FAKE NEWS W PIGUŁCE

„Polska wprowadza stan wyjątkowy” – taka informacja pojawiła się we wpisie na profilu Kancelaria LEGA ARTIS. Post zawiera link do tekstu podającego wiadomość o zarządzeniu w Polsce pierwszego stopnia alarmowego ALFA-CRP na terenie całego kraju. Utożsamianie stopnia alarmowego CRP ze stanem wyjątkowym jest jednak błędne, ponieważ obydwie sytuacje wprowadzane są w różnych okolicznościach i różną się ścieżką decyzyjną.

Źródło: www.facebook.com

Czym jest stopień alarmowy ALFA-CRP? To informacja dla służb, aby zachowały wzmożoną czujność

Zgodnie z zarządzeniem premiera Mateusza Morawieckiego od 15 do 28 lutego w Polsce obowiązuje pierwszy stopień alarmowy ALFA-CRP. Jest to najniższy z czterech stopni alarmowych i ma być on sygnałem dla służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo oraz dla administracji do zachowania szczególnej czujności.

Oznacza to, że administracja publiczna jest zobowiązana do prowadzenia wzmożonego monitoringu stanu bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych. Instytucje publiczne będą m.in. monitorować i weryfikować, czy nie doszło do naruszenia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej.

Jak możemy przeczytać na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji:

Według informacji Polskiej Agencji Prasowej decyzja o wprowadzeniu stopnia alarmowego ma charakter prewencyjny i związana jest z atakami cybernetycznymi na szereg instytucji państwowych oraz na banki w Ukrainie.

Kto może zarządzić stopień alarmowy CRP?

W art. 16 ustawy o działaniach antyterrorystycznych znajdują się informacje dotyczące osób, które mogą wprowadzić stopień alarmowy CRP:

Zmiana lub odwołanie stanu alarmowego również wprowadzana jest przez zarządzenie Prezesa Rady Ministrów, a w sprawach niecierpiących zwłoki przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Jak czytamy w art. 15 ustawy o działaniach antyterrorystycznych, pierwszy stopień alarmowy CRP można wprowadzić w przypadku uzyskania informacji o możliwości wystąpienia zdarzenia o charakterze terrorystycznym, którego rodzaj i zakres jest trudny do przewidzenia.

Czym różni się stopień alarmowy CRP od stanu wyjątkowego?

Stan wyjątkowy jest jednym z trzech stanów nadzwyczajnych (obok stanu klęski żywiołowej i stanu wojennego), które przewiduje polska Konstytucja.

Szczegółowy tryb wprowadzania stanu wyjątkowego określa ustawa.

Art. 2 ustawy o stanie wyjątkowym informuje, że wniosek o jego wprowadzenie może zostać uchwalony przez Radę Ministrów w sytuacji szczególnego zagrożenia konstytucyjnego, w tym spowodowanego działaniami o charakterze terrorystycznym lub działaniami w cyberprzestrzeni, które nie mogą być usunięte poprzez użycie zwykłych środków konstytucyjnych.

Wniosek to jednak dopiero początek procedury wprowadzenia stanu wyjątkowego. Finalna decyzja należy do prezydenta, który może odrzucić inicjatywę rządu bądź rozpatrzyć ją pozytywnie. Następnie głowa państwa wydaje rozporządzenie o wprowadzeniu stanu nadzwyczajnego, które w ciągu 48 godzin od momentu podpisania musi zostać przedstawione sejmowi. 

Izba niższa polskiego parlamentu jest zobligowana do rozpatrzenia rozporządzenia niezwłocznie. W sytuacji, gdy posłowie nie podzielają zdania prezydenta, mają oni możliwość uchylenia aktu prawnego bezwzględną większością głosów przy zachowaniu kworum. Jeżeli sejm nie jest w stanie się zebrać (np. ze względu na duże zagrożenie), prezydent na wniosek Rady Ministrów wydaje rozporządzenie z mocą ustawy. Musi ono zostać zatwierdzone na najbliższym posiedzeniu sejmu.

Stan wyjątkowy obowiązuje od dnia ogłoszenia przez prezydenta w Dzienniku Ustaw RP przez maksymalnie 90 dni. Ustawa zasadnicza dopuszcza jego przedłużenie na okres nie dłuższy niż 60 dni. Może to nastąpić wyłącznie raz i za zgodą sejmu.

Jak widać, procedura wprowadzenia stanu wyjątkowego jest znacznie bardziej skomplikowana niż zarządzenie stopnia alarmowego. Obie sytuacje różnią się też przesłankami do ich wprowadzenia.

Jedyny stan wyjątkowy wprowadzony w Polsce związany był z kryzysem na granicy z Białorusią

2 września 2021 roku prezydent Andrzej Duda ogłosił na części terytorium Polski stan wyjątkowy. Jak możemy przeczytać w rozporządzeniu, powodem jego wprowadzenia było szczególne zagrożenie obywateli oraz porządku publicznego, związane z sytuacją na granicy polsko-białoruskiej.

Stanem wyjątkowym objęte zostały wybrane przygraniczne obręby ewidencyjne w województwie podlaskim i lubelskim. Na ich terenie wprowadzone zostały ograniczenia dotyczące m.in.:

• obowiązku posiadania przy sobie dowodu osobistego (lub innego dowodu potwierdzającego tożsamość),
• zakazu przebywania na określonych terenach dla osób niezamieszkujących obszary objęte stanem wyjątkowym,
• ograniczenia dostępu do informacji publicznej dotyczącej czynności prowadzonych na obszarze objętym stanem wyjątkowym w związku z ochroną granicy państwowej oraz zapobieganiem i przeciwdziałaniem nielegalnej migracji.

Stan wyjątkowy obowiązywał od 2 września do 30 listopada ub.r. Był to pierwszy i jak do tej pory jedyny stan wyjątkowy wprowadzony w Polsce w trybie przewidzianym w Konstytucji RP z 1997 roku.

Stopień alarmowy CRP był już kilkukrotnie wprowadzany w przeszłości

Na stronie MSWiA znajdziemy informacje o dotychczasowych wprowadzeniach stopni alarmowych CRP na terenie Polski. W sumie wprowadzany był on dziewięć razy. 

Stopień ALFA obowiązywał w trakcie Szczytu Cyfrowego ONZ – IGF 2021 w Katowicach, a także z okazji obchodów 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej.

Ostatni raz obowiązywał on w styczniu bieżącego roku. Podobnie, jak i teraz, powodem jego wprowadzenia było wówczas zagrożenie cybernetyczne związane z napiętą sytuacją w regionie.

Z kolei stopień BRAVO wprowadzony był m.in. w czasie Światowych Dni Młodzieży w Krakowie w 2016 roku, wyborów do Sejmu i Senatu w 2019 roku czy też wyborów prezydenckich w 2020 roku.

Podsumowanie

Wprowadzony stopień alarmowy ALFA-CRP nie jest tym samym co stan wyjątkowy. Obie sytuacje różnią się od siebie powodem wprowadzenia, a także procedurami związanymi z ich zarządzaniem.