FAKE NEWS W PIGŁUCE

Ochrona środowiska naturalnego leży w rękach każdego z obywateli, jednak, by realizować ten cel, konieczne jest przedsięwzięcie właściwych działań. W sieci można znaleźć wiele przydatnych wskazówek, które mogą służyć temu procesowi, ale czasami nie mają one nic wspólnego z ochroną przyrody. Przykładem tego są krążące od dłuższego czasu łańcuszki internetowe, dostępne w mediach społecznościowych, które nakłaniają do rozrzucania nasion drzew owocowych w każdym możliwym miejscu.

Treść internetowego łańcuszka głosi: „Zbliża się sezon owoców: śliwki, brzoskwinie, wiśnie, czereśnie, morele… Proszę wszystkich, aby nie wyrzucali pestek do kosza, ale raczej je umyć, suszyć (w słońcu), a potem przechowywać w papierowej torbie do przechowywania w samochodzie. Przy każdym wyjściu na wsi lub jazdy samochodem wyrzucaj pestki. Jeśli dzięki temu prostemu działaniu możemy przyczynić się do wzrostu jednego nowego drzewa w każdym sezonie”. Dalsza treść przekonuje, że to działanie będzie bardzo pożyteczne i przyniosło już pozytywne skutki, ale to nieprawda. Podobnie, jak i to, że rządy rzekomo zaleciły takie rozwiązania w Tajlandii i Malezji.

Źródło: www.facebook.com

Do początku sierpnia na jeden z wpisów z tym łańcuszkiem internetowym zareagowało aż 41 tys. użytkowników na Facebooku. Z kolei ponad 70 tys. razy podano go dalej, przez co liczba odbiorców jest prawdopodobnie większa. Znaczna część użytkowników potraktowała więc tę treść jako przydatną radę, do której chcieliby się zastosować.

Rozrzucanie nasion owoców to dobry pomysł? Nie! W wielu przypadkach może prowadzić to do poważnych problemów…

Cały pomysł na temat suszenia i rozrzucania nasion, by rosło więcej drzew, wziął się z internetowych łańcuszków, które krążą od dłuższego czasu w różnych wersjach językowych. Dlatego też zwracano już uwagę na ten problem m.in. we Włoszech czy Francji, a wcześniej w Azji. Po tym, jak podobne posty zyskiwały na popularności, pomysł za każdym razem był krytykowany ze względu na kilka poważnych ograniczeń, jak i zagrożeń, które może ze sobą nieść.

Jednym z najczęściej pojawiających się argumentów przeciwko pomysłowi rozrzucania nasion jest fakt, że jeżeli ktokolwiek za radą postów udostępnianych w mediach społecznościowych rozrzuci nasiona wzdłuż drogi, to taka roślina najprawdopodobniej nie wyrośnie, gdyż może paść na jałową glebę i co ważniejsze, nie będzie odpowiednio pielęgnowana. A jeżeli taka roślina już jednak wyrośnie? Może spowodować wiele negatywnych konsekwencji. Jak zwraca uwagę dr Marcin Dyderski z Instytutu Dendrologii w rozmowie z Urszulą Kaczorowską z serwisu Nauka w Polsce, podczas której poruszono ten problem, takie praktyki mogą być bardzo niebezpieczne dla środowiska naturalnego:

W celu określenia, do jakich problemów może prowadzić takie postępowanie, zwróciliśmy się do z zapytaniem do prof. dr hab. inż. Andrzeja M. Jagodzińskiego – dyrektora Instytut Dendrologii Polskiej Akademii Nauk. Na pytanie: Czy samodzielne wyrzucanie dowolnych nasion w dowolnym miejscu jest korzystne dla środowiska? Ekspert odpowiada nam, że:

Ekspert mocno podkreśla, że wprowadzenie obcych gatunków roślin do środowiska to duże zagrożenie, które niesie ze sobą tak naprawdę tylko i wyłącznie negatywne konsekwencje, gdyż wpływa to na każdy z poziomów organizacji układów ekologicznych.

Pod koniec 2019 roku w Polsce występowało już ponad 100 inwazyjnych gatunków roślin obcego pochodzenia. Takie „inwazje” mogą powodować szereg problemów, które będą trudne do przewidzenia: zaczynając od tego, że zapylacze mogą zacząć preferować nowo wprowadzone gatunki, co z kolei może przełożyć się na zanikanie roślinności spożywanej przez rodzime gatunki roślinożerne, a skończywszy na tym, iż hybrydowe gatunki roślin, stworzone na potrzeby przemysłu spożywczego, mogą szybciej wyjaławiać glebę niż te naturalne – podkreśla serwis Nauka w Polsce.

Jak już wspomniano, problem nie jest nowy, bo i w ubiegłych latach ostrzegano, że rozrzucanie nasion owocowych nie jest dobrym pomysłem. Przykładowo w 2019 roku w Wielkiej Brytanii odkryto, że wiele jabłoni rosnących w północnej części kraju nie jest rodzimymi gatunkami drzew, lecz hybrydami stworzonymi przez ludzi, przez co mogą stanowić zagrożenie dla dziko rosnących drzew owocowych. Wielka Brytania nie jest jednak jedynym przykładem tego zjawiska. W rozmowie z serwisem Nauka w Polsce prof. Bogdan Jaroszewicz zauważa, że w Ameryce Północnej także spostrzeżono podobny problem:

Jak określa prof. dr hab. inż. Andrzej M. Jagodziński w rozmowie z nami funkcjonowanie rodzimych gatunków roślin jest istotne dla podtrzymania właściwego funkcjonowania przyrody. Korzysta na tym nie tylko lokalna fora, ale i fauna. Dzięki istieniu rodzimych gatunków wiele gatunków zwierząt ma dostęp do bogatszej bazy pokarmowej.

Post przekonuje, że takie rozwiązania wypróbowano z sukcesem. Tylko, jak naprawdę wygląda walka z problemem wylesiania w Tajlandii?

Posty zawierające łańcuszek wskazują błędnie, że zalecenie rozrzucania nasion zostało wprowadzone w Tajlandii przez rząd jako jeden ze środków zaradczych. Do inicjatywy mieli przyłączyć się rzekomo również Malezyjczycy. Nie odpowiada to prawdzie. W Tajlandii wcale nie zaleca się tak liberalnego rozrzucania losowych nasion owocowych w różnych miejscach, a walka z wylesianiem przybiera znacznie bardziej zorganizowane formy niż wyrzucanie nasion przez okna samochodów. Z kolei doniesienia o Malezji wynikały jedynie z tego, że tam również zaczął krążyć taki łańcuszek, a nie dlatego, że ktokolwiek u władzy uznał, że będzie to dobry pomysł na walkę z wylesianiem. Łańcuszek, który pojawił się w Malezji, głosił „dołączmy (jako osoby, które były odbiorcami treści – przyp. Demagog) do nich w inicjatywie”, co w kolejnych wersjach zostało potraktowane jako „dołączanie Malezyjczyków” do inicjatywy Tajlandii.

Tajlandia to kraj, który podobnie jak wiele innych państw, mierzy się z problemem postępującej deforestacji (zjawiskiem wylesiania). Na stronie Banku Światowego możemy przeczytać, że w Tajlandii pokrywa lasów zmniejszyła się z 53,5 proc. w 1961 roku do 31,6 proc. w 2014 roku, w wyniku wzrostu populacji, rozwoju infrastruktury, rozwoju rolnictwa, nielegalnego pozyskiwania drewna i niekontrolowanych pożarów lasów.  Obecnie tajski rząd podejmuje rozmaite działania, by przeciwdziałać deforestacji, co określa m.in. 20-letni plan strategiczny Ministerstwa Zasobów Naturalnych i Środowiska (BE 2560 – 2579). Plan przewiduje ochronę lasów i obszarów namorzynowych, a także zwiększanie lesistości kraju do 40 proc. i zwiększenia terenów zielonych o 20 proc. na obszarach zarządzanych przez lokalne władze. Informacje dostępne na stronie tajskiego Departamentu Parków Narodowych, Dzikiej Przyrody i Ochrony Roślin (DNP), funkcjonującego przy Ministerstwie Zasobów Naturalnych i Środowiska, wskazują, że rośliny, które powinny być sadzone w celu zalesiania, obejmują 27 gatunków drzew. DNP podkreśla, że dobór odpowiednich gatunków roślin, jak i ich zgodność z ekosystemem jest bardzo ważnym elementem reforestacji wylesionych obszarów.

W Tajlandii próbuje się również nowatorskich rozwiązań, które obejmują tzw. bomby nasion (biodegradowalne kule z mieszanką odpowiednich nasion), które z dużej wysokości rozrzuca się na obszary, które uległy deforestacji. Przykładem operacji masowego rozrzucania nasion jest np. ta, w której tajskie siły powietrzne rozrzuciły nasiona na obszarze jednego z rezerwatów przyrody w prowincji Phitsanulok w 2013 roku. To jednak zdecydowanie bardziej przemyślana akcja niż rozrzucanie losowych nasion owocowych zza okna samochodu w dowolnych miejscach.

Podsumowanie

W sieci można znaleźć wiele różnych zaleceń, które z pozoru dotyczą ochrony przyrody. Niekoniecznie musi to być jednak poparte stanowiskiem naukowym i zgodne z dobrymi praktykami prośrodowiskowymi, dlatego zawsze warto uważać na pojawiające się w sieci doniesienia. Zawsze warto sprawdzić, czy znalezione w sieci informacje są poparte zaleceniami ekspertów, tak by ewentualnie podejmowane przez nas działania miały realny i pozytywny wpływ na środowisko naturalne.