowanie na wymianę starego pieca i ocieplenie domu. Do maja 2020 roku w jego ramach na Podkarpaciu rozpatrzono ponad 6,3 tys. wniosków na kwotę 130 mln zł. W październiku liczba złożonych wniosków wyniosła już 9 679 – nie wiadomo jednak, ile z nich zostało rozpatrzonych.

Zgodnie ze sprawozdaniem Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie za 2019 rok w ramach programu „Czyste Powietrze” pozytywnie rozpatrzono 3 483 wniosków o dotację, 117 wniosków o dotację i pożyczkę oraz 3 wnioski dotyczące wyłącznie pożyczki. Łączna przyznana pomoc w formie dotacji wynosi 78 469 552 zł (3 176 umów), a w formie pożyczek 3 198 853 zł (107 umów).

Inne inwestycje ekologiczne

Jak słusznie zauważył Konrad Fijołek, w Rzeszowie funkcjonuje program doprowadzania do mieszkań ciepła w ramach wspólnej sieci. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej (MPEC) wskazuje, że prawie każda dzielnica w mieście ma dwustronne zasilanie (spółki EC – Rzeszów i EC– Fenice Poland). W 2018 roku do miejskiej sieci ciepłowniczej przyłączonych zostało 37 obiektów. MPEC Rzeszów uzyskał również certyfikat redukcji emisji PreQurs dla całego systemu ciepłowniczego. Jest to dokument potwierdzający wpływ produkcji i dystrybucji ciepła systemowego na środowisko, w porównaniu do innych sposobów ogrzewania w zakresie emisji substancji szkodliwych do powietrza.

W Rzeszowie funkcjonuje ponadto program „Ciepła woda”, w ramach którego mieszkańcy budynków podłączonych do miejskiej sieci ciepłowniczej mogą zrezygnować z używania piecyka gazowego. Wodę ogrzewa ten sam system, który wykorzystywany jest w ogrzewaniu centralnym budynków.

W 2019 roku zapowiedziano również system monitoringu stanu wolnych miejsc parkingowych, który ma posłużyć ograniczeniu ruchu samochodowego. Jednym z celów systemu jest również zmniejszenie emisji spalin w centrum miasta. Stolica województwa podkarpackiego jest pierwszym miastem w Polsce, które zdecydowało się na takie rozwiązanie. Uruchomienie systemu zostało zapowiedziane na czerwiec 2021 roku.

Z kolei pierwsze ekologiczne autobusy elektryczne zostały sprowadzone do Rzeszowa w 2019 roku. Dziesięć sztuk tego typu pojazdów zostało sfinansowanych z projektu „Rozwój systemu transportu publicznego w Rzeszowie” współfinansowanego z Funduszy Europejskich w ramach Programu Polska Wschodnia. W październiku 2020 roku prezydent Rzeszowa Tadeusz Ferenc zapowiedział, że w następnym roku Rzeszów zakupi 60 kolejnych elektrycznych autobusów.