Edukacja 
Ekologia 
Klimat 
Energetyka 
Fact-checking 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
4 min czytania
Fake News
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
4 min czytania
Filozof Karl Popper nie jest autorem cytatu o „wierze w naukę”
Filozof Karl Popper nie jest autorem cytatu o „wierze w naukę”
Słowa przytaczane w sieci nie padają w żadnym dziele tego autora, jak też nie ma innych źródeł, które by je potwierdzały.
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- W sieci pojawiła się grafika z rzekomymi słowami filozofa Karla Poppera. Miał on powiedzieć, że „Jedną z absolutnie najgłupszych rzeczy, jakie ludzie mówią w dzisiejszych czasach, jest »wierzę w naukę«. (…) Zamiast tego chodzi o to, żeby zawsze kwestionować, wątpić i upewnić się, że za daną sprawą nie kryją się duże pieniądze”.
- Cytatu nie znajdziemy w żadnym dziele filozofa ani w innym dostępnym źródle. Co więcej, słowa te nie wpisują się w myśl prezentowaną w jego publikacjach.
Powszechnym zjawiskiem w Internecie jest przypisywanie znanym osobom słów, których nigdy nie wypowiedzieli. Cel jest prosty – cytat podpisany imieniem Jana Pawła II, Davida Rockefellera czy Keanu Reevesa wydaje się bardziej wiarygodny. Niestety, nierzadko okazuje się, że słowa zostały przekręcone, przypisane niewłaściwej osobie lub wręcz zmyślone.
Nie inaczej jest z cytatem, którego autorem rzekomo jest austriacko-brytyjski filozof Karl Popper. „Jedną z absolutnie najgłupszych rzeczy, jakie ludzie mówią w dzisiejszych czasach, jest »wierzę w naukę«” – możemy przeczytać na grafice udostępnionej na Facebooku. „Gdyby nauka była kwestią wiary, nazywałaby się religią. Zamiast tego chodzi o to, żeby zawsze kwestionować, wątpić i upewnić się, że za daną sprawą nie kryją się duże pieniądze”. Post został udostępniony dalej przez ponad 185 użytkowników.
Źródło: www.facebook.com
Rzekome słowa filozofa zostały zilustrowane zdjęciem kobiety w maseczce i rękawiczkach ochronnych, trzymającej fiolkę i strzykawkę. W ten sposób może ono sugerować związek z pandemią COVID-19 i aktualną debatą wokół szczepionek, których przeciwnicy zarzucają bezpodstawnie, że ich działanie „jest kwestią wiary”, a nie naukowych argumentów. To nie pierwszy raz, kiedy fałszywy cytat przypisany znanej osobie jest wykorzystywany przez grupy antyszczepionkowe do popularyzacji swoich poglądów.
Cytat nie jest zgodny z myślą filozoficzną Karla Poppera
Doniesienia o cytacie Karla Poppera były już weryfikowane w sieci. Sprawą zajęła się redakcja FakeNews.pl oraz włoskie serwisy BUFALE.net i Nuovo Giornale Nazionale. Wykazały, że wspomnianego cytatu nie ma w żadnym dziele filozofa, a styl wypowiedzi nie odpowiada temu, którym charakteryzowały się jego publikacje. Mimo licznych weryfikacji doniesienia cały czas powracają.
Tymczasem, jak zwraca uwagę Giovanni Bernardini na łamach Nuovo Giornale Nazionale, sama myśl nie do końca odpowiada tezom głoszonym przez Poppera. Napisał, że zdanie „Zamiast tego chodzi o to, żeby zawsze kwestionować, wątpić i upewnić się, że za daną sprawą nie kryją się duże pieniądze” wydaje się mu „nieco dziwne”:
„W »Społeczeństwie otwartym i jego wrogach« Popper poddaje ostrej krytyce […] przekonanie, że można krytykować teorię naukową, wychodząc od pozycji społecznej teoretyka […]. Teoria naukowa musi być krytykowana za treść, niezależnie od jej ram społecznych. Nauka galilejska mogłaby służyć interesom rodzącej się burżuazji, Galileusz mógł być opłacany przez bogatych kupców za wspieranie heliocentryzmu, jednak wszystko to NIE ma żadnego znaczenia w ocenie jej wartości naukowej. Powinna być oceniana wyłącznie na podstawie tego, co mówi. Ramy społeczne mogą wpływać na negację lub akceptację teorii, ale nie mówią nic o jej wartości logicznej”.
Giovanni Bernardini, Nuovo Giornale Nazionale
Bernardini odnosi się również do zdania, że „Jedną z absolutnie najgłupszych rzeczy, jakie ludzie mówią w dzisiejszych czasach, jest »wierzę w naukę«”:
” […] Zgadzam się z tym, że nie powinniśmy »wierzyć « w naukę. Jest to bezsprzecznie popperowska afirmacja, z którą, jak sądzę, możemy się tylko zgodzić. Pod warunkiem jednak, że jest dobrze sprecyzowane, co należy rozumieć pod pojęciem »wierzyć«. […] Nauka nie jest dogmatem, ale też nie jest sceptycznym nihilizmem. Epistemologię Poppera można krytykować z wielu punktów widzenia, ale austriacki filozof z pewnością nie był ani dogmatykiem, ani sceptycznym nihilistą„.
Giovanni Bernardini, Nuovo Giornale Nazionale
Podsumowanie
Cytatu podpisanego nazwiskiem Karla Poppera nie znajdziemy w żadnej jego publikacji. Co więcej, myśl w nim zawarta nie odpowiada tezom prezentowanym przez filozofa. W Internecie nierzadko zmyślonym cytatom przypisywane jest autorstwo znanych osób, aby je uwiarygodnić. Dlatego warto być ostrożnym i nie udostępniać dalej podobnych treści bez sprawdzenia ich autentyczności.
Nie musisz działać jak automat i udostępniać informacji bez sprawdzenia. Najwyższy czas wyłączyć automatyczny tryb i przełączyć się na myślenie.
Zobacz, co przygotowali dla Ciebie nasi ambasadorzy: Kasia Gandor, Martin Stankiewicz, Ola i Piotr Stanisławscy (Crazy Nauka), Marcin Napiórkowski oraz Joanna Gutral.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
