W czasie kampanii przed wyborami prezydenckimi w 2015 roku Andrzej Duda zwracał uwagę na pozytywne rezultaty, jakie miałoby wprowadzenie zachęty do inwestowania w innowacyjne dziedziny poprzez umożliwienie zaliczenia dwukrotności wydatków na nie poniesionych do kosztów przy wyliczaniu podatku dochodowego.

1 stycznia 2016 roku weszła w życie ustawa z dnia 25 września 2015 roku o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności. Wprowadziła ona między innymi nową ulgę podatkową związaną z działalnością badawczo-rozwojową. W rozumieniu ustawy działalność badawczo-rozwojowa to działalność twórcza obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań .                          

Koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową, kwalifikujące się do ulgi, to:

1. Płace i składki pracowników zatrudnionych w celu prowadzenia tej działalności;
2. Nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z tą działalnością,
3. Ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, a także nabycie wyników badań naukowych na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej,
4. Odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej,
5. Odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Warunkiem jest także, że badania te prowadzone są na podstawie porozumienia lub umowy z daną jednostką naukową.

Nowe zapisy umożliwiają w praktyce podwójny odpis wydatków badawczo-rozwojowych:

1. Zaliczając wydatek w pełnej wysokości do kosztów podatkowych,
2. Odliczając go od podstawy opodatkowania w ramach przewidzianego limitu:

1.       30% –  wydatki na płace i składki pracowników,
2. 20% w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw, a 10% w przypadku dużych – pozostałe koszty wymienione wyżej w punktach 2-5.

Łącznie więc przedsiębiorstwa mogą odliczyć od 110% do 130% wydatków badawczo-rozwojowych, w zależności od wielkości przedsiębiorstwa oraz kategorii wydatków.

25 sierpnia 2016 roku do Sejmu wpłynął kolejny rządowy projekt zmian łącznie dziesięciu ustaw, mający na celu dalsze wspieranie działalności badawczo-rozwojowej. Po uwzględnieniu trzech poprawek Senatu przez Sejm 4 listopada 2016 roku, Prezydent podpisał ją 23 listopada, a z dniem 1 stycznia 2017 roku ustawa w całości weszła w życie. Zgodnie z uzasadnieniem projektu, istniejące dotychczas bodźce podatkowe dla prac badawczo-rozwojowych oceniane były jako nieskuteczne dla sektora prywatnego.

Wśród szeregu zmian, jakie przyniosła ta ustawa, w kwestii odliczania podatków pojawiły się następujące:

1. Zniesienie opodatkowania podatkiem dochodowym od własności intelektualnej wnoszonej do spółki
2. Wydłużenie z 3 do 6 lat możliwości odliczenia kosztów na działalność badawczo-rozwojową
3. Umożliwienie uzyskania przez przedsiębiorcę, który mimo inwestycji nie osiągnął zysku w ciągu pierwszych dwóch lat działalności, zwrotu gotówkowego w wysokości 18% lub 19% potencjalnego, ale niewykorzystanego odliczenia
4. Rozszerzenie listy kosztów o niektóre koszty uzyskania patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, takich jak koszty przygotowania dokumentacji czy prowadzenia postępowania przez Urząd Patentowy
5. Podwyższenie kwoty maksymalnego odliczenia dla wszystkich mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw do 50% (w przypadku pozostałych podatników: 50% wydatków na pracowników i 30% pozostałych kosztów)

 Już podczas ogłaszania tej ustawy sygnalizowano, że trwają prace nad kolejną, większą ustawę. Jej projekt wpłynął do Sejmu 12 października 2017 roku. Sejm przyjął ją po III czytaniu 9 listopada (429 głosów za, 2 wstrzymujące, 0 przeciw), a Prezydent podpisał 24 listopada 2017 roku. Jako druga ustawa o innowacyjności weszła w życie 1 stycznia 2018 roku.

Zgodnie z tą ustawą wcześniejsze kwoty wydatków na działalność badawczo-rozwojową, które można było odliczyć od podstawy obliczenia wydatku, zwiększono z 50% (lub 30% w przypadku kosztów “nie-osobowych” dla dużych przedsiębiorstw) do 100%, a dla przedsiębiorców mających status centrum badawczo-rozwojowego do 150%. Dodatkowo rozszerzono katalog kosztów o należności z tytułu umów o dzieło oraz umów zlecenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne opłacane z tytułu tych należności.

Mając na uwadze wynikające z ustawy prawo do odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów uzyskania przychodów, realnie przedsiębiorca będzie mógł obecnie odliczyć 200% poniesionych kosztów  w przypadku inwestycji o charakterze badawczo-rozwojowym i innowacyjnym, a jeśli posiada status centrum badawczo-rozwojowego, możliwe będzie odliczenie aż 250% poniesionych kosztów.

Oznacza to, że w kwestii podwójnego odliczenia od podatku wydatków na innowacje, obietnica Prezydenta została zrealizowana, przy czym należy zaznaczyć, że nową ulgę badawczo-rozwojową można jednak rozliczyć dopiero w rocznym zeznaniu podatkowym, co potwierdził w interpretacji z 23 maja 2016 roku Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie.

Prezydent obiecał także umożliwienie odliczenia wszystkich wydatków inwestycyjnych, nie tylko tych o charakterze innowacyjnym. 2 czerwca 2017 roku do Sejmu wpłynął rządowy projekt nowelizacji ustawy o PIT i CIT, przyjęty przez Sejm 7 lipca (przy jednym głosie przeciw) i podpisany przez Prezydenta 19 lipca 2017 roku.  Nowelizacja ta, po wejściu w życie 17 sierpnia 2017 roku,  dała możliwość corocznego, jednorazowego odpisu amortyzacyjnego sumy od 10 tys. zł do 100 tys. zł, które zostały przeznaczone na maszyny i urządzenia. Jest to dość skromna ulga w porównaniu do planu Prezydenta, jednak można uznać, że został on na tym polu częściowo zrealizowany. Ostatecznie więc całą obietnicę uznajemy za częściowo zrealizowaną.