Wykorzystanie zdjęć bez podania ich pochodzenia jest przykładem tworzenia fałszywej informacji. Gdy celowo zmienimy kontekst tak, aby uzasadniał nasze przekonania, i użyjemy do tego fotografii powstałej w zupełnie innych okolicznościach, tworzymy dezinformację. Często powodem problemów z weryfikacją treści jest brak źródła. Informacje przenoszą się między mediami społecznościowymi, tak jak w przypadku udostępnianego na Facebooku zrzutu ekranu tweeta dotyczącego różnic w jakości serwowanych w polskich szpitalach posiłków.

11 marca na profilu Nigdy więcej PiS pojawił się post, w którym czytamy: „Śniadanie w szpitalu pediatrycznym i szpitalu rządowym Centralny Szpital Kliniczny MSWiA w Warszawie”. Pod opisem znajdziemy zrzut ekranu tweeta zawierającego tekst: „Śniadanie w szpitalu pediatrycznym i w szpitalu rządowym” i dwie fotografie posiłków. 

Źródło: www.facebook.com

Post udostępniono ponad 170 razy. Wśród komentarzy użytkownicy pisali (pisownia oryginalna): „Debole tak ustalaja jedzenie”, „Panie Boże, widzisz, a nie grzmisz!” czy „.niestety jesteśmy podzieleni”.

Źródło fałszywej informacji

Jak udało nam się ustalić, załączony do posta tweet został opublikowany 19 września 2019 roku w odpowiedzi na tweeta Prawa i Sprawiedliwości, w którym poinformowano o planowanym zwiększeniu nakładów finansowych na służbę zdrowia.

Śniadanie w szpitalu pediatrycznym i w szpitalu rządowym. pic.twitter.com/GY3SyINPJP

— Gross Grzegorz (@ggalex1) September 19, 2019

Oryginalny kontekst zdjęć

Jak sprawdzić grafiki, które są udostępniane przez użytkowników w sieci? Najłatwiej skorzystać z odwrotnego wyszukiwania obrazem, które oferują Google, Yandex czy TinEye. Po wyszukaniu zdjęć z tweeta udało nam się ustalić, skąd wzięły się fotografie. Istotną kwestią jest fakt, że zdjęcia pochodzą z publikacji medialnych, stworzonych przez inne redakcje. Zdjęcia zostały do nich podesłane, a to oznacza, że nie mamy absolutnej pewności, że przedstawiają to, co założyli autorzy. Niemniej jednak jesteśmy w stanie zweryfikować, czy pierwotny kontekst ich publikacji odpowiada temu, który sugeruje autor tweeta.

Pierwsze zdjęcie

Zdjęcie po lewej stronie odnaleźliśmy w artykule portalu Fakt. Autor tekstu poinformował, że fotografia pochodzi z portalu wykop.pl, gdzie jeden z użytkowników o nicku @wariatownik opublikował ją we wpisie dotyczącym pobytu w szpitalu psychiatrycznym. Wpis został opublikowany prawie sześć lat temu (5 lat i 10 miesięcy). Czytamy w nim:

Źródło: www.wykop.pl

Druga fotografia

Drugie zdjęcie odnajdziemy w artykule portalu Wirtualna Polska „Taki posiłek Justyna dostała na porodówce w Niemczech. »W Polsce suchy chleb i parówka«”. Jak widzimy, z samego tytułu wynika, że zdjęcie nie pochodzi ze szpitala rządowego w Polsce. W artykule czytamy:

Źródło: www.wiadomosci.wp.pl

To samo zdjęcie znajdziemy również na portalu wykop.pl.

Podsumowanie

Wykorzystanie zdjęć niezgodnie z ich oryginalnym kontekstem tworzy fałszywe informacje. Inni użytkownicy, podając dalej daną fotografię z mylnym opisem, nieświadomie tę dezinformację powielają. Załączona do posta na Facebooku informacja, że zdjęcie okazałego posiłku zostało wykonane w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSWiA w Warszawie, jest nieprawdziwa.