Temat migracji zdominował debatę publiczną

Od kilku tygodni na polskiej scenie politycznej tematem, wokół którego najwięcej się dyskutuje, jest temat migracyjny. Na łamach Demagoga już kilkukrotnie poruszaliśmy problem migracji oraz pozwoleń na pracę, o czym możesz przeczytać w analizach wypowiedzi Joanny Kluzik-Rostkowskiej czy Sławomira Mentzena. Z kolei o tym, co mówi na ten temat unijne prawo, pisaliśmy w analizie wypowiedzi Rafała Bochenka.

Podczas czerwcowej debaty sejmowej na temat przeprowadzenia referendum w sprawie sprzeciwu wobec unijnej polityki migracyjnej nieco inne światło na problem rzucił poseł Polskiego Stronnictwa Ludowego Dariusz Klimczak. Polityk zasugerował, że w roku 2022 prezydent Andrzej Duda nadał obywatelstwo polskie aż 10 tys. obcokrajowców. 

W jaki sposób można otrzymać polskie obywatelstwo?

Sposób otrzymania obywatelstwa polskiego regulowała ustawa o obywatelstwie polskim z 1962 roku. Zastąpiła ją nowa ustawa z 2009 roku, która w życie weszła dopiero w roku 2012. Wtedy też do porządku prawnego wprowadzono nową kategorię, czyli przywrócenie obywatelstwa polskiego. Jednocześnie zrezygnowano z otrzymywania obywatelstwa na podstawie oświadczenia o woli nabycia obywatelstwa polskiego (art. 10. i 11. ustawy z 1962).

Nowa ustawa (art. 4) określa, że obywatelstwo polskie można otrzymać:

• z mocy prawa,
• przez nadanie obywatelstwa polskiego,
• przez uznanie za obywatela polskiego,
• przez przywrócenie obywatelstwa polskiego.  

Podkreślić tutaj należy, że nadanie obywatelstwa leży tylko i wyłącznie w gestii prezydenta (art. 18). Uznanie obywatelstwa należy do kompetencji wojewody (art. 34), z kolei przywracaniem obywatelstwa zajmuje się minister do spraw wewnętrznych (art. 39)

W przypadku uznania za obywatela polskiego należy spełnić wymogi prawne, które opisuje art. 30. Znajdziemy tam informację, że cudzoziemiec powinien przebywać legalnie w Polsce od minimum trzech lat, posiadać regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowanej nieruchomości. 

Z kolei obywatelstwo na podstawie oświadczenia o woli nabycia przed rokiem 2012 nabywały osoby, które zawarły związek małżeński z obywatelem polskim i w ciągu 3 miesięcy złożyły odpowiednią deklarację. Zapis ten dotyczył tylko kobiet.

Rok 2022 – prezydent nadał obywatelstwo 2,5 tys. osobom 

Na stronie rządowej w ramach otwartych danych możemy znaleźć informację, że w 2022 roku obywatelstwo polskie z ręki prezydenta Dudy zostało nadane jedynie 2 552 osobom.Ze wszystkich nadań prezydenckich ponad połowę stanowiły nadania dla obywateli Ukrainy (1 401 osób), na drugim miejscu znaleźli się obywatele Białorusi (410 osób), a podium zamknęli Wietnamczycy (92 osoby).

Znacząca większość obywatelstw w 2022 roku została nabyta poprzez tzw. uznanie za obywatela polskiego. W poprzednim roku aż 7 280 osób nabyło polskie obywatelstwo w ten sposób. Ostatnią kategorią otrzymania obywatelstwa polskiego jest jego przywrócenie. W 2022 roku 290 osób skorzystało z tej możliwości. Łącznie w poprzednim roku 10 122 osoby uzyskały obywatelstwo polskie.

Obywatelstwa polskie nadane od 2005 roku

Aby uzyskać pełny obraz problemu, postanowiliśmy napisać do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) z prośbą o przedstawienie danych dotyczących liczby obywatelstw polskich nadanych od 2005 roku. Z otrzymanej odpowiedzi wynika, że w latach 2005–2022 obywatelstwo polskie łącznie otrzymały 82 274 osoby, z czego od prezydentów nadanych zostało łącznie 37 264 obywatelstwa.

Inaczej wygląda sytuacja, jeśli spojrzymy na procentowy udział nadań prezydenckich w ogólnej liczbie nadanych obywatelstw. Największy procentowy udział nadań prezydenckich odnotowano w roku 2005, stanowiły one 89 proc. wszystkich nadanych obywatelstw polskich. Z kolei najmniejszy procentowy udział miał miejsce w roku 2022, wyniósł on nieco ponad 25 proc. 

Inne formy otrzymania obywatelstwa polskiego

W latach 2005–2012 najpopularniejszym trybem nadania obywatelstwa polskiego było nabycie na podstawie oświadczenia o woli nabycia obywatelstwa polskiego. W ciągu 7 lat łącznie 5 363 osoby uzyskały w ten sposób obywatelstwo polskie. Od 2012 coraz więcej obywatelstw jest uzyskiwanych przez uznanie. Od 2017 roku jest to najczęstsza forma przyznawania polskich obywatelstw. 

Osobną kategorią otrzymania obywatelstwa polskiego jest jego przywrócenie. Opcja ta obowiązuje od 2012 roku. W ciągu 10 lat z tej opcji skorzystały łącznie 4 274 osoby, co daje średni wynik 427 osób na rok.