Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Zdrowie 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
5 min czytania
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
5 min czytania
Szwecja zlikwidowała gotówkę? Wciąż można nią płacić
Teorie spiskowe Szwedzi coraz rzadziej decydują się płacić gotówką – wybierają raczej elektroniczne formy płatności. Czy to znaczy, że Szwecja jako pierwsze państwo oficjalnie zdecydowała się na usunięcie gotówki? Sprawdzamy zgłoszenie otrzymane od naszego czytelnika.
fot. Pexels / Facebook / Modyfikacje: Demagog
Szwecja zlikwidowała gotówkę? Wciąż można nią płacić
Szwedzi coraz rzadziej decydują się płacić gotówką – wybierają raczej elektroniczne formy płatności. Czy to znaczy, że Szwecja jako pierwsze państwo oficjalnie zdecydowała się na usunięcie gotówki? Sprawdzamy zgłoszenie otrzymane od naszego czytelnika.
Analiza w pigułce
- Na Facebooku pojawiły się posty (1, 2, 3), w których podano, że Szwecja zlikwidowała gotówkę i stała się pierwszym krajem, gdzie płaci się wyłącznie bezgotówkowo.
- Nie ma żadnych informacji o tym, by Szwecja całkowicie wycofała się z płatności gotówkowych. W obronie statusu fizycznego pieniądza wypowiedział się przedstawiciel Banku Szwedzkiego, a w 2024 roku przeprowadzono śledztwo w celu sprawdzenia, jaka jest dostępność płatności gotówkowych w kraju.
- Z raportu Banku Szwedzkiego wynika, że obecnie tylko 10 proc. transakcji zawieranych jest za pomocą gotówki. Spada również liczba sklepów, w których można zapłacić w ten sposób. Planowane są działania, które mają utrzymać dostęp do każdej formy płatności.
Jedna z popularnych narracji spiskowych dotyczy planów zakazu transakcji gotówkowych. Podobne głosy pojawiały się w mediach społecznościowych i dotyczyły rzekomego wycofywania gotówki, do którego miało dojść wkrótce na terenie Unii Europejskiej czy Polski. Jeden z naszych czytelników przesłał nam do weryfikacji informację, zgodnie z którą w jednym z krajów już doszło do takiej sytuacji.
Tekst, który nadesłano nam do sprawdzenia, opublikowano na portalu Polski Obserwator. Z artykułu pt. „Radykalna decyzja: Pierwszy kraj w Europie całkowicie zrezygnował z gotówki” dowiemy się, że „Szwecja zdecydowała się już całkowicie wyeliminować pieniądze fizyczne”. Gotówką można ponoć zapłacić wyłącznie za niezbędne towary, a dodatkowo Szwedzi mają rzekomo obowiązkowo korzystać z aplikacji Swish.
Tekst trafił do mediów społecznościowych, w tym np. na Facebooka, gdzie podlinkował go profil Komisja Krajowa WZZ „Sierpień 80”, pod wpisem o treści: „Pierwszy kraj w Europie całkowicie zrezygnował z gotówki”.
Źródło: Facebook.com
Doniesienia o rezygnacji z gotówki w Szwecji spotkały się z nieprzychylnymi komentarzami internautów. Jeden z nich stwierdził [pisownia oryginalna]: „Szwecja-pierwszy kraj w Europie i na Świecie który zrezygnował z gotówki i rozumu”. Inny czytelnik napisał: „No jeszcze tylko tego im brakuje by manipulować społeczeństwem”.
W Szwecji wciąż można płacić gotówką, choć coraz mniej osób to robi
Wbrew sensacyjnym doniesieniom z artykułu na portalu PolskiObserwator Szwecja nie zdecydowała się na likwidację gotówki. Kilka lat temu przedstawiciele Banku Szweckiego spekulowali, że do 2025 roku ich kraj stanie się bezgotówkowy. Jednak nie odbyłoby się to poprzez odgórny zakaz, lecz przez powolne odchodzenie od tego rozwiązania na skutek decyzji samych przedsiębiorców.
Faktem jest, że coraz mniej Szwedów decyduje się na korzystanie z gotówki. Z raportu opublikowanego w marcu 2025 roku wynika, że tylko 10 proc. transakcji jest zawierane z wykorzystaniem fizycznego środka płatności. To kontynuacja wieloletniego trendu: jeszcze w 2010 roku w ten sposób płacono przy prawie 40 proc. transakcji, a rekordowo niski poziom płatności gotówkowych odnotowano w 2022 roku – jedynie 8 proc.
Opis: Procent osób, które zapłaciły przy pomocy gotówki podczas ostatnich zakupów w sklepie w latach 2010-2023 Źródło: Riksbank.se
Wśród cyfrowych metod płatności popularna jest wspomniana w tekście aplikacja Swish. W 2022 roku korzystało z niej 8 mln użytkowników. Wbrew temu, o czym napisano w artykule, nie jest ona jednak obowiązkowa. Szwedzi używają także innych form płatności bezgotówkowych:
- kart debetowych,
- kart kredytowych,
- płatności aplikacjami, takimi jak Apple Pay czy Samsung Pay.
„Każdy musi mieć możliwość płacenia, jak chce” — mówi Bank Szwedzki
W związku z obawami o dostęp do płatności gotówkowych w 2024 roku szwedzkie Ministerstwo Finansów zdecydowało się na przeprowadzenie śledztwa. Celem dochodzenia, które trwało prawie rok, było sprawdzenie, czy w kraju można zapłacić gotówką za podstawowe dobra – zarówno w miastach, jak i na terenach podmiejskich oraz we wsiach.
Okazało się, że coraz więcej małych przedsiębiorców rezygnuje z korzystania z płatności gotówkowych. Obecnie fizycznymi pieniędzy klienci zapłacą w ok. 70. proc. sklepów i miejsc usługowych, choć ten odsetek jest różny w zależności od branży. Za dobra pierwszej potrzeby można było zapłacić gotówką w ponad 80 proc. sprawdzanych miejsc, jednak np. w przypadku płatności za towary budowlane odsetek jest niższy niż 50 proc.
Procent akceptacji płatności gotówkowych w różnych branżach. Od góry: dobra podstawowe, wymiana ubrań, restauracje, kultura i rozrywka, pozostały handel detaliczny, fryzjer, umeblowanie domu, handel różnymi towarami, elektronika, materiały budowlane. Źródło: Riksbank
We wnioskach ze śledztwa proponuje się wprowadzenie obowiązku akceptowania płatności gotówkowych za określone produkty, takie jak jedzenie czy leki. Dodatkowo na temat potrzeby wzmocnienia roli gotówki wypowiadała się przedstawicielka Banku Szwedzkiego:
„Cyfryzacja rynku płatności pomogła uczynić płatności szybszymi i wygodniejszymi dla większości ludzi. Jednocześnie gotówka jest potrzebna – aby każdy mógł zapłacić, jak chce, a także, aby zapewnić dodatkowy środek płatniczy w przypadku kryzysu lub wojny”.
Przekaż nam 1,5% podatku!
Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
