FAKE NEWS W PIGUŁCE

13 marca 2023 roku na facebookowym profilu Świetlistość Mocy zostało opublikowane nagranie rzekomo przestawiające aktualną sytuację w Unii Europejskiej oraz w Ukrainie. Na wspomnianym koncie wielokrotnie pojawiały się nieprawdziwe informacje, opisywane przez nas na łamach Demagoga.

W krótkim nagraniu lektor stwierdził, że Unia Europejska planuje wprowadzić zakaz produkcji i sprzedaży podkaszarek spalinowych (czas nagrania 0:53) oraz zakaz grillowania (czas nagrania 2:11). Co więcej, Komisja Europejska ma niedługo zmuszać obywateli do remontowania domów, pozostawiając najuboższych bez jakiegokolwiek wsparcia finansowego (czas nagrania 4:19).

Film porusza również kwestie wojny w Ukrainie. Według informacji podanych w nagraniu konflikt ma być ustawiony przez rząd USA (czas nagrania 6:05), a Ukraina rzekomo nie jest suwerennym państwem, tylko częścią Rosji (czas nagrania 6:55).

Źródło: www.facebook.pl

Film obejrzano 34 tys. razy, zareagowało na niego 1,6 tys. użytkowników. Wśród ponad 340 komentarzy odnajdujemy wiele głosów popierających tezy padające w poście: „UNIA dąży do zubożenia ludzi, a USA i CHINY robią swoje (czyt.bogacą się, gospodarka kwitnie, ekologia daleko w TYLE)”, „Aksamitny faszyzm. Budźmy się prędzej. Niedługo umrzeć nie będzie wolno bez zgody unii”. 

Informacje podane w filmie pochodzą z satyrycznego konta na TikToku

W filmie do omówienia tematu podkaszarek spalinowych i grilli użyto nagrań (1, 2) opublikowanych na TikToku przez użytkownika rubasnyrafal. W opisie profilu widnieje informacja, że publikowane treści tworzone są w celach humorystycznych: „Na tym kanale nie wszystkie informacje są prawdziwe Wszystko jest dla żartów”. 

TikTokowe konto nie jest rzetelnym źródłem informacji. Autor nagrań nie podaje, skąd pochodzą przedstawiane przez niego doniesienia (1, 2), a grafiki wykorzystywane w filmach są przerobionymi kadrami z serwisu „Wiadomości” TVP1 (1, 2). 

Unia zakaże podkaszarek spalinowych? Nie ma takich planów

Mężczyzna występujący w omawianym nagraniu oświadcza, że Unia Europejska planuje wprowadzenie zakazu podkaszarek spalinowych: „Chodzi o to, że Unia Europejska od 2025 roku chce zakazać już sprzedaży, a także produkcji podkaszarek spalinowych” (czas nagrania 0:53).

Nie odnaleźliśmy na stronach instytucji unijnych żadnych doniesień o planowanych restrykcjach. 

W lutym 2023 roku ustawodawcy UE przegłosowali zakaz sprzedaży nowych samochodów spalinowych po 2035 roku, lecz w dokumencie tym ujęto tylko samochody osobowe i dostawcze, a nie ogrodowe narzędzia spalinowe. 

Sprzętu ogrodniczego (tj. kosiarki czy piły łańcuchowe) na terenie Unii Europejskiej dotyczą regulacje mające na celu stopniowe ograniczanie emisji i wycofywanie spalinowych maszyn jezdnych nieporuszających się po drogach. Według nich wciąż możliwa jest produkcja i sprzedaż spalinowego sprzętu – producenci muszą jednak przestrzegać dopuszczalnych wartości emisji spalin.

Unia wprowadza zakaz grillowania? Nieprawda!

W filmie pojawiają się również informacje o planowanym zakazie grillowania na świeżym powietrzu: „Zakaz grillowania może obowiązywać już w tym sezonie i będzie on dotyczył wszystkich obiektów, łącznie z tymi prywatnymi. Grilowanie będzie tylko możliwe ewentualnie w zamkniętych pomieszczeniach, prywatnych oczywiście” (czas nagrania 2:11). Podobnie jak w przypadku podkaszarek, nie znaleźliśmy informacji o planowanym zakazie grillowania w Unii Europejskiej. 

Rzeczywiście, w 2013 roku do Parlamentu Europejskiego trafiały zapytania (1, 2) o możliwym zakazie sprzedaży grilli zawierających dodatkowe powłoki z niklu, chromu, miedzi, cyny czy cynku, ze względu na rakotwórczość wymienionych substancji. Nie dotyczyło to jednak całkowitego zakazu grilowania. 

W Polsce, w określonych przypadkach, możliwość grillowania może być ograniczona. Rozpalanie ognia zabronione jest w odległości 100 m od lasu, za wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych. W przypadku balkonów urządzanie grilla nie jest zabronione, lecz jeśli dym okaże się uciążliwy dla sąsiadów, możemy narazić się na mandat. W gruncie rzeczy rozpalanie ognia jest dozwolone w przypadku, gdy przestrzegane są przepisy przeciwpożarowe (Dz. U. Nr 109, poz. 719)

Komisja Europejska nakazuje remontowanie domów? To manipulacja!

W omawianym filmie pojawia się również informacja o rzekomym nakazie remontu domów, który ma nałożyć na nas Unia Europejska: „Natychmiast po wejściu dyrektywy w życie, rząd zacznie zmuszać nas do remontowania domów i bloków poczynając od najstarszych nieruchomości i najmniej zamożnych Polaków. Dyrektywa przewiduje nakładanie kar administracyjnych i sankcji karnych. Nie przewiduje natomiast, aby za tymi obowiązkami szły pieniądze na ich spełnienie” (czas nagrania 4:19). 

Kwestia poprawy efektywności energetycznej budynków wywołała spore kontrowersje. Przyczyniło się to do rozprzestrzeniania nieprawdziwych informacji, również przez polskich polityków, co przeanalizował portal Konkret24.

Co o poprawie efektywności energetycznej budynków mówią przepisy?

W treści dyrektywy wielokrotnie wskazuje się na gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej (s. 34). 

Obywatele nie zostaną pozostawieni sami sobie z nakazem remontu z własnych środków. Artykuł 15 dyrektywy wymienia możliwości finansowania renowacji budynków w formie dotacji lub „przystępnych kredytów bankowych, specjalnych linii kredytowych lub renowacji w pełni finansowanych ze środków publicznych” (s. 96). 

Parlament Europejski wskazuje również na konieczność utrzymania cen najmu na przystępnym poziomie po renowacjach m.in. mieszkań socjalnych, aby nie pogarszać sytuacji finansowej najuboższych:

USA kontroluje wydarzenia w Ukrainie? Teoria spiskowa!

W połowie filmu uwaga oglądających zwrócona jest na wojnę w Ukrainie. W nagraniu padają stwierdzenia o tym, że ukraiński rząd nie istnieje, wojna została ustawiona przez Stany Zjednoczone, a Rosjanie zamieszkujący Donbas mieli być prześladowani przez Amerykanów: „Przypominam, że rząd, tzw. ukraiński rząd, bo to ustawka amerykańska, mordował ludność cywilną, która była mniejszością” (czas nagrania 6:05).

Twierdzenie, że rząd Ukrainy kontrolowany jest przez USA, jest elementem niczym niepotwierdzonej teorii spiskowej, według której Stany Zjednoczone miały zorganizować protesty na Majdanie, a następnie, po ucieczce Janukowycza z kraju, ustawić nowe, zależne od siebie władze. 

Oskarżenia o udział USA w wydarzeniach w Ukrainie przeanalizowali fact-checkerzy z serwisu Politifact, którzy nie znaleźli wiarygodnych dowodów na przytoczone tezy.

Sytuacja mniejszości rosyjskiej w Donbasie przed inwazją Rosji na Ukrainę

W filmie lektor, odnosząc się do wydarzeń w Donbasie, stwierdza, że: „Wojna w Ukrainie zaczęła się […] jako ludobójstwo. […] Przez ostatnie 8 lat mieszkańcy Donbasu byli regularnie mordowani. Dziesiątki tysięcy było atakowanych. […] To była mniejszość rosyjska, która nie mogła zaakceptować niszczenia ich korzeni” (czas nagrania 5:35). Możemy też usłyszeć, że „większość mieszkańców w tych zbuntowanych przestrzeniach była rdzennymi Rosjanami” (czas nagrania 6:25).

W 2018 roku Międzynarodowy Trybunał Karny (ICC) opublikował raport podsumowujący wstępne ustalenia śledztwa w sprawie podejrzewanych zbrodni popełnionych na terenie Donbasu po 2014 roku. Wyszczególniono, o jakie czyny zabronione podejrzewa się strony konfliktu: „[…] dotyczące przetrzymywania w związku z konfliktem, w tym zarzuty arbitralnego zatrzymania, doraźne egzekucje osób wyłączonych z walki, złe traktowanie, tortury, gwałty i inne formy przemocy seksualnej”.

ICC podkreślał, że „z informacji dostępnych na tym etapie wynika, że członkowie uzbrojonych jednostek antyrządowych ogólnie dopuścili się domniemanych przestępstw związanych z przetrzymywaniem na znacznie większą skalę i o poważniejszym charakterze niż członkowie ukraińskich sił rządowych” (s. 71). Dodaje jednocześnie, że chodzi o dostępne informacje o domniemanych przestępstwach, a ich zebranie stanowi wyzwanie w czasie konfliktu.

Ukraina nie należy do Federacji Rosyjskiej

Facebookowy post powiela szkodliwą prorosyjską narrację dotyczącą niepodległości Ukrainy: „Ukraina nie jest suwerennym państwem. Nie ma międzynarodowo uznanych granic. Jest nadal częścią Rosji” (czas nagrania 6:55).

Po ogłoszeniu niepodległości podpisano porozumienie białowieskie, w którym „przedstawiciele trzech państw założycieli Związku Sowieckiego (Rosji, Ukrainy i Białorusi) uznali, że przestał on istnieć”. Ukraina jest państwem oficjalnie uznanym w istniejących granicach de iure (według prawa). Ponadto granica lądowa pomiędzy Ukrainą a Rosją została ratyfikowana przez parlamenty obu krajów w 2004 roku, o czym przeczytasz w innej w naszej analizie. 

Niepodległość Ukrainy została uznana przez społeczność międzynarodową. Jako pierwsze zrobiły to Polska, Kanada i Rosja.