Stan prawny

Zgodnie z ustawą o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z dnia 7 stycznia 1993 r. przerwanie ciąży jest możliwe w trzech przypadkach

• podczas ratowania życia matki albo dla przeciwdziałania poważnemu uszczerbkowi na zdrowiu matki,
• gdy badania prenatalne wskazują na ciężkie i nieodwracalne uszkodzenie płodu, 
• gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie potwierdzone zaświadczeniem prokuratora, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.

Ten stan sprawny może ulec zmianie, gdy w Dzienniku Ustaw zostanie opublikowany wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 roku. Zgodnie z orzeczeniem przerwanie ciąży, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu, jest sprzeczne z konstytucją.

Podstawą orzeczenia TK były trzy zapisy polskiej ustawy zasadniczej:

• art. 38 (mówiący o ochronie życia każdego człowieka), 
• art. 30 (stanowiący o przyrodzonej i niezbywalności człowieka),
• art. 31 ust. 3 (zasada proporcjonalności ograniczeń konstytucyjnych praw i wolności).

Zgodnie ze stanem na dzień 8 grudnia 2020 roku wyrok nadal nie został opublikowany w Dzienniku Ustaw.

Aborcja w Polsce w 2019 roku

W ostatnich latach Rada Ministrów systematycznie publikowała sprawozdania z wykonania oraz o skutkach stosowania wspomnianej już ustawy z roku 1993. W poszczególnych opracowaniach znajdują się m.in. statystyki dotyczące liczby przeprowadzonych zabiegów aborcji z uwzględnieniem poszczególnych województw.

Jako że najnowsza publikacja pochodzi z roku 2018, zwróciliśmy się do Ministerstwa Zdrowia w trybie dostępu do informacji publicznej z prośbą o udostępnienie nam danych na temat zabiegów aborcji w Polsce w 2019 roku.

W ubiegłym roku w Polsce przeprowadzono oficjalnie 1 110 aborcji, z czego aż 1 074 z powodu nieodwracalnego upośledzenia lub nieuleczalnej choroby płodu (96,8 proc.). W przypadku zaistnienia pozostałych dwóch przesłanek, tj. zagrożenia dla życia lub zdrowia matki bądź ciąży w wyniku czynu zabronionego, dokonano 36 aborcji (3,2 proc.)

Najwięcej zabiegów przeprowadzono w województwach: mazowieckim (265), śląskim (128) oraz pomorskim (124), najmniej natomiast w lubuskim (19), warmińsko-mazurskim (17) oraz lubelskim (12). Żadnego zabiegu nie wykonano w województwie podkarpackim. W związku z tym wypowiedź Józefy Szczurek-Żelazko uznajemy za fałszywą.

Taka sytuacja w województwie podkarpackim nie jest przypadkiem odosobnionym. W latach 2018 i 2017 również nie odnotowano tam ani jednego zabiegu przerwania ciąży. W tej sprawie interweniował Rzecznik Praw Obywatelskich, którego zdaniem zaistniała sytuacja może wskazywać na brak rzeczywistego dostępu do legalnej aborcji na Podkarpaciu. W opinii Rzecznika naruszane są tym samym prawa pacjentek.