Fake News
Obalamy fałszywe informacje pojawiające się w mediach społecznościowych oraz na portalach internetowych. Odwołując się do wiarygodnych źródeł, weryfikujemy najbardziej szkodliwe przykłady dezinformacji.
Ukraina mordowała ludność Donbasu? Fałsz

Fot. Kevin Schmid / Unsplash
Ukraina mordowała ludność Donbasu? Fałsz
Post powiela nieprawdziwe informacje nt. przyczyn inwazji Rosji na Ukrainę.
FAKE NEWS W PIGUŁCE
- Na fanpage’u Kancelaria LEGA ARTIS opublikowano post, w którym czytamy, że Ukraina „mordowała ludność Donbasu i Ługańska z uwagi na ich pochodzenie etniczne”.
- Wbrew tym twierdzeniom to nie wojska ukraińskie, lecz separatyści wspierani przez rosyjską armię są odpowiedzialni za śmierć ludności cywilnej w Donbasie i Ługańsku, który jest jego częścią.
„Ciekawe, dlaczego politycy nie zauważali działań naruszających prawa człowieka przez Ukrainę, kiedy (…) mordowała ludność Donbasu i Ługańska z uwagi na ich pochodzenie etniczne” – czytamy w poście udostępnionym na fanpage’u Kancelaria LEGA ARTIS. Do wpisu dołączono fragment nagrania ze spotkania z Donaldem Tuskiem w Bytomiu z 17 marca 2023 roku. W materiale widzimy wymianę zdań między byłym premierem a uczestniczką spotkania.
AKTUALIZACJA, 16 maja 2023 r.
W poście czytamy o rzekomych morderstwach na „ludności Donbasu i Ługańska”. Warto pamiętać, że Ługańsk i Donieck są częścią Donbasu, dlatego mieszkańcy Ługańska są zarazem mieszkańcami Donbasu.
KONIEC AKTUALIZACJI
Wpis cieszy się sporym zainteresowaniem – zareagowało na niego już niemal 220 internautów. Sam film wyświetlono ponad 3 tysiące razy. Z komentarzy udostępnionych pod postem można wnioskować, że wiele osób dało się zwieść antyukraińskiej propagandzie. „Jestem Polką a nie ruskim trollem czy onuca. To nie nasza wojna” – czytamy w jednym z komentarzy. W innym napisano: „[…] To jest »wojna« na pokaz!! Ta kobieta bardzo dobrze mówiła!! I nie podoba mi się to co mówił Tusk! I ma u mnie duży minus!! Najpierw covid, a teraz »wojna« jest wspólną sprawą PiSu i PO. Zbliżają się wybory i jedno jest pewne PiS należy obalić […]”.
Antyukraińska propaganda gra na spadek poparcia dla zaatakowanej Ukrainy
Od pierwszych dni pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku, a nawet jeszcze przed tym wydarzeniem, w mediach społecznościowych obserwujemy wzmożoną aktywność antyukraińskiej propagandy. Jej celem jest m.in. zmniejszenie wsparcia Polaków dla ukraińskiego społeczeństwa zaatakowanego przez Rosjan.
Od miesięcy wraz z Instytutem Monitorowania Mediów analizujemy przekazy głównych aktorów powielających w polskojęzycznym internecie antyukraińską propagandę oraz jej główne tematy. Wśród nich pojawia się m.in. temat dystansowania się od wsparcia dla Ukraińców zaatakowanym przez Rosjan. W myśl tych twierdzeń wojna w Ukrainie nie jest naszą wojną, a pomoc Ukraińcom „wciąga Polskę w nie swoją wojnę”.
Ta narracja antyukraińskiej propagandy pojawia się nie tylko w Polsce, lecz także np. na Słowacji czy w Czechach. Przykładem takiej propagandy jest wypowiedź kobiety w filmie dołączonym do omawianego posta.
To nie Ukraina mordowała ludność Donbasu
Niekiedy antyukraińska propaganda posługuje się fałszem – np. sfabrykowanymi dokumentami czy zdjęciami, poprzez które nadaje zupełnie nowy, nieprawdziwy kontekst – czy też po prostu nieprawdą.
Tak jest w tym przypadku. W poście przeczytamy, że obecna władza Ukrainy „mordowała ludność Donbasu i Ługańska z uwagi na ich pochodzenie etniczne”. W dalszej części dodano: „w tamtym okresie na terenach dzisiejszych walk też ginęły bezbronne dzieci i kobiety tyle, że z rąk ukraińskiej armii”.
Narracja o ukraińskich zbrodniach na ludności Donbasu, które poprzedzało łamanie praw tamtejszych mieszkańców Ukrainy, to element rosyjskiej propagandy, a Putin przedstawia się jako obrońca ludności tego regionu. W naszym serwisie wielokrotnie pisaliśmy, że takich opinii nie potwierdzają żadne fakty.
Dlaczego wybuchła wojna w Donbasie?
Wojna na wschodzie Ukrainy trwa od 2014 roku. W jej wyniku Donieck i Ługańsk stały się obszarem okupowanym przez Rosję. Tak zwane Doniecka Republika Ludowa i Ługańska Republika Ludowa powstały po tzw. referendum w 2014 roku, zorganizowanym w czasie wojny w Donbasie. Wyniki głosowania, w którym republiki te rzekomo określiły się jako niepodległe, nie zostały uznane przez żaden kraj należący do ONZ. Sama Rosja uznała tzw. DRL i ŁRL dopiero 21 lutego 2022 roku.
Separatystyczne republiki w Donbasie powstały wskutek działań Rosji, która – poprzez wzniecanie antyukraińskich nastrojów – dążyła do oderwania tych regionów od reszty kraju. Wydarzenia w 2014 roku były konsekwencją wieloletnich starań Rosji, mających na celu destabilizację sytuacji w tym regionie poprzez m.in. zbieranie podpisów pod referendum czy wydawanie paszportów republik separatystycznych.
To rosyjscy żołnierze są odpowiedzialni za atak na ludność cywilną
Ukraińcy próbowali odzyskać Donbas, ale wbrew twierdzeniom z posta, to nie ukraińskie wojska, lecz separatyści wspierani przez rosyjską armię są odpowiedzialni za śmierć ludności cywilnej.
W styczniu 2015 roku eksperci z Ośrodka Studiów Wschodnich (OSW) pisali o wznowieniu działań wojennych w Donbasie przez separatystów wspieranych przez rosyjskie jednostki, w wyniku czego doszło do śmierci ludności cywilnej.
„(Separatyści wspierani przez rosyjskich żołnierzy – przyp. Demagog) z rosnącą siłą atakują również obiekty cywilne. 24 stycznia w wyniku prowadzonego przez siły separatystyczne ostrzału rakietowego Mariupola śmierć poniosło 31 mieszkańców, a ponad 100 zostało rannych”.
Analiza Ośrodka Studiów Wschodnich, 28 stycznia 2015 roku
Eksperci OSW tłumaczyli wtedy, że:
„Intensyfikując działania zbrojne w Donbasie, Rosja chce wzmocnić presję na Ukrainę, aby skłonić Kijów do wszczęcia rozmów z władzami samozwańczych republik oraz zmusić Zachód do pogodzenia się z niewypełnianiem przez Rosję porozumień mińskich i zaakceptowania rosyjskich warunków uregulowania konfliktu”.
Analiza Ośrodka Studiów Wschodnich, 28 stycznia 2015 roku
16 maja 2023 r. dokonaliśmy aktualizacji tej analizy. Pierwotnie znajdowało się w niej, powtórzone za informacją z postu, sformułowanie o ludności Donbasu i Ługańska, co mogło wprowadzać w błąd. W rzeczywistości Ługańsk i Donieck są częścią Donbasu, dlatego mieszkańcy Ługańska są zarazem mieszkańcami Donbasu.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter