Strona główna Wypowiedzi Zerowy VAT na żywność. W budżecie, w ustawie czy w rozporządzeniu?

Zerowy VAT na żywność. W budżecie, w ustawie czy w rozporządzeniu?

Zerowy VAT na żywność. W budżecie, w ustawie czy w rozporządzeniu?

Mateusz Morawiecki

Poseł
Prawo i Sprawiedliwość

2 lata temu, na tym etapie prac sejmowych, nie było zerowego VAT-u na żywność; myśmy to wprowadzili od stycznia czy od lutego. Rok temu było tak samo. Na tym etapie prac sejmowych nie było jeszcze zerowego VAT-u; wprowadziliśmy od stycznia tego roku. I podobnie chcemy zrobić teraz. 

Gość Wiadomości, 28.11.2023

Manipulacja

Wypowiedź uznajemy za manipulację, gdy zawiera ona informacje wprowadzające w błąd lub naginające/przeinaczające fakty, w szczególności poprzez:

  • pominięcie ważnego kontekstu,  
  • wykorzystywanie poprawnych danych do przedstawienia fałszywych wniosków,  
  • wybiórcze wykorzystanie danych pasujących do tezy (cherry picking), 
  • używanie danych nieporównywalnych w celu uzyskania efektu podobieństwa lub kontrastu,  
  • wyolbrzymienie swoich dokonań lub umniejszenie roli adwersarza, 
  • pozamerytoryczne sposoby argumentowania.

Sprawdź metodologię

Gość Wiadomości, 28.11.2023

Manipulacja

Wypowiedź uznajemy za manipulację, gdy zawiera ona informacje wprowadzające w błąd lub naginające/przeinaczające fakty, w szczególności poprzez:

  • pominięcie ważnego kontekstu,  
  • wykorzystywanie poprawnych danych do przedstawienia fałszywych wniosków,  
  • wybiórcze wykorzystanie danych pasujących do tezy (cherry picking), 
  • używanie danych nieporównywalnych w celu uzyskania efektu podobieństwa lub kontrastu,  
  • wyolbrzymienie swoich dokonań lub umniejszenie roli adwersarza, 
  • pozamerytoryczne sposoby argumentowania.

Sprawdź metodologię

  • Pierwsze działania dotyczące obniżki VAT podjęto jeszcze w listopadzie 2021 roku. Przeszkodą we wprowadzeniu zerowego VAT na żywność były wówczas regulacje unijne. 
  • Prace sejmowe nad wprowadzeniem zerowego VAT na żywność rozpoczęły się 11 stycznia 2022 roku. Zerowy VAT na żywność wszedł w życie 1 lutego 2022 roku i od tego czasu był sukcesywnie przedłużany.
  • Ostatni raz Sejm zajął się przedłużeniem zerowego VAT na żywność 7 października 2022 roku. Wówczas termin obniżki przedłużono do końca 2022 roku.
  • Od tego czasu zerowy VAT na żywność był przedłużany za pomocą rozporządzeń ministra finansów. Najpierw do połowy 2023 roku, a potem do końca roku. Pierwsze takie rozporządzenie zostało wydane 2 grudnia 2022 roku
  • W tym roku na etapie prac sejmowych nie zakładano, że zerowy VAT będzie obowiązywał przez cały nadchodzący rok. Wskazuje na to nowelizacja ustawy o finansach publicznych z lipca 2023 roku, w której zapisano, że podczas planowania budżetu na 2024 rok należy uwzględnić obniżony VAT na żywność tylko w styczniu 2024 roku. 
  • Dwa lata temu zerowy VAT przyjęto drogą sejmową w styczniu, choć poprzedziły to działania podjęte już w listopadzie roku poprzedniego. Natomiast rok później projektu nie poddano już pod prace sejmowe, a rozwiązanie wprowadzono za pomocą rozporządzenia.
  • Polityk błędnie zestawia ze sobą te dwie sytuacje, a ponadto pomija fakt, że na etapie projektowania budżetu rząd nie przewidywał zerowego VAT na żywność w 2024 roku. Dlatego wypowiedź Mateusza Morawieckiego oceniamy jako manipulację.

Premier i marszałek Sejmu w sprawie zerowego VAT na żywność

20 listopada wpłynął do Sejmu projekt klubu PiS m.in. wydłużający zerowy VAT na żywność do 30 czerwca 2024 roku. Mateusz Morawiecki w krótkim nagraniu poinformował, że poprosił marszałka Hołownię o spotkanie w sprawie trzech rozwiązań, w tym przedłużenia zerowego VAT na żywność.

Mateusz Morawiecki stwierdził, że Sejm powinien zająć się tym w pierwszej kolejności. Szymon Hołownia odniósł się do tego wezwania na jednej ze swoich konferencji i stwierdził, że zerowy VAT na żywność może zostać przedłużony dzięki wprowadzeniu jednego rozporządzenia ministra finansów. 

Szymon Hołownia zapytał również, dlaczego zerowy VAT nie został uwzględniony w budżecie państwa, skoro dotychczasowy rząd planował jego przedłużenie. Premier odniósł się do tego zarzutu. W programie „Gość Wiadomości” opowiedział nieco więcej o tym, jak w przeszłości wprowadzano ten program.

Rząd starał się o zerowy VAT już w 2021 roku 

Pod koniec listopada 2021 roku premier Mateusz Morawiecki zapowiedział wprowadzenie tarczy antyinflacyjnej. Wówczas tarcza zmieniała m.in. VAT na żywność do 5 proc.

Premier wtedy informował, że gdyby Komisja Europejska pozwoliła, to rząd obniżyłby stawkę do 0 proc. Zgodnie z oświadczeniem Ministerstwa Finansów ówczesne przepisy unijne oraz dyrektywa VAT nie zezwalały na obniżenie stawki VAT do tego poziomu.

Z końcem 2021 roku Polska wnioskowała o szersze stosowanie obniżonych stawek VAT (w tym 0 proc.). Komisja poinformowała wtedy, że dokonanie takiego kroku będzie możliwe dopiero po zakończeniu prac nad projektem dyrektywy VAT. Więcej na ten temat przeczytasz w innej naszej analizie.

Historia zerowego VAT na żywność w 2022 roku 

Zerowy VAT na żywność był częścią drugiej tarczy antyinflacyjnej, zaproponowanej przez rząd Mateusza Morawieckiego. W dniu 11 stycznia 2022 roku do Sejmu wpłynął poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Projekt przewidywał m.in. obniżenie stawki VAT dla towarów spożywczych z poziomu 5 proc. do 0 proc. 

Proces legislacyjny zakończył się 26 stycznia wraz z podpisem prezydenta. Zmiany weszły w życie 1 lutego 2022 roku. Początkowo obniżony VAT miał obowiązywać tylko do 31 lipca 2022 roku.

Ostatecznie obniżkę utrzymano. Ustawa z dnia 7 lipca 2022 roku o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom przedłużyła termin obowiązywania zmiany w podatku VAT do 31 października 2022 roku.

To nie był koniec. Ostatecznie w ustawie z dnia 7 października 2022 roku zerowy VAT na żywność ponownie przedłużono, tym razem do końca 2022 roku (art. 9). Przepis ten znajdziemy w ustawie o podatku od towarów i usług (art. 146da).

Minister finansów dwukrotnie przedłużył zerowy VAT w 2023 roku

ustawie znajdziemy informację, że zerowy VAT miał obowiązywać do końca 2022 roku. Mimo to na początku grudnia 2022 roku ukazało się rozporządzenie ministra finansów w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023.

Na mocy tego rozporządzenia ponownie przedłużono okres obowiązywania stawki 0 proc. na żywność. Tym razem termin końcowy wyznaczono na  30 czerwca 2023 roku. 

Obecnie zerowy VAT na żywność obowiązuje do końca roku. Jest tak za sprawą kolejnego rozporządzenia. W dniu 23 czerwca ukazało się rozporządzenie ministra finansów, zmieniające rozporządzenie w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023.

Co z VAT w 2024 roku?

Prace nad obniżeniem podatku VAT w 2022 i w 2023 roku rozpoczęły się po przyjęciu pierwszych projektów ustawy budżetowej. Na tym etapie procesu legislacyjnego obniżki nie były w nich uwzględniane.

W projekcie budżetu przygotowywanego na 2024 rok również nie przewidywano takich rozwiązań, o czym informowała w wywiadzie ówczesna minister finansów Magdalena Rzeczkowska. W tym samym wywiadzie minister poinformowała, że jeżeli sytuacja będzie tego wymagała, programy antyinflacyjne zostaną przedłużone.

W nowelizacji ustawy o finansach publicznych z lipca 2023 roku zapisano, że podczas planowania budżetu na 2024 rok należy uwzględnić obniżony VAT na żywność tylko w styczniu 2024 roku. Oznacza to, że dotąd na etapie prac sejmowych nie zakładano, że zerowy VAT będzie obowiązywał przez cały nadchodzący rok.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!