Minister przyznaje, że Polska nie produkuje niezbędnych substancji

W listopadzie 2024 roku przedstawiciele firm polskiego sektora zbrojeniowego podpisali list intencyjny dotyczący współpracy przy produkcji materiałów wybuchowych w Grupie Azoty. Sygnatariusze listu przyznali, że „zdolności polskiego przemysłu w sferze produkcji nitrocelulozy oraz prochów wielobazowych zostały utracone”. 

Wspomniane spółki mają więc zamiar stworzyć w Polsce możliwości produkcji wymienionych substancji. Aby to osiągnąć, planują zbudować specjalnie do tego przeznaczoną fabrykę. W kontekście tych planów szczególne znaczenie ma wzmożone zapotrzebowanie polskich Sił Zbrojnych na amunicję, do której powstania niezbędne są te składniki chemiczne.

Przy podpisaniu listu obecny był także Władysław Kosiniak-Kamysz, ówczesny minister obrony narodowej, który przyznał, że Polska nie ma zdolności produkcji nitrocelulozy i prochów wielobazowych. Zaznaczył przy tym, że decyzja o współpracy spółek przemysłu obronnego ma kluczowe znaczenie dla przyszłej krajowej produkcji amunicji. Wicepremier zapowiedział również przyjęcie ustawy o zwiększeniu zdolności produkcji amunicji i o budowie niezbędnej do tego fabryki.

Trwają przygotowania do budowy

Zgodnie ze słowami ministra obrony narodowej, w listopadzie 2024 roku Sejm przyjął ustawę o zapewnieniu finansowania na działania mające zwiększyć zdolność produkcji amunicji. W ten sposób przekazano 3 mld złotych na dokapitalizowanie spółek odpowiedzialnych za produkcję amunicji (s. 11).

Z kolei w styczniu 2025 roku wiceprezes Grupy Azoty poinformował o rozpoczęciu prac nad studium wykonalności zapowiadanej inwestycji. Zasygnalizował również, że w najbliższym czasie powstanie harmonogram działań, a spółka rozmawia z potencjalnymi licencjodawcami niezbędnych technologii produkcji.

To już kolejne podejście do takiej inwestycji

Produkcja nitrocelulozy i prochu wielobazowego jest planowana w Polsce od wielu lat. W 2018 roku premier Mateusz Morawiecki zapowiedział budowę linii do wytwarzania tych składników w fabryce w podradomskich Pionkach. Mieszczący się tam w przeszłości zakład Pronit produkował już wcześniej te substancje. Ich wytwarzanie zakończono jednak w latach 90. (s. 175), a w 2014 roku służącą do tego linię produkcyjną zezłomowano. Fabryka Pronit ogłosiła upadłość jeszcze wcześniej, bo na początku XXI wieku.

W 2019 roku Skarb Państwa podpisał umowę mającą wzmocnić możliwości produkcyjne fabryk w Skarżysku-Kamiennej oraz w Pionkach, m.in. przez inwestycje w technologie związane z produkcją prochów wielobazowych. Kilka miesięcy później poinformowano jednak, że program produkcji prochu nitrocelulozowego został opóźniony już na wstępnym etapie z uwagi na nierealny harmonogram oraz niedoszacowanie projektu.

Inwestycja do dzisiaj nie została ukończona. Pierwotnie budowa nowej linii w Pionkach miała się zakończyć w 2022 roku, następnie – dwa lata później. Przedstawiciel firmy MESKO, zarządzającej tym zakładem, poinformował portal Puls Biznesu, że finalizację przedsięwzięcia zaplanowano do końca 2025 roku. Wyjątkiem jest jedno zadanie, którego ukończenie jest planowane na czerwiec 2026 roku. Także realizacja części projektu w Skarżysku-Kamiennej jest już na finiszu.

Do czego potrzebne są nitroceluloza i prochy wielobazowe?

Substancje wspomniane przez Adriana Zandberga wykorzystuje się w produkcji amunicji. Nitroceluloza to główny składnik używany do wytwarzania bezdymnego prochu, stosowanego w amunicji artyleryjskiej. Powstaje on w niewielkiej liczbie państw, a jego handel międzynarodowy podlega surowym przepisom. Obecnie Polska sprowadza go głównie z Niemiec, z Czech, ze Słowacji, z Francji, z Finlandii, ze Szwajcarii i z Kanady. 

Z zagranicy sprowadzamy również proch wielobazowy. To także jeden z komponentów używanych do produkcji nowoczesnych pocisków artyleryjskich i strzeleckich. Dopiero po pozyskaniu tych surowców polskie fabryki są w stanie produkować potrzebną amunicję.

Demagog współpracuje z kanałem „Imponderabilia”

W ramach współpracy z Karolem Paciorkiem z kanału „Imponderabilia” sprawdzamy wypowiedzi kandydatów na prezydenta – gości jego kanału. Skróty naszych analiz zobaczysz na nagraniu rozmowy z kandydatem. Ich pełne wersje przeczytasz na naszej stronie.

Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.

Przekaż nam 1,5% podatku!

Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583

Sprawdź jak przekazać!