Analiza w pigułce

Temat dodawania owadów do żywności w ostatnich latach regularnie powraca (1, 2). Wykorzystuje się go w rozpowszechnianiu fałszywych informacji i antyunijnych narracji.

Jednym z przykładów może być nagranie, które pojawiło się na Tiktoku oraz na Facebooku. Jak możemy usłyszeć w materiale: „Od teraz robaki będą oficjalne dodawane do pieczywa w Unii Europejskiej, rozporządzenie w tej sprawie przyjęła Komisja Europejska, a osobiście podpisała je Ursula von der Leyen” [czas nagrania 00:06]. 

Z dalszej części filmu dowiadujemy się, że UE zgodziła się na dodawanie do produktów żywnościowych trzech gatunków owadów: larwy mącznika młynarka, szarańczy wędrownej oraz świerszcza wędrownego. Oprócz tego UE miała zezwolić na sprzedaż pleśniakowa lśniącego. Jak możemy usłyszeć: „Ilość tych przysmaków, jakie będziemy jedli to 4  gram na każde 100 gram chleba” [czas nagrania 01:17]

Tiktok.com, 31.01.2025

Owady jako dodatek do żywności – to nie nowość

W filmie padają słowa, że „Od teraz robaki będą oficjalne dodawane do pieczywa w Unii Europejskiej”.

W załącznikach do rozporządzeń (1, 2, 3, 4) możemy znaleźć informacje, że owady jako składnik mogą być dodawane do niektórych kategorii artykułów spożywczych. Dodatkowo taka żywność musi spełniać wymagania dotyczące oznakowania. Producent jest zobowiązany do umieszczenia na etykiecie odpowiedniego oznakowania oraz informacji o alergenach.

Jak wyjaśnił Bartosz Ochapski, polski rzecznik prasowy Parlamentu Europejskiego:

W jakich produktach można znaleźć owady?

Nagranie powstało po wydaniu rozporządzenia z 20 stycznia 2025 roku. Nowy dokument zezwala na wprowadzanie na rynek proszku z całych larw mącznika młynarka poddanego działaniu promieniowania UV, natomiast sam sproszkowany mącznik młynarek, podobnie jak pozostałe wymienione w materiale owady mogły być dodawane do produktów już wcześniej. 

• W 2021 roku UE wydała zezwolenie na wprowadzenie mrożonej, suszonej i sproszkowanej postaci szarańczy wędrownej. Mogą być wykorzystywane  m.in.: w analogach mięsa, przetworzonych produktach z ziemniaków, daniach na bazie strączków lub makaronu, czy w sałatach;
• W 2022 roku UE wydała zezwolenie na wprowadzenie mrożonej, suszonej i sproszkowanej postaci mącznika młynarka. Mogą być wykorzystywane m.in.: w batonikach zbożowych, chlebie i bułkach wieloziarnistych, sosów, produktów i gotowanych dań na bazie suszonego makronu;
• W 2023 roku UE wydała zezwolenie na wprowadzenie na rynek częściowo odtłuszczonego proszku ze świerszcza domowego. Mogą być wykorzystywane m.in.: w chlebie i bułkach wieloziarnistych, krakersach, paluszkach, herbatnikach;
• W tym samym roku UE wydała zezwolenie na wprowadzenie na rynek larw pleśniakowca lśniącego w postaci mrożonej, pasty, suszonej i sproszkowanej. Mogą być one wykorzystywane m.in.: w batonach zbożowych, chlebie, bułkach, owsiankach, daniach na bazie zbóż i makaronu, makaronu typu noodle.

Maksymalny limit 4 gramów na 100 gram pieczywa dotyczy tylko jednego rodzaju owada

W materiale pojawia się stwierdzenie, że „Ilość tych przysmaków, jakie będziemy jedli to 4 gramy na każde 100 gram chleba” [czas nagrania 01:17]. Ta wartość odnosi się do maksymalnej zawartości sproszkowanych larw mącznika młynarka poddanych promieniowaniu UV w pieczywie i wypiekach.

W przypadku pozostałych kategorii żywności, do których owad może być dodawany, limity są niższe, np. dla potraw na bazie makaronu wynoszą 3,5 gram na 100 gramów, a dla sera i jego przetworów – 1 gram na 100 gramów. Nie oznacza to jednak, że takie ilości będą stosowane w każdym produkcie, to maksymalna dozwolona zawartość.

Fałszywe doniesienia o robakach mogą być elementem antyunijnych narracji 

Nieprawdziwe informacje dotyczące wykorzystania owadów w żywności co jakiś czas powracają do mediów społecznościowych. Mogą być one elementem antyunijnych narracji mających na celu podważenie pozycji Unii Europejskiej.

Przekaż nam 1,5% podatku!

Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583

Sprawdź jak przekazać!