Już w maju 2024 roku temat współpracy polskiej i niemieckiej policji wzbudził zainteresowanie polityków. Agnieszka Wojciechowska van Heukelom, poseł klubu Prawa i Sprawiedliwości, pytała wtedy w mediach społecznościowych, czy radiowóz polsko-niemieckiego patrolu widziany na ulicach Warszawy to początek „niemieckiej jurysdykcji w polskiej stolicy”.

Wyjaśniliśmy wtedy, że niemiecki radiowóz pojawił się w Warszawie z okazji dnia otwartego organizowanego przez Ambasadę Republiki Federalnej Niemiec. Z kolei wspólne polsko-niemieckie patrole są możliwe od lat na mocy umowy o współpracy służb policyjnych, granicznych i celnych, sporządzonej 15 maja 2014 roku.

Nowa umowa z niemieckimi służbami?

Współpracą polskich i niemieckich policjantów zainteresowała się ostatnio Aleksandra Fedorska, redaktor naczelna internetowego Radia Debata. 25 marca 2025 roku przekazała na portalu X odpowiedź komisariatu niemieckiej policji federalnej w Ludwigsdorf na swoje pytanie o niemiecki radiowóz wykonujący patrol po polskiej stronie mostu w Zgorzelcu.

Rzecznik komisariatu miał napisać, że „podstawy współpracy polskiej Straży Granicznej z Policją Federalną reguluje Ustawa o Umowie między Rządem Republiki Federalnej Niemiec a Rządem Rzeczypospolitej Polskiej o współpracy organów policyjnych, granicznych i celnych z dnia 24 lutego 2025 r.”.

Sa nowinki od policji federalnej z Niemiec. Pytałam dlaczego niemiecki radiowóz patroluje po polskiejstronie mostu w Zgodzielcu. A tu odpowiedz:

Komisariat policji federalnej Ludwigsdorf z Wspólny polsko-niemiecki komisariat policji Ludwigsdorf Görlitz, 25.03.2025 r.…

— Aleksandra Fedorska (@a_fedorska) March 25, 2025

Na ten wpis ponad 1 000 osób zareagowało polubieniami. Portal Warszawski skomentował go następująco: „Niebywałe! Rząd D. Tuska dał prawo niemieckiej policji na patrole po polskiej stronie w Zgorzelcu”. Z kolei Marek Surmacz – dawny doradca prezydenta Lecha Kaczyńskiego i członek rady Gorzowa Wielkopolskiego – pytał na portalu X: „Niemcy już stanowią prawo do obowiązywania na terytorium Rzeczpospolitej ale rząd w Polsce nic o tym nie wie?”.

Błędna data doprowadziła do błędnych wniosków

W samej odpowiedzi z niemieckiego komisariatu, którą przytoczyła Aleksandra Fedorska, można zauważyć, że obok informacji o dacie sporządzenia umowy (24 lutego 2025 roku) podano miejsce Federalnego Dziennika Ustaw w którym ją opublikowano (tom 2015, część II, nr 6).

W polskiej Internetowej Bazie Traktatowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych nie znajdziemy żadnej nowej umowy dwustronnej między Polską a Niemcami zawartej w 2025 roku. Nie ma jej także w aktualnej wersji niemieckiego Federalnego Dziennika Ustaw z 2025 roku. Prawdopodobnie data zawarcia umowy podana przez Aleksandrę Fedorską (24 lutego 2025 roku)  jest błędna. W komentarzu do wpisu zwrócił na to uwagę Bartosz Lewandowski, prawnik związany z Ordo Iuris.

Prawnik pominął ważny przepis

W osobnym wpisie Bartosz Lewandowski wypowiedział się również na temat różnego rodzaju uprawnień uzyskanych przez niemieckie służby na mocy umowy z 2014 roku. Wymienił m.in. legitymowanie osób po polskiej stronie, zatrzymywanie obywateli polskich i patrolowanie terytorium przygranicznego.

Bartosz Lewandowski pominął ten przepis na pierwszym zrzucie ekranu dodanym do wpisu, przedstawiającym przepisy z art. 9 ust. 3 i 4.

Umowa została „reaktywowana”? Działała już dawniej

Zdaniem Bartosza Lewandowskiego „umowa z 2014 r. została reaktywowana”. Pytał on także, czy „polskie służby też działają po stronie niemieckiej w ramach odwiecznej przyjaźni”.

Z informacji na stronach policyjnych wynika jednak, że polskie i niemieckie służby faktycznie współpracowały ze sobą już w poprzednich latach. Komenda Wojewódzka Policji w Gorzowie Wielkopolskim informowała, że od 2020 do 2022 roku międzynarodowe patrole policji „odbyły ponad 380 służb na rzecz bezpieczeństwa mieszkańców Gubina i Guben”. W materiale prasowym wymieniono m.in. „oddziaływanie prewencyjne na sprawców przestępstw i wykroczeń”, zabezpieczanie imprez i obsługiwanie zdarzeń drogowych.

W 2019 roku Komenda Powiatowa Policji w Policach pisała na swojej stronie, że polscy policjanci „wspólnie z funkcjonariuszami policji niemieckiej każdego miesiąca prowadzą szereg działań mających na celu dbanie o bezpieczeństwo mieszkańców terenów przygranicznych po obu stronach Odry”. W praktyce współpraca polegała np. na przeprowadzaniu wspólnie kontroli drogowych. Jak zaznaczono, takie wspólne patrole odbywają się po obu stronach granicy.

Współpraca od ponad 20 lat – nie tylko z Niemcami

Na dawnej stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji możemy przeczytać, że 17 kwietnia 2004 roku odbył się pierwszy wspólny umundurowany patrol polsko-niemiecki. 

Rządowe oświadczenie z 2014 roku o podpisaniu omawianej umowy zawiera informację, że zastąpiła ona starsze porozumienie, zawarte jeszcze w 2002 roku. Z kolei Polsko-Niemieckie Centrum Współpracy Służb Granicznych, Policyjnych i Celnych w Świecku działa już od 2008 roku.

Umowy o współpracy w zwalczaniu przestępczości oraz o współdziałaniu na terenach przygranicznych Polska zawarła w latach 2004–2006 także z innymi państwami: ze Słowacją, z Czechami i z Litwą. Pozwalają one służbom z tych państw m.in. na wykonywanie obowiązków służbowych na terenach przygranicznych wspólnie z polskimi funkcjonariuszami (art. 13, art. 8, art. 17).

Przekaż nam 1,5% podatku!

Wesprzyj nas, przekazując 1,5% podatku na kontrolę polityków. Wpisz w PIT: KRS 0000615583

Sprawdź jak przekazać!