Zgodnie z ustawą Karta Nauczyciela stosunek pracy z nauczycielem mianowanym można rozwiązać w razie uzyskania przez niego negatywnej oceny pracy. Wśród kryteriów oceny pracy wiele z nich dotyczy jego pracy z uczniami. Wobec tego, zgodnie z prawem, nauczyciela mianowanego, który się nie sprawdza, można zwolnić. Katarzyna Lubnauer stwierdziła jednak, że takiego nauczyciela nie można zwolnić „praktycznie”. W mediach pojawiają się ślady niezgodności codziennej praktyki z prawniczą teorią.

Aby dowiedzieć się, jak w praktyce realizowane są zapisy prawne dotyczące zwolnienia nauczyciela po uzyskaniu negatywnej oceny pracy, 02.04.2019 r. wystąpiliśmy do Ministerstwa Edukacji Narodowej z prośbą o dostęp do informacji publicznej. W obecnej chwili, z powodu braku danych oceniamy wypowiedź jako nieweryfikowalną.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy Karta Nauczyciela stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się na podstawie umowy o pracę lub mianowania. „Nauczyciel mianowany” to trzeci stopień awansu zawodowego – po stażu i kontrakcie, a przed dyplomowaniem. Stopień nauczyciela mianowanego nadaje organ sprawujący nadzór pedagogiczny nad szkołą (np. kuratorium), po uzyskaniu akceptacji komisji kwalifikacyjnej analizującej jego dorobek zawodowy.

Nauczyciel kontraktowy może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego, trwający 2 lata i 9 miesięcy (może zostać skrócony w szczególnych przypadkach), po przepracowaniu w szkole co najmniej 3 lat od nadania poprzedniego stopnia (czyli łącznie ze stopniem stażysty – po 7 latach i 9 miesiącach pracy).

Stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania, zgodnie z art. 23 ustawy, ulega rozwiązaniu m. in. „w razie uzyskania negatywnej oceny pracy”.

Zgodnie z art. 6a ustawy, oceny pracy nauczyciela mianowanego dokonuje dyrektor szkoły co 5 lat pracy w szkole od dnia uzyskania stopnia. Ocena pracy może być dokonana także w każdym czasie na wniosek: nauczyciela, organu sprawującego nadzór pedagogiczny, organu prowadzącego szkoły, rady szkoły lub rady rodziców.

Kryteria oceny dotyczą realizacji obowiązków określonych w ustawie. Zgodnie z art. 6 nauczyciel obowiązany jest:

• rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę;
• wspierać każdego ucznia w jego rozwoju;
• dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego;
• doskonalić się zawodowo, zgodnie z potrzebami szkoły;
• kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;
• dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

Szczegółowe kryteria i tryb dokonywania pracy nauczycieli określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej. W przypadku nauczyciela mianowanego jest ich 19. Wśród nich znajdują się:

• poprawność merytoryczna i dydaktyczna prowadzonych zajęć
• dbałość o bezpieczne i higieniczne warunki pracy
• znajomość praw dziecka
• wspieranie każdego ucznia
• kształtowanie u uczniów szacunku do drugiego człowieka, świadomości praw, postaw obywatelskiej, patriotycznej i prospołecznej
• poszerzanie wiedzy i doskonalenie umiejętności
• diagnozowanie potrzeb i możliwości ucznia
• wykorzystanie w pracy wiedzy i umiejętności nabytych w wyniku doskonalenia
• podejmowanie innowacyjnych rozwiązań programowych lub metodycznych
• pobudzanie inicjatyw uczniów

Nauczyciel otrzymuje ocenę negatywną w przypadku spełniania kryteriów poniżej 55%. Od ustalonej oceny pracy, zgodnie z Kartą Nauczyciela nauczycielowi przysługuje prawo do wniesienia odwołania do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą (np. kuratorium). Ocena pracy ustalona przez ten organ jest ostateczna.