18 maja 2020 roku użytkownik Facebooka opublikował post, który zawierał nieprawdziwą informację na temat śmierci 13-letniego chłopca z powodu COVID-19. Post został opublikowany ponad rok temu, ale w ostatnich dniach zyskuje popularność. Treść sugeruje, że media sztucznie zawyżają skalę śmiertelności z powodu koronawirusa, wykorzystując zdjęcie jednej osoby w czterech różnych przypadkach, zmieniając tylko jej imię i nazwisko. Na grafice znajduje się komentarz: „Młody chłopak umiera na koronę, cztery razy w czterech różnych krajach…”.

Źródło: www.facebook.com

Post uzyskał ponad 220 reakcji i 20 komentarzy. Udostępniono go ponad 2,4 tys. razy. Komentujący podważali zaufanie do mediów. „Kolejna manipulacjie mediów…” – czytamy w jednym z komentarzy. „A może komuś zależy na rozsiewaniu paniki” – czytamy w kolejnym. Pojawiały się także komentarze zniechęcające do szczepień przeciw COVID-19. „Ludzie zastanówcie się chwilę, przed pomysłem żeby szczepic dzieci i młodzież nie pisali o przypadkach zachorowań w tej grupie wiekowej, a teraz żeby dalej podtrzymać strach muszą podać informację nie wiadomo skąd wzięte” – napisał jeden z użytkowników Facebooka. W innym komentarzu napisano: „Mój kolega zaszczepił się 2 raz wczoraj o 8 rano a zmarł o 14 i wpisali mu korona virus. Miał 34 lata”.

Wśród użytkowników Facebooka byli i tacy, którzy dostrzegli manipulację. Jeden z internautów zauważył, że informacje z postu to fake news, inny w komentarzu podzielił się linkiem do tekstu opublikowanego serwisie Fullfact.org, który dokładnie omawiał tego fake newsa.

Kim jest chłopiec na zdjęciu?

Po zastosowaniu funkcji wyszukiwania obrazem w Google łatwo odkryć, że zdjęcie z posta pochodzi z 2017 roku (czyli jeszcze sprzed pandemii koronawirusa) i zostało opublikowane w serwisie irishtimes.com. Przedstawia Conora Wilmota z miejscowości Sixmilebridge w Irlandii, który zginął – jak twierdzi jego ojciec – w wyniku niebezpiecznej zabawy w podduszanie, rozpropagowanej w Internecie, polegającej na samodzielnym odcinaniu sobie dopływu tlenu do organizmu.

Oznacza to, że zdjęcie zostało błędnie podpisane przez media jako „najmłodszej ofiary COVID-19 w Wielkiej Brytanii”. Nie świadczy to jednak, że zrobiono to w celu intencjonalnego przekazywania błędnych informacji propagandowych.

Kim była „najmłodsza ofiara COVID-19 w Wielkiej Brytanii”? 

Jak donosi BBC, był nim 13-letni Ismail Mohamed Abdulwahab z angielskiego Brixton, który 30 marca 2020 roku zmarł z powodu COVID-19 w placówce King’s College Hospital. W artykule znajdują się zdjęcia z pogrzebu, nie ma jednak zdjęć samego 13-latka.

Serwis Fullfact podaje, że źródłem błędnego użycia zdjęcia Conora Wilmota w informacji o śmierci Ismaila Mohameda Abdulwahabiego był artykuł z 1 kwietnia 2020 roku, opublikowany przez portal informacyjny z RPA – Independent Online (IOL).

Fullfact poprosił IOL o komentarz w tej sprawie. Wydawczyni portalu Riana Howa powiedziała, że redakcja została wprowadzona w błąd przez zbiórkę pieniędzy w mediach społecznościowych, której organizatorzy wykorzystali zdjęcie Wilmota.

Podsumowanie

Post opublikowany na Facebooku to próba dezinformacji na temat COVID-19. Warto weryfikować informacje znalezione w sieci, do czego może służyć m.in. oferowana przez Google funkcja „wyszukiwania obrazem”. Zilustrowanie artykułu o najmłodszej ofierze COVID-19 w Wielkiej Brytanii zdjęciem Conora Wilmota, który zginął trzy lata wcześniej, było błędem, a nie zamierzonym działaniem mediów. O sprawie pisał już serwis Konkret 24 oraz AFP.