Ordo Iuris interweniuje w sprawie Mariki

24-letnia Marika M. została skazana przez poznański sąd w sierpniu 2021 roku. W ten sposób ukarano ją za usiłowanie rozboju, do którego doszło rok wcześniej podczas Marszu Równości w Poznaniu. Marika M. próbowała jednej z uczestniczek wydarzenia wyrwać tęczową torbę.

Jak wskazano w akcie oskarżenia, doszło przy tym do szarpaniny, popychania, a także wykręcania palca pokrzywdzonej, co spowodowało u niej obrażenia ciała. Sąd uznał, że sprawczyni pomimo wyrażenia skruchy, wciąż „wyraża poglądy przesycone nienawiścią wobec mniejszości, w tym mniejszości seksualnych”. 

Czyn Mariki M. opisano jako jawne okazanie tej nienawiści i skazano ją na trzy lata więzienia. W sprawie Mariki interweniował Instytut Ordo Iuris, który zapewnił jej pomoc prawną. Do prezydenta wpłynął wniosek o jej ułaskawienie, a do Ziobry – o zastosowanie przerwy w karze.

Ziobro o sprawie Mariki. „Okradziono ją z wolności”

15 lipca Zbigniew Ziobro poinformował, że uwzględnił wniosek o przerwie w karze zasądzonej wobec 24-latki, która wyszła już na wolność. Jest to możliwe ze względu na toczące się postępowanie o ułaskawienie. 

 – Tam nie było żadnego rozboju. Jeżeli można mówić o rozboju, to ofiarą rozboju padła Marika, którą okradziono z wolności i używano przemocy sądowej po to, aby wsadzić ją do więzienia – powiedział.

To podczas tej konferencji Ziobro poinformował, że ponad 50 proc. gwałcicieli uzyskuje niższy wyrok, niż miało to miejsce w przypadku Mariki. Czyli mniej niż 3 lata. Czy tak jest w rzeczywistości? O sprawdzenie tej wypowiedzi poprosił jeden z naszych czytelników.

Ponad połowa gwałcicieli z niższymi karami niż Marika

W bazie statystycznej Ministerstwa Sprawiedliwości znajdziemy informacje dotyczące liczby osób skazanych z art. 197 Kodeksu karnego, który dotyczy właśnie przestępstwa, jakim jest zgwałcenie i wymuszenie innych czynności seksualnej. Ofiarami są dorośli, ale i dzieci.

Najbardziej aktualne dostępne dane pochodzą z 2020 roku. Wówczas na podstawie art. 197 skazano 581 osób, w tym 7 – za gwałt ze szczególnym okrucieństwem. W przypadku 259 osób zasądzono wyroki 3 lata pozbawienia wolność lub wyższe, co stanowi 44 proc. wszystkich przypadków.

Rzadkością są kary wyższe niż 8 lat pozbawienia wolności. Takie w 2020 roku zasądzono w 23 przypadkach. Powyżej 10 lat, ale nie więcej niż 15, otrzymali sprawcy gwałtów ze szczególnym okrucieństwem. 

Niskie wyroki dla gwałcicieli w Polsce. Co mówią dane?

W poprzednich latach spraw związanych z przestępstwem zgwałcenia, które kończyły się wyrokiem wyższym niż 3 lata pozbawienia wolności, było jeszcze mniej.

W 2019 roku sąd skazał z art.197 łącznie 721 osób, w tym 8 – za gwałt ze szczególnym okrucieństwem. W przypadku 326 osób zasądzono karę 3 lat więzienia lub wyższą, co stanowi 45 proc. wszystkich wyroków. Czyli w 55 proc. spraw zapadły wyroki niższe niż w przypadku Mariki M.

W 2018 roku sąd skazał z art.197 łącznie 633 osoby, w tym 6 – za gwałt ze szczególnym okrucieństwem. W przypadku 246 osób zasądzono kary 3 lata pozbawienia wolności i wyższe, co stanowi 38 proc. wszystkich wyroków. A więc w przypadku 62 proc. wyroków zasądzono karę niższą niż ta, którą usłyszała Marika M.

W 2017 roku na podstawie art. 197 skazano 645 osób, w tym 4 – za gwałt ze szczególnym okrucieństwem. 254 osoby usłyszały wyroki wyższe niż ten Mariki M. lub takie same. Stanowili oni 39 proc. wszystkich skazanych, a więc 61 proc. otrzymało kary niższe niż trzy lata pozbawienia wolności.

Gwałciciele z wyższymi karami. Zmiany w Kodeksie

Obecnie za zgwałcenie osoby dorosłej przewiduje się karę od 2 do 12 lat więzienia. Jeśli ofiara jest poniżej 15. roku życia, kara nie może być niższa niż 3 lata więzienia. Jeśli sprawca działa ze szczególnym okrucieństwem, nie może iść do więzienia na mniej niż 5 lat. 

Za zgwałcenie z następstwem w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu będzie grozić od 5 do 30 lat więzienia lub dożywocie. Za zgwałcenie z następstwem w postaci śmierci ofiary grozić będzie od 8 do 30 lat więzienia lub dożywocie.

Przewidziano także nowe typy kwalifikowane zgwałceń, m.in. surowsze kary za utrwalenie obrazu lub dźwięku przestępstwa, za co będzie groziło od 3 do 20 lat więzienia.

Czy definicja gwałtu powinna się zmienić?

Na niskie kary dla sprawców gwałtów wielokrotnie zwracała uwagę m.in. Fundacja Feminoteka. Organizacja wraz z politykami apeluje o zmianę definicji gwałtu. Projekt w tej sprawie przygotowała Lewica, która złożyła go w Sejmie dwa lata temu.

Politycy i działaczki na rzecz praw kobiet chcą, aby gwałtem było „nieuzyskanie wyraźnej i świadomej zgody na kontakt seksualny”. Chodzi przede wszystkim o to, aby za gwałt nie uznawano wyłącznie sytuacji, w których doszło do przymusu z użyciem przemocy fizycznej. 

Postawa ofiary, czyli to, czy krzyczy i walczy, czy też jest pod wpływem alkoholu, również nie powinna wpływać na wyrok. A zdarza się, że wpływa. To pokazał m.in. wyrok w sprawie zgwałcenia 14-latki, nagłośniony przez „Gazetę Wrocławską”. Sprawca otrzymał rok więzienia w zawieszeniu na trzy lata, bo ofiara niedostatecznie się broniła.