Strona główna Analizy Zerowy VAT na żywność. Jakie działania w ramach UE podjęła Polska?

Zerowy VAT na żywność. Jakie działania w ramach UE podjęła Polska?

Wyjaśniamy wątpliwości dotyczące zawirowań wokół zerowej stawki VAT na żywność.

Zerowy VAT na żywność. Jakie działania w ramach UE podjęła Polska?

Wyjaśniamy wątpliwości dotyczące zawirowań wokół zerowej stawki VAT na żywność.

  • W czwartek 25 listopada premier Mateusz Morawiecki zapowiedział tzw. tarczę antyinflacyjną mającą na celu zamortyzowanie negatywnych skutków rosnącej inflacji. Tarcza zakłada m.in. obniżkę podatku VAT na żywność do 5 proc. Premier zaznaczył, że gdyby pozwoliła na to Komisja Europejska, to rząd obniżyłby tę stawkę do 0 proc.
  • Anonimowy urzędnik Komisji Europejskiej (KE) w wywiadzie z portalem 300gospodarka.pl zaznaczył, że Polska nie zawnioskowała do Komisji o możliwość obniżenia stawki VAT do 0 proc. Poza tym KE nie miałaby uprawnień, żeby taki wniosek uwzględnić.
  • Dwa dni później Ministerstwo Finansów opublikowało oświadczenie, w którym podkreśliło, że na obniżenie podatku VAT nie zezwalają przepisy unijne i dyrektywa VAT. MF zaznaczyło jednak, że Polska podejmowała na posiedzeniach grupy roboczej próby wprowadzenia zmian w dyrektywie, umożliwiających obniżenie stawki VAT do 0 proc. w szczególnych przypadkach. Jeszcze tego samego dnia portal 300gospodarka.pl zaktualizował swój artykuł o te informacje.

Odpowiedź na inflację? Tarcza antyinflacyjna

Inflacja w Polsce w ostatnich miesiącach sięga rekordowych wartości – w październiku wyniosła już 6,8 proc. w porównaniu do analogicznego miesiąca roku ubiegłego. Natomiast najnowsze dane z listopada mówią o wzroście cen o 7,7 proc.

W celu przeciwdziałania wzrostowi cen rząd zapowiedział 25 listopada tzw. tarczę antyinflacyjną, na którą  składają się

  • obniżka cen paliw silnikowych (akcyza spadnie do minimalnego poziomu, na który zezwalają przepisy UE), 
  • obniżka cen gazu (styczeń–marzec) dzięki podatkowi VAT na poziomie 8 proc.,
  • zerowa akcyza na energię elektryczną, 
  • obniżka cen energii elektrycznej (styczeń–marzec) poprzez obniżkę podatku VAT do 3 proc.,
  • dodatek osłonowy (dopłata dla obywateli, mająca zrekompensować koszty VAT energii elektrycznej oraz podstawowych produktów spożywczych).

Niepewna obietnica Morawieckiego

Mateusz Morawiecki podczas konferencji dotyczącej prezentacji tarczy antyinflacyjnej pochwalił rozwiązanie zakładające specjalne dodatki finansowe dla potrzebujących rodzin, mające na celu sprawić, aby wzrost cen żywności nie był dla nich tak dotkliwy.

Premier zapowiedział również, że jego rząd planował obniżkę VAT na żywność do zera, jednak nie pozwoliła na to Unia Europejska.

Anonimowa wypowiedź urzędnika Komisji Europejskiej

Polskie media  szybko obiegła wypowiedź anonimowego urzędnika KE, który w rozmowie z portalem 300gospodarka.pl zaznaczył, że:

„Nie otrzymaliśmy żadnego wniosku o zerową stawkę na żywność z Polski. Komisja nie miałaby zresztą uprawnień, by taki wniosek uwzględnić”.

Na wypowiedź urzędnika KE powołały się również inne portale informacyjne, m.in. money.pl, forsal.pl, Wprost, Rzeczpospolita czy Do rzeczy.

Odpowiedź Ministerstwa Finansów

Dwa dni po konferencji Mateusza Morawieckiego Ministerstwo Finansów wydało oświadczenie, w którym odniosło się do zarzutów pojawiających w przestrzeni medialnej.

MF podkreśliło, że niemożność obniżenia stawki VAT na żywność do 0 proc. wynika z dyrektywy unijnej dotyczącej tego podatku. Najniższa stawka, na jaką zezwala prawo UE w zakresie tych produktów to 5 proc.

Ministerstwo zaznaczyło, że już od pewnego czasu podejmuje próby wprowadzenia projektu reformy stawek VAT w UE, który pozwalałby pod pewnymi szczególnymi warunkami stosować próg 0 proc.

W oświadczeniu wspomniane zostaje również posiedzenie unijnej grupy roboczej z 18 listopada, na którym odbyła się dyskusja na temat reformy stawek VAT. Polska na tym zebraniu zawnioskowała o szersze stosowanie obniżonych stawek, w tym stawki zerowej.

Jak podkreśla Ministerstwo Finansów, Komisja Europejska odpowiedziała, że możliwość wprowadzenia stawki 0 proc. na żywność „będzie możliwe dopiero po zakończeniu prac nad projektem dyrektywy VAT”.

W przeszłości KE negatywnie zaopiniowała polski wniosek o zerową stawkę VAT na książki i transport.

Dyrektywa unijna VAT

Przepisy unijne określają ramy i zasady, według których państwa członkowskie powinny nakładać na swoich obywateli podatek od towarów i usług (VAT).

Prawo unijne w swojej obecnej formie nie zezwala na stosowanie stawki podatku od towarów i usług na poziomie 0 proc. Próba wprowadzenia takiego rozwiązania byłaby niedopuszczalna i stanowiłaby naruszenie prawa UE.

Dyrektywa 2006/112/WE – unijny wspólny system podatku od wartości dodanej” to dokument obowiązujący od 2007 roku. Państwa członkowskie zostały zobligowane do stosowania jego przepisów od 1 stycznia 2008 roku.

Do dyrektywy VAT regularnie wprowadzane są zmiany, chociażby poprzez nowe ulgi, stawki podatku lub środki tymczasowe. Przykładowo, 7 grudnia 2020 roku wprowadzona została nowelizacja w odniesieniu do środków tymczasowych dotyczących podatku od wartości dodanej, mających zastosowanie do szczepionek przeciwko COVID-19 i wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro w kierunku tej choroby w odpowiedzi na pandemię COVID-19.

Działanie w ramach projektu „Fakty w debacie publicznej” realizowanego z dotacji programu „Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy”, finansowanego z Funduszy EOG

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!