Analiza w pigułce

W sieci regularnie pojawiają się nowe, wprowadzające w błąd informacje dotyczące Unii Europejskiej oraz restrykcji, które rzekomo wprowadza ta instytucja. W ostatnim czasie opisywaliśmy m.in. fałszywe informacje o unijnych podatkach czy o zakazie naprawy samochodów starszych niż 15 lat.

Na Facebooku zamieszczono grafikę (1, 2, 3) przedstawiającą Ursulę von der Leyen oraz szczura na tle powiewającej flagi Unii Europejskiej. W jednym z postów pojawił się opis [pisownia oryginalna]: „[…] Szczury trzeba ratować. Plaga gryzoni już niedługo w twoim domu: Unia może zakazać trutek na szczury! Walka z człowiekiem nie ustaje, aktywiści ekologiczni chcą utrudnić życie jeszcze bardziej: według nich, trutki na szczury są »szkodliwe i niehumanitarne«, więc trzeba ich zakazać. Ile chorób, strat i bankructw spowodują, jeśli to przejdzie i zaczną się plagi gryzoni?”. 

Źródło: Facebook.com, 15.02.2025

Grafika pojawiła się również jako część krótkiego filmiku na TikToku, z podpisem [pisownia oryginalna]: „Bruksela chce zakazać trutek na szczury. STOP UNIJNEJ PARANOI”. 

W komentarzach pod postem na TikToku pojawiają się antyunijne opinie. Jedna z osób stwierdziła [pisownia oryginalna]: „To idioci, ta unia nie ma co robić wymyślą głupoty jak ludziom uprzykrzyć życie”, a inna napisała [pisownia oryginalna]: „Chyba obawiają się o siebie, a nie o szczury”. 

Źródło: Tiktok.com, 16.02.2025

Obrazek pojawił się na innych profilach facebookowych (1, 2). Obszerny post o rzekomym zakazie trutek na szczury napisał również polityk Konfederacji Paweł Usiądek. 

Jak działają trutki na szczury? 

Rodentycydami antykoagulacyjnymi są nazywane substancje stosowane do kontroli liczebności gryzoni oraz ich prewencji. Preparaty na gryzonie działają na kilka różnych sposobów, w zależności od rodzaju substancji czynnej. Większość trutek przeciwko szczurom zawiera antykoagulanty, czyli środki blokujące zdolność organizmu do krzepnięcia krwi. Po zjedzeniu takiej substancji szczur umiera w wyniku krwotoku wewnętrznego. 

Do produkcji takich preparatów najczęściej wykorzystuje się tzw. antykoagulanty drugiej generacji. Taka substancja określona jest mianem jednodawkowej, ponieważ już po jednym zażyciu gryzoń umiera. Jak pisze Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA):

Co głosi prawo europejskie na temat trutek na szczury?

Użytkowanie trutek na gryzonie w Unii Europejskiej jest uregulowane w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2012 roku w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych. 

Instytucją, która podniosła kwestię niebezpieczeństwa wynikającego ze stosowania antykoagulantów drugiej generacji, jest Federalny Instytut Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w Niemczech (BAuA). W marcu 2024 roku instytut zwrócił uwagę na kilka czynników sprawiających, że ten element zawarty w trutkach na gryzonie powinien być uznany za niebezpieczny dla środowiska: 

Unia Europejska bada szkodliwość substancji na gryzonie

Jak możemy przeczytać na stronie BAuA, w instytucjach europejskich trwa ewaluacja zapisów związanych z oceną substancji zawartych w trutkach na szczury:  

To oznacza, że Unia Europejska obecnie bada szkodliwość trutek na szczury zawierających antykoagulanty drugiej kategorii. Nie ma jednak informacji, by w Europie te środki miały być zakazane. 

Czy substancje zawarte w trutkach na szczury są szkodliwe?

Kwestie wpływu rodentycydów na środowisko są sprawdzane przez naukowców. W jednym z badań z 2024 roku sprawdzano, w jaki sposób takie środki mogą wpływać na mięsożerne ssaki. Okazało się, że zwalczanie szkodników przy użyciu antykoagulantów może przyczyniać się do globalnego spadku populacji zwierząt mięsożernych.  

Mimo to, jak podaje BAuA, rodentycydy antykoagulacyjne są nadal niezbędne do zwalczania gryzoni, mimo dostępności chemicznych oraz niechemicznych alternatyw. Dlatego też w całej Unii Europejskiej podjęto decyzję o dopuszczeniu ich do wykorzystania jako produktów biobójczych na okres 5 lat, a obecnie trwa proces ich oceny z uwzględnieniem nowych odkryć naukowych i nowych wytycznych.   

W trakcie naszej analizy wysłaliśmy również wiadomość do Komisji Europejskiej i czekamy na oficjalną opinię. 

Przekaż nam 1,5% podatku!

Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583

Sprawdź jak przekazać!