Polska może liczyć na ponad 260 mld zł z KPO

15 grudnia rząd złożył wniosek o wypłacenie środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO). Jak poinformowała minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, w ramach tego wniosku do Polski mają trafić środki o wartości 7 mld euro. 2,8 mld ma pochodzić z części dotacyjnej, a 4,2 mld z pożyczek.

Na stronie rządu podano, że wypłaty tych środków należy spodziewać się w kwietniu 2024 roku. Ocena tego wniosku przez Komisję Europejską ma potrwać ok. 2,5 miesiąca, a procedura opiniowania przez komitety Komisji – ok. 1 miesiąca.

Łącznie z KPO, w jego zrewidowanej wersji, Polska ma szansę otrzymać środki o wartości 59,8 mld euro (261,4 mld zł), z czego 25,3 mld euro (110,4 mld zł) w postaci dotacji i 34,5 mld euro (151 mld zł) w formie preferencyjnych pożyczek.

Dotąd do Polski wpłynęło 5 mld euro

Przed końcem 2023 roku minister funduszy i polityki regionalnej poinformowała, że do Polski wpłynęło 5 mld euro z programu REPowerEU, należącego do środków przewidzianych w ramach KPO.

Jak wyjaśnialiśmy w naszych analizach (1, 2, 3), o dodatkowe 5 mld euro z pożyczek w ramach rewizji KPO Polska zawnioskowała w marcu 2023 roku. Następnie w sierpniu ówczesny minister funduszy i polityki regionalnej złożył formalny wniosek o rewizję KPO.

Pod koniec listopada Komisja Europejska pozytywnie zaopiniowała propozycje zmienionego KPO i nowego rozdziału REPowerEU. Następnie 8 grudnia zasiadający w radzie ECOFIN (Rada do Spraw Gospodarczych i Finansowych) ministrowie do spraw finansów ze wszystkich państw członkowskich formalnie zatwierdzili rewizję polskiego KPO. 

Wypłata środków z KPO wciąż zależy od kamieni milowych

Jak zaznaczało poprzednie kierownictwo Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, wypłata ponad 5 mld euro zaliczek na program REPowerEU nie zależy od spełnienia żadnych kamieni milowych przez Polskę. Jednocześnie Komisja Europejska podkreśla, że wypłata kolejnych środków jest już od tego uzależniona.

Chodzi tu o reformy w zakresie sądownictwa, m.in. wzmocnienie jego niezależności przez zmiany w postępowaniach dyscyplinarnych przeciwko sędziom. W opinii Komisji Europejskiej obecna Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego nie spełnia wymogów niezależności i niezawisłości.

Fundusze strukturalne także pod znakiem zapytania

Na znacznie większe pieniądze niż z KPO Polska może liczyć w ramach funduszy strukturalnych. To pięć różnych funduszy na rzecz wsparcia spójności gospodarczej, terytorialnej i społecznej państw Unii. Jak wyjaśniało redakcji OKO.press biuro prasowe KE, ich wypłata również jest zależna od spełnienia pewnych warunków, w tym np. zapewnienia prawa do bezstronnego sądu.

Katarzyna Pełczyńska informowała 19 stycznia, że ma potwierdzenie od Komisji – Polska spełnia warunki niezbędne do wypłaty 76 mld zł z funduszy strukturalnych. Okazuje się, że dwa dni wcześniej rząd wysłał do Komisji informację, iż te warunki spełnia, jednak KE ma jeszcze trzy miesiące na ocenę tej informacji.

Obecnie mamy więc tylko samoocenę ministerstwa, które uważa, że spełnia warunki do wypłaty. Na tej podstawie minister przewiduje, że pieniędzy z Unii można spodziewać się w maju. Czy tak będzie – zobaczymy.

Polska otrzyma 600 mld zł

29 lutego na stronie Komisji Europejskiej pojawiła się informacja, że KE przyjęła dwa akty prawne, które „torują” Polsce drogę do odblokowania 137 mld euro (czyli ok. 600 mld zł) z funduszy unijnych.

Jak czytamy, akty te odnoszą się do reform w zakresie praworządności, które Polska przyjęła, oraz do działań podjętych w celu realizacji kamieni milowych, które mają pozytywnie wpłynąć na  niezależność sądów.

Komisja odblokowała środki

Pod koniec lutego Komisja Europejska wydała wstępną pozytywną opinię na temat realizacji kamieni milowych przez Polskę. Tym samym otworzyło to drogę do odblokowania środków z Krajowego Planu Odbudowy.

KE informuje, że wydano dwa akty prawne, które umożliwią Polsce dostęp do aż 137 miliardów euro dofinansowania UE. Z ogłoszenia wynika, że będzie to blisko 600 mld zł. 

W komunikacie czytamy, że obecnie trwa opiniowanie decyzji przez komitety Komisji. Pierwszej wypłaty środków z KPO (ok. 6,3 mld euro, czyli 31 mld zł) można spodziewać się w kwietniu 2024 roku.

Podsumowanie

Rząd zyskał pozytywną opinię Komisji Europejskiej w sprawie realizacji kamieni milowych. Komisja Europejska zgodziła się na wypłatę środków z Krajowego Planu Odbudowy.

Na tej podstawie oceniamy obietnicę jako zrealizowaną.