Na łamach Demagoga niejednokrotnie analizowaliśmy dezinformujące treści dotyczące Antarktydy (np. 1, 2, 3). Ten kontynent pobudza wyobraźnię zarówno twórców teorii spiskowych o płaskiej Ziemi, jak i osób podważających fakt globalnego ocieplenia lub jego antropogeniczne przyczyny.

Zmiany powierzchni lodu antarktycznego można porównać do oddychania

Lód Antarktyki (czyli Antarktydy oraz otaczającej ją wody, lodu itp.) podlega wielu złożonym procesom, które mogą być bardzo dynamiczne. W tej analizie skupimy się na podstawowym zjawisku dotyczącym lodu morskiego, które zachodzi w cyklu rocznym.

W miesiącach cieplejszych część pokrywy się topi, co znajduje odzwierciedlenie w powierzchni lodu. Oznacza to, że kiedy w Antarktyce nadchodzą ciepłe miesiące (czyli wtedy, kiedy u nas na półkuli północnej trwa jesień i zima), dochodzi do „kurczenia się” lodu. Natomiast podczas chłodnych miesięcy (gdy w Polsce trwa wiosna i lato), zamarznięta powierzchnia staje się widocznie większa.

Procesy te można zobaczyć na przykład na poniższej grafice, przygotowanej na potrzeby raportu opublikowanego przez Copernicus Climate Change Service (C3S), unijnego serwisu klimatycznego prowadzonego w ramach Earth Observation Programme. Widać tu, że powierzchnia lodu rytmicznie zwiększa się i zmniejsza w cyklu rocznym. Istotny jest jednak zakres tych zmian oraz ich sumaryczny skutek.

Zmiany powierzchni lodu na Antarktyce w poszczególnych miesiącach 2023 roku względem okresu referencyjnego: 1991–2020, fot. C3S / ECMWF / EUMETSAT / https://climate.copernicus.eu/global-climate-highlights-2023# / Modyfikacje: Demagog

Cykle zwiększania i zmniejszania się powierzchni lodu zmieniają się przez globalne ocieplenie

Na przestrzeni ostatnich lat w zimnych miesiącach lodu przybywa coraz mniej, a w ciepłych miesiącach – topi się go coraz więcej. Widać to wyraźnie na powyższej grafice, na której zaznaczono przerywaną różową linią powierzchnię lodu dla okresu referencyjnego 1991–2020. Jak pokazuje wizualizacja, wtedy również dochodziło do rytmicznych zmian zamarzania. Jednak obecnie (dane dla 2023 roku) lodu jest mniej zarówno w miesiącach ciepłych, jak i zimnych.

Opisane procesy zobrazowano również na poniższym wykresie. Pokazano tu, jaki był zasięg antarktycznego lodu w 2023 roku w porównaniu z okresem referencyjnym (tu lata 1978–2020). Celem grafiki było podkreślenie, jak duża zmiana w wielkości powierzchni lodu zaszła w 2023 roku. Widać na niej też fluktuacyjny charakter „wzrostów” i „spadków” zasięgu lodu w poszczególnych miesiącach.

Zmiany zasięgu lodu morskiego na Antarktyce w poszczególnych miesiącach 2023 roku względem okresu referencyjnego: 1978–2020, fot. C3S / ECMWF / EUMETSAT / https://climate.copernicus.eu/global-climate-highlights-2023# / Modyfikacje: Demagog

Wiele rodzajów lodu, wiele typów zmian

Warto podkreślić, że w tej analizie opisaliśmy tylko jeden aspekt dynamiki zmian dotyczących lodu antarktycznego. Procesów zachodzących na biegunie południowym jest znacznie więcej. Podobnie na Antarktyce jest więcej rodzajów lodu niż tylko opisany w tym tekście lód morski (a i ten jest bardzo zróżnicowany). Istnieje też chociażby lód lodowcowy, którego topnienie przebiega nieco inaczej.