FAKE NEWS W PIGUŁCE

Prawie 74 tys. przypadków udaru niedokrwiennego mózgu zarejestrował Narodowy Fundusz Zdrowia w 2022 roku. Jak podaje NFZ, udar mózgu jest drugą najczęstszą przyczyną zgonu i pierwszą przyczyną niesprawności wśród osób dorosłych. Najważniejszy w leczeniu udaru jest czas, mimo to wciąż w sieci można natknąć się na „porady”, które mogą opóźnić skuteczną terapię (1, 2, 3).

Jedną z ostatnio opublikowanych fałszywych porad jest wpis na Facebooku z 27 lutego 2024 roku. Z dołączonego do niego nagrania wideo dowiadujemy się, „jak w kilkanaście czy kilkadziesiąt minut wycofać negatywne skutki udaru krwotocznego lub niedokrwiennego, dysponując jedynie igłą”.

W filmie, umieszczonym we wpisie, wypowiada się Ryszard Grzebyk, którego błędne wypowiedzi na temat depresji czy szczepionek analizowaliśmy w naszych wcześniejszych tekstach. Tym razem próbuje nas on przekonać, że osobie z udarem należy pomagać przy pomocy igieł [czas nagrania 0:28].

Jak stwierdza Grzebyk w tym samym materiale wideo: „Nie trzeba człowieka brać do szpitala, powiększać jego obszaru porażenia, nie trzeba później spędzać czasu i pieniędzy na wydawanie na jego, nazwijmy to, leczenie, no mocno chybione w tym przypadku, w szpitalu” [czas nagrania 1:53].

Fot. Facebook.com

Film z „poradami” na temat leczenia udaru podano dalej ponad 9 tys. razy, a wśród komentarzy przewijają się opinie z podziękowaniami za pokazanie takiej „metody” [pisownia oryginalna]: „Bardzo cenny wykład”, „Lata temu czytałam o tej igle i pamiętam od tamtej pory. Fajnie, że się o tym mówi.”, „To niesamowite takie proste i skuteczne”.

Nagranie wideo z wpisu na Facebooku to fragment dłuższej rozmowy z Ryszardem Grzebykiem, opublikowanej na kanale „Maciej Wieczorek” [czas nagrania od 44:45].

Eksperci ostrzegają: „nakłuwanie opuszków nie powstrzyma udaru”

Informacja o tym, że udar można powstrzymać poprzez nakłucie opuszków palców, krąży w sieci od prawie 20 lat. Już w 2006 roku „The New York Times” opisał e-mailowy łańcuszek, który przekonywał, że jest to skuteczny sposób medycyny chińskiej na poradzenie sobie z tym problemem zdrowotnym.

Prof. Geoffrey Donnan z Uniwersytetu w Melbourne, w wypowiedzi dla AAP Fact check, stwierdził, że koncentrowanie się na nakłuwaniu może opóźnić terapię opartą na dowodach. Jak powiedział dr Mitchell Elkind, profesor neurologii i epidemiologii na Uniwersytecie Columbia: „metoda ta to zupełny nonsens”.

O krok dalej poszedł neurolog dr Dilraj Singh Sokhi, który w komentarzu dla AFP przyznał, że:

Przegląd badań klinicznych nie potwierdził skuteczności nakłuwania w powstrzymywaniu udaru

W 2018 roku ukazał się zaktualizowany przegląd badań klinicznych sprawdzających skuteczność nakłuwania w leczeniu schorzeń. W sumie wzięto pod lupę ponad 30 badań, w których uczestniczyło prawie 4 tys. osób. Jak podsumowali swoją pracę naukowcy:

Przy udarze liczy się czas, dlatego trzeba natychmiast wezwać pomoc

We fragmencie wywiadu Ryszard Grzebyk wspomina, że najgorsze, co można zrobić osobie z udarem, to próbować samodzielnie ją transportować: „Pierwszą rzeczą, którą przy udarze nie wolno robić, to brać go na przykład na nosze do samochodu i jechać do szpitala. Jest to najgorsze, co się może stać. Dlaczego? Ponieważ stwierdzono ponad wszelką wątpliwość, że podczas jakiegokolwiek ruchu obszar porażenia mózgowego się zwiększa” [czas nagrania 0:02].

Wezwanie pogotowia jest kluczowe, ponieważ – jak wspomnieliśmy –  w przypadku udaru liczy się czas. Pacjent musi jak najszybciej trafić do szpitala z oddziałem udarowym, gdzie będzie można dokonać odpowiedniej diagnozy i zdecydować o leczeniu.

To właśnie w szpitalu można wyleczyć się z udaru

Z nagrania z wpisu dowiadujemy się, że po przekłuciu opuszków niepotrzebne jest leczenie szpitalne: „Nie trzeba człowieka brać do szpitala, powiększać jego obszaru porażenia, nie trzeba później spędzać czasu i pieniędzy na wydawanie na jego, nazwijmy to, leczenie, no mocno chybione w tym przypadku, w szpitalu” [czas nagrania 1:53].