Strona główna Analizy Jak wyglądał rok 2019 w Demagogu?

Jak wyglądał rok 2019 w Demagogu?

Za nami już 5 lat działalności portalu demagog.org.pl. Na dłuższe podsumowanie tego, co udało nam się osiągnąć, poczekamy do pełnej, 10. rocznicy. Tymczasem zapraszamy do lektury podsumowania działalności naszego portalu i Stowarzyszenia Demagog w 2019 roku.

Jak wyglądał rok 2019 w Demagogu?

Za nami już 5 lat działalności portalu demagog.org.pl. Na dłuższe podsumowanie tego, co udało nam się osiągnąć, poczekamy do pełnej, 10. rocznicy. Tymczasem zapraszamy do lektury podsumowania działalności naszego portalu i Stowarzyszenia Demagog w 2019 roku.

Ostatni rok to przede wszystkim fact-check wypowiedzi polityków podczas wyborów parlamentarnych oraz europejskich. W ramach tych pierwszych udało nam się wydać #Raport100Plus rozliczający obietnice wyborcze złożone przez Zjednoczoną Prawicę. Oprócz weryfikacji wypowiedzi polityków walczyliśmy również z fake newsami pojawiającymi się na Facebooku, w ramach Akademii Fact-Checkingu przeprowadziliśmy kolejne warsztaty dla uczniów… i seniorów, zrobiliśmy główny krok w celu uruchomienia pierwszej w Polsce platformy e-learningowej dot. fake news. Pojawiliśmy się także na wielu wydarzeniach dot. edukacji medialnej, fact-checkingu, fake news, dziennikarstwa i szeroko pojętej komunikacji w internecie. Zapraszamy do przeczytania krótkiego podsumowania minionego roku.

Demagog w liczbach

W 2019 roku naszemu zespołowi udało się zweryfikować łącznie 302 wypowiedzi polityków. Właśnie tyle stwierdzeń zawierało istotne z punktu widzenia debaty publicznej fakty, które postanowiliśmy zestawić z ogólnodostępnymi źródłami i sprawdzić, czy są one zgodne z rzeczywistością.

  • Ponad 45% (9) spośród sprawdzonych wypowiedzi okazało się… manipulacjami (62 wypowiedzi, 20%) lub fałszami (75 wypowiedzi, 25%).

Gdybyśmy chcieli porównać % fałszów i manipulacji w stosunku do wszystkich sprawdzonych wypowiedzi w 2018 roku, dowiedzielibyśmy się, że ich liczba niestety wzrosła (w 2018 roku było to niespełna 40%). W 2019 roku pojawiło się też 156 wypowiedzi prawdziwych (52%), a także 9 nieweryfikowalnych, czyli takich, których np. nie udało się sprawdzić w żadnym publicznie dostępnym źródle lub zawierały stwierdzenia nieprecyzyjne / zbyt ogólnikowe.

 

Jak wyglądał rok 2019 w Demagogu?

Jak wyglądał rok 2019 w Demagogu?

 

Rok 2019 to rok wyborów, dlatego część zweryfikowanych przez nas wypowiedzi polityków, to stwierdzenia, które padły podczas debat wyborczych. Słuchaliśmy i analizowaliśmy 3 debaty wyborcze dot. wyborów parlamentarnych oraz europejskich. Sprawdzaliśmy wypowiedzi z debat: Czas Decyzji w TVN24, Debaty Wyborczej w TVP oraz Debaty Europejskiej w TVP1. Podczas dyskusji liderów partii udało nam się zweryfikować 41 wypowiedzi. Zachęcamy do sprawdzenia, kto w tym ważnym dla nas okresie mijał się z prawdą.

 

Jak wyglądał rok 2019 w Demagogu?

Jak wyglądał rok 2019 w Demagogu?

 

Nasza działalność to jednak nie tylko #FactCheck słów polityków, ale także rozliczanie ich z postawionych obietnic. W ramach kontroli polityków i kończącej się kadencji Sejmu wydaliśmy #Raport100Plus, w którym przeanalizowaliśmy 100 najważniejszych obietnic złożonych przez Zjednoczoną Prawicę. Zebraliśmy setkę, w naszej ocenie, najistotniejszych obietnic złożonych przez kluczowych polityków Zjednoczonej Prawicy w trakcie kampanii wyborczej, a także już podczas samych rządów.

 

Raport 100 obietnic Zjednoczonej Prawicy

Raport 100 obietnic Zjednoczonej Prawicy

 

Łącznie, na sto zweryfikowanych obietnic, rozkład poszczególnych ocen przedstawia się następująco:

  • 33 zrealizowane
  • 4 zrealizowane z opóźnieniem
  • 25 częściowo zrealizowanych
  • 2 zamrożone
  • 36 niezrealizowanych

Cały raport: 100 Obietnic Zjednoczonej Prawicy

 

Nie daj się oszukać! Zacznij od krytycznego myślenia

Nie daj się oszukać! Zacznij od krytycznego myślenia

 

Naszym celem w 2019 roku było także dostarczenie młodym ludziom wiedzy i narzędzi potrzebnych do świadomego poruszania się w internecie. Dlatego postanowiliśmy zrealizować kampanię edukacyjną pt. “Nie daj się oszukać! Zacznij od krytycznego myślenia”, której częścią był wydany przez nas pierwszy w Polsce raport dot. zjawiska #FakeNews.

Jak wynika z raportu, aż 66% badanych zgodziło się ze stwierdzeniem, że edukacja społeczeństwa może przyczynić się do zmniejszenia liczby fałszywych informacji. Czy nauka krytycznego myślenia pozwoli uchronić się społeczeństwu przed dezinformacją i wpływem fałszywych informacji? Wierzymy, że tak, o czym w dalszej części naszego podsumowania.

Cały raport w interaktywnej formie oraz do pobrania dostępny jest pod adresem: www.krytycznyumysl.pl

Najpopularniejszy fact-check 2019 roku

W 2019 roku nadal popularny był temat dot. edukacji oraz nauczycieli. Jak się okazuje, czytelnicy naszego portalu nieustannie zainteresowani byli analizą słów Elżbiety Witek z 2016 roku, która dotyczyła liczby nauczycieli w Polsce.

 

Ilu jest nauczycieli w Polsce?

Ilu jest nauczycieli w Polsce?

 

Dużą popularnością cieszyła się również analiza grafiki opublikowanej na profilu facebookowym Joanny Augustynowskiej z Platformy Obywatelskiej, która przedstawiała nieprawdziwe informacje na temat wzrostu zadłużenia Polski za rządów Prawa i Sprawiedliwości. Grafika mówiła o 110 mld zł (średnio 3 mld miesięcznie). W rzeczywistości było to jeszcze więcej. W trakcie rządów Prawa i Sprawiedliwości dług Skarbu Państwa wzrósł o ponad 142 mld złotych, czyli średnio o ponad 3,5 mld złotych miesięcznie. Grafikę postanowiliśmy sprawdzić ze względu na skalę błędu w podanych liczbach oraz istotność informacji z punktu widzenia opinii społecznej.

 

Joanna Augustynowska o zadłużeniu kraju przez PiS

Joanna Augustynowska o zadłużeniu kraju przez PiS

Walka z fake news

Wziąwszy pod uwagę liczbę fałszywych informacji docierających każdego dnia do użytkowników internetu i mediów społecznościowych, doszliśmy do wniosku, że weryfikacja słów polityków to za mało. Dlatego w maju dołączyliśmy do International Fact-Checking Network, a we wrześniu do Programu Niezależnej Weryfikacji Informacji Facebooka.

 

IFCN

IFCN

 

Tym samym staliśmy  się pierwszą w Polsce organizacją należącą do Międzynarodowej Sieci Fact-Checkingowej. IFCN jest organizacją, która powstała w 2015 roku przy Poynter Institute na Florydzie. Powołano ją, aby wspierać rozwijające się inicjatywy fact-checkingowe na całym świecie. Jako nowi członkowie IFCN przestrzegamy 5 najważniejszych zasad, które obowiązują każdego członka sieci. Ogromne znaczenie ma dla nas  rzetelność i przejrzystość. 

Współpraca z Instytutem Poyntera pozwoliła nam podjąć kolejne kroki w walce z #FakeNews i dołączyć do Programu weryfikacji informacji Facebooka. Od września, kiedy ocenimy treść, która pojawiła się na Facebooku jako fałszywą, ten pokaże ją niżej w Aktualnościach, znacznie zmniejszając jej zasięg. Zapobiega to rozprzestrzenianiu się oszustw i zmniejsza liczbę osób, które je widzą. Zasięg stron i domen, które notorycznie udostępniają fałszywe wiadomości, także zostanie zmniejszony. Zostaną one również pozbawione możliwości korzystania z narzędzi reklamowych i monetyzacyjnych na Facebooku.

 

Program Niezależnej Weryfikacji Informacji Facebooka

Program Niezależnej Weryfikacji Informacji Facebooka

 

Do tej pory udało nam się obalić lub sprostować 34 fake newsy lub manipulacje, które pojawiły się na największym portalu społecznościowym, oraz 4 mity dotyczące Unii Europejskiej. Pisaliśmy m.in. o sieci 5G, dokumentach dot. L. Wałęsy oraz SB, szczepionkach rzekomo powodujących autyzm, rzekomej szkodliwości fal WiFi i telefonów komórkowych, ale także o wielu fotomontażach, osobach pochowanych żywcem i cytatach osób publicznych, które okazały się fałszywe. Największą popularność wśród naszych czytelników osiągnął fake news związany z fotomontażem zdjęcia z Marszu Niepodległości.

 

Fotomontaż zdjęcia z Marszu Niepodległości

Fotomontaż zdjęcia z Marszu Niepodległości

 

Prawdziwe zdjęcie pochodzi z zeszłorocznego Marszu Niepodległości. Zostało opublikowane w fotorelacji z marszu na blogu Isidorium. Na kartce, którą trzyma uczestniczka marszu, widnieje napis ,,Jezus Chrystus Królem Polski’’.

Fotomontaż zdjęcia z Marszu Niepodległości

Oryginalne zdjęcie z Marszu Niepodległości 2018

Akademia Fact-Checkingu

To już trzeci rok naszej działalności w obszarze edukacji medialnej! Spotykamy się z młodzieżą w całej Polsce, by informować o tym, jak radzić sobie z fałszywymi informacjami w sieci. Nasze warsztaty łączą przekazywanie stale aktualizowanej wiedzy na temat zjawiska dezinformacji z praktycznymi umiejętnościami, rozwijanymi przez uczniów pod okiem mentorów Akademii. Uczestnicy zajęć poznają metodologię fact-checkingu, narzędzia weryfikowania informacji oraz sposoby rozpoznawania rzetelnych źródeł, rozwijając tym samym krytyczne myślenie. W 2019 roku udało nam się spotkać z ponad 1 000 uczniów! Odwiedziliśmy 30 szkół w całej Polsce (poza dużymi miastami, takimi jak Poznań, Gdańsk, Warszawa, Kraków czy Łódź, byliśmy m.in. w Kętach, Będzinie, Bieczu, Sycowie i Żywcu), przeprowadzając łącznie ponad 60 warsztatów. W 2019 roku warsztaty Akademii Fact-Checkingu prowadziło 10 mentorów i mentorek.

 

AFC 2019

AFC 2019

 

Ponadto, na zaproszenie Towarzystwa Inicjatyw Twórczych “ę”, przeprowadziliśmy pierwsze w naszej historii warsztaty z seniorami (w Warszawie, Rzeszowie oraz Rybniku). Mamy nadzieję, że te niezwykle inspirujące spotkania są zapowiedzią stałej współpracy Akademii z tą grupą odbiorców.

Oprócz warsztatów braliśmy także udział w ważnych wydarzeniach

  • Globalna Konferencja News Literacy w Poznaniu,
  • Cybersec w Katowicach,
  • 12th ASEF Journalists’ Seminar w Madrycie.

Platforma e-learningowa

Z wiedzą na temat fact-checkingu i walki z fake news chcemy docierać do większej liczby osób. Nasze zasoby są niestety ograniczone, dlatego też postanowiliśmy uruchomić pierwszą w Polsce platformę e-learningową. Platforma e-learningowa Akademii Fact-Checkingu to narzędzie edukacyjne adresowane do uczniów, studentów i dorosłych propagujące krytyczne myślenie, a także wiedzę o fake newsach i innych rodzajach manipulacji w Internecie. Kursy online będą dostępne bezpłatnie dla każdego zainteresowanego poszerzeniem swojej wiedzy w zakresie bezpiecznego poruszania się po internecie.

W 2019 roku wykonaliślimy ku temu pierwszy krok, na naszej platformie można już znaleźć poradniki oraz nasze raporty, które tworzymy w ramach działaności Akademii Fact-Checkingu. Kursy online pojawią się już niedługo, jednak swoje bezpłatne konto można założyć już teraz pod adresem: www.kursy.demagog.org.pl.

Demagog w mediach i na konferencjach

Poza naszą codzienną działalnością przy weryfikacji wypowiedzi polityków, walce z fake news i prowadzeniu warsztatów staramy się także szerzyć informacje o idei fact-checkingu w Polsce, pojawiając się na konferencjach i w mediach. Mówimy o tym, na czym polega nasza praca, jakie są jej skutki, ale także ciągle się rozwijamy i szukamy doświadczenia, czerpiąc od najlepszych. W ostatnim roku można było nas posłuchać lub przeczytać na łamach:

Spotkać mogliśmy się m.in. na:


Dziękujemy, że jesteście z nami. Że jest Was coraz więcej – na łamach naszego portalu i w mediach społecznościowych – na Facebooku, Twitterze, Instagramie. Wasze zaufanie do naszych analiz to wielka odpowiedzialność, którą czujemy z każdą kolejną publikacją. W nadchodzącym 2020 roku zrobimy wszystko, by nie zawieść Waszych oczekiwań. A nawet więcej… stawiamy na nowe projekty edukacyjne, walkę z dezinformacją i dostarczanie Wam rzetelnych informacji w nowej formie. 

Prezes Stowarzyszenia Demagog,
Małgorzata Kilian

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

POLECANE RAPORTY I ANALIZY

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!