W ostatnim czasie zauważalne jest spore natężenie dezinformacji wokół użytkowania maseczek. Pisaliśmy o tym już w naszych poprzednich analizach, między innymi tutaj:

Nie, ta kobieta nie dostała grzybicy z powodu noszenia maseczki

Nie jest to jedyny przykład takiej dezinformacji.

W jednej z grup na Facebooku propagującej teorie spiskowe wokół pandemii zostały umieszczone zdjęcia z rzekomymi przykładami konsekwencji noszenia maseczek ochronnych w czasie epidemii COVID-19.

www.facebook.com

Post zyskał olbrzymią popularność, odnotowując ponad 1,5 tys. udostępnień.

Komentarze użytkowników są różnorodne. Część potwierdza swoim doświadczeniem, że widziała podobne skutki noszenia masek, niektórzy wskazują, że dołączone zdjęcia nie potwierdzają tezy zawartej w poście. Jeszcze inni użytkownicy, korzystając z odwróconego wyszukiwania obrazem, wskazują autorowi fałszywe powiązania zdjęć z innymi chorobami skóry.

Co przedstawiają zdjęcia?

Zdjęcie nr 1

www.facebook.com

Pierwsze ze zdjęć przedstawiające dziewczynę zostało zamieszczone na Facebooku przez matkę bohaterki. Sprawę opisał francuski „Le Monde”. Gdy noszenie maseczek stało się obowiązkowe, w sieci zaczęły się pojawiać głosy, jakoby powodowały one reakcje alergiczne. Post został szybko usunięty, doczekał się jednak wielu komentarzy. Kobieta poinformowała, że maseczka, która wywołała objawy u jej córki, pochodziła ze szkoły, do której dziewczyna uczęszcza. Na objawy skórne rzekomo przepisano jej leki, które miały zminimalizować problem.

Jednak w ocenie ekspertów jest za mało danych, by jednoznacznie ocenić, co było powodem tej reakcji skórnej. Według Brigitte Milpied, dermatolog ze szpitala uniwersyteckiego w Bordeaux:

Możliwe są reakcje nietolerancyjne na maseczkę, które nie są wywoływane alergią. Sam fakt zaczerwienienia skóry nie jest wystarczający, by stwierdzić, że maseczka zawiera substancję alergiczną.

Z kolei doktor Hervé Masson, alergolog z Bordeaux, zauważył:

Nie jesteśmy uczuleni na dany materiał, ale na jego składnik. Jeśli maseczki są wytwarzane niskim kosztem, technologia produkcyjna nie jest najlepsza, możliwe jest, że na materiale pozostanie składnik, który może wywołać reakcję alergiczną.

Dlatego też maseczkę należy zdezynfekować jeszcze przed pierwszym użyciem. W zależności od rodzaju maski czas jej maksymalnego wykorzystania jest z góry określony. Maski materiałowe, podobnie jak maski chirurgiczne, należy zmieniać, gdy tylko stają się mokre – maksymalnie co cztery godziny. Ważne jest, aby nosząc maski materiałowe nadające się do prania, przestrzegać zaleceń producenta co do długości ochrony i częstotliwości wykonywania tego zabiegu. Czas noszenia maski FFP2 nie powinien przekraczać ośmiu godzin.

Zdjęcie nr 2

www.facebook.com

Fotografia przedstawia dziecko z zakażeniem wywołanym wirusem opryszczki zwykłej (HSV-1). 

Najczęściej występującą postacią objawowego pierwotnego zakażenia HSV-1 jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł (gingivostomatitis herpetica). Na zdjęciu możemy zaobserwować jedną z postaci zakażenia pierwotnego w postaci wyprysku opryszczkowego. Eczema herpeticum, eruptio varicelliformis Kaposi, czyli wyprysk opryszczkowy, jest szczególną postacią zakażenia opryszczkowego. Występuje głównie u niemowląt między 6. a 12. miesiącem życia. Choroba charakteryzuje się wysoką gorączką, utrzymującą się 7–14 dni. Na chorobowo zmienionej skórze pojawiają się rzutami liczne, zlewające się pęcherzyki. Są one bolesne i swędzące, łatwo pękają i przechodzą w sączące się nadżerki i owrzodzenia. Skóra pokrywa się sączącymi, twardymi strupami.

Oryginał zdjęcia został zamieszczony na Wikipedii i można się z nim zapoznać pod anglojęzyczną wersją hasła o opryszczce.

Źródło: https://en.wikipedia.org/wiki/Eczema_herpeticum

Zdjęcie nr 3

www.facebook.com

To nie jest autentyczne zdjęcie. Zostało ono przerobione, aby jeszcze bardziej podkreślić zmiany skórne.

Oryginalne zdjęcie zostało zamieszczone na Instagramie 13 marca przez pielęgniarkę z Mediolanu, Valerię Zeddę.

 

Wyświetl ten post na Instagramie.

 

Usciamo da turni di 6 ore con queste facce. Siamo stanchi, stravolti, con emozioni contrastanti e una paura che non riusciamo a nascondere. Quando arriviamo a lavoro ci bardiamo e sappiamo che per 6 ore non possiamo mangiare, bere e fare pipì. Indossiamo protezioni che fanno male e ci fanno sudare. Ma non è questo che ci spaventa. La passione per il nostro lavoro ci dà la carica giusta, le persone che ci amano ci danno la forza necessaria. Stiamo affrontando un’emergenza sanitaria che è un vero pasticcio. Ognuno di noi può contribuire in qualche modo. Noi infermieri non possiamo stare a casa. Chi può farlo, lo faccia senza indugio. Grazie. 13.03.2020 00:30 „Stasera prima di addormentarvi pensate a quando torneremo in strada. A quando ci abbracceremo di nuovo, a quando fare la spesa tutti insieme ci sembrerà una festa. Pensiamo a quando torneranno i caffè al bar, le chiacchiere, le foto stretti uno all’altro. Pensiamo a quando sarà tutto un ricordo ma la normalità ci sembrerà un regalo inaspettato e bellissimo. Ameremo tutto quello che fino ad oggi ci è sembrato futile. Ogni secondo sarà prezioso. Le nuotate al mare, il sole fino a tardi, i tramonti, i brindisi, le risate. Torneremo a ridere insieme. Forza e coraggio. Ci vediamo presto!” [Papa Francesco] ❤ #infermiera #terapiaintensiva #nurselife #nurse #covid

Post udostępniony przez  Valeria Zedde (@_valiii__) Mar 13, 2020 o 1:28 PDT

Przeróbka w sposób fałszywy przedstawia skutki długotrwałego stosowania środków ochrony osobistej przez personel medyczny. Noszenie masek medycznych, gogli, rękawiczek i kombinezonów w połączeniu z częstym myciem i dezynfekcją skóry (szczególnie rąk) mogą przyczynić się do uszkodzenia skóry powstającego w wyniku ucisku lub otarcia, a także do kontaktowego zapalenia skóry. Powstałe zmiany łatwo ulegają wtórnym zakażeniom bakteryjnym i grzybiczym.

Najczęściej obserwuje się uszkodzenia skóry w obrębie twarzy, w okolicy nasady nosa, policzków i czoła, co jest związane z noszeniem masek, gogli i czepków, które, aby mogły spełniać funkcję ochronną, wymagają szczelnego dopasowania do twarzy. Noszenie maseczki powoduje poza tym zmiany skórne w okolicy małżowin usznych – otarcia i zmiany rumieniowe w wyniku ucisku zauszników masek. W następstwie długotrwałego stosowania czepków pot i łój pozostają na powierzchni skóry i włosów, przyczyniając się do rozwoju lub zaostrzenia takich dermatoz, jak: zapalenie mieszków włosowych, łojotokowe zapalenie skóry czy wtórne nadkażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze.

Należy podkreślić, że w przypadku prawidłowego stosowania maseczek i regularnej ich dezynfekcji nie stanowią one żadnego zagrożenia dla zdrowia człowieka.

Zdjęcie nr 4

www.facebook.com

Powyższe zdjęcie przedstawia ospę wietrzną. Autorem fotografii jest użytkownik Mixmike. Zdjęcie jest dostępne do zakupienia w banku zdjęć na portalu iStock.

Źródło: https://www.istockphoto.com/pl/zdj%C4%99cie/ospa-wietrzna-wietrznej-gm532264684-94184453

Ospa wietrzna to choroba zakaźna wywołana przez wirusa ospy wietrznej i półpaśca (Varicella-zoster virus – VZV). Źródłem zakażenia jest chory człowiek. Choroba jest niezwykle zaraźliwa. Wirus przenosi się drogą kropelkową oraz z ruchem powietrza na odległość do kilkudziesięciu metrów – stąd nazwa ospa wietrzna.

Choroba dotyka głównie dzieci i najczęściej przebiega łagodnie, jednak ostatnio obserwuje się zwiększenie liczby zachorowań wśród młodzieży i osób dorosłych, u których przebieg zakażenia jest cięższy, większy jest też odsetek powikłań.

Choroba zaczyna się gorączką, bólem głowy, złym samopoczuciem. Następnie, zwykle w drugiej dobie, pojawia się wysypka. W kilku rzutach kolejno powstają plamki, grudki, a następnie pęcherzyki, które przysychają w krosty. Przemiana wykwitów trwa zwykle do 7 dni. Wysypka jest rozsiana na całym ciele. Towarzyszy jej nasilony świąd skóry. Drapanie może powodować nadkażanie wykwitów i powstawanie blizn.

Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego (NIZP-PZH) liczba zgłoszonych zachorowań na ospę wietrzną w Polsce w roku 2019 wyniosła 180 641 przypadków. 

Zdjęcie nr 5

www.facebook.com

Źródło: https://www.shutterstock.com/pl/image-photo/portrait-happy-smiling-senior-woman-rosacea-498876976

Ostatnie zdjęcie również pochodzi z banku zdjęć. Możemy je znaleźć np. na Shutterstocku. Jego autorem jest Milan Lipowski. 

Kobieta widoczna na fotografii cierpi na trądzik różowaty (acne rosacea), który jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry twarzy. Pierwotnie obejmuje środkową część twarzy, na której pojawiają się rumień i teleangiektazje (tzn. poszerzone naczynia krwionośne), a następnie grudki i krosty. U niektórych chorych może dojść do przerostu i zwłóknienia gruczołów łojowych, co niekiedy doprowadza do przerostu ograniczonego, tzw. rhinophyma. Trądzik różowaty to niejednolity zespół objawów o różnej etiologii, zaliczany do „nerwic naczynioruchowych” skóry.

Podsumowanie

Zestaw opublikowanych fotografii nie przedstawia skutków noszenia masek, lecz różne schorzenia skórne. Fotografie zostały wykorzystane, aby uwiarygodnić fałszywą teorię o szkodliwości maseczek wykorzystywanych w ograniczaniu transmisji koronawirusa SARS-CoV-2.

O fałszywym zestawieniu zdjęć pisał również fact-checkingowy portal AFP Sprawzdzam.