Tusk: za rządów PiS znacząco wzrosło zadłużenie Polski

Donald Tusk podczas spotkania z mieszkańcami Płocka uderzył w politykę fiskalną obecnej władzy. Podkreślił, że w momencie gdy oddawał on urząd premiera we wrześniu 2014 roku, zadłużenie państwa było o 75 proc. niższe, niż obecnie. Odwołał się również do prognoz, według których zadłużenie może dalej wzrosnąć.

Przypomnijmy, że na mocy art. 216 Konstytucji RP konieczne jest, aby zadłużenie nie było wyższe niż 60 proc. w stosunku do PKB. Z naszej analizy wypowiedzi Mariana Banasia dowiesz się również o tym, że część długu mogła zostać wyprowadzona poza kontrolę parlamentu.

Trzy rodzaje zadłużenia

Dług publiczny w Polsce obliczany jest według metodologii krajowej i unijnej (s.11). Państwowy dług publiczny (PDP) określa zadłużenie sektora finansów publicznych, a pełne zestawienie instytucji uwzględnianych w tej metodologii znajduje się w art. 9 ustawy o finansach publicznych.

Metodologia unijna wynika z obowiązujących Polskę i inne kraje Unii Europejskiej przepisów. Obliczone na jej podstawie zadłużenie to dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (EDP). Oblicza się go poprzez uwzględnienie zobowiązań podmiotów nieuwzględnionych w PDP oraz korekty wynikające z odmiennego zakresu przedmiotowego długu.

Zgodnie z przyjętą strategią zarządzania długiem sektora finansów publicznych na lata 2021–2024 do EDP zaliczane są również zobowiązania Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 (s. 8).

Oprócz PDP i EDP wyróżniamy także dług Skarbu Państwa, czyli zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych.

1,17 bln zł długu państwowego w 2022 roku

Na koniec 2021 roku relacja PDP do PKB wyniosła 43,8 proc., czyli zmniejszyła się w porównaniu z poziomem 47,5 proc. w roku 2020. Więcej o relacji PDP do PKB dowiesz się z innej naszej analizy.

Zgodnie z informacjami Ministerstwa Finansów do zmiany państwowego długu publicznego w II kwartale 2022 roku przyczyniły się głównie takie czynniki jak: wzrost zadłużenia podsektora rządowego, spadek zadłużenia podsektora samorządowego czy też spadek zadłużenia podsektora ubezpieczeń społecznych.

Tymczasem dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (EDP) wyniósł 1 453 356,9 mln zł.

Państwowy dług publiczny na przestrzeni lat

Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów na koniec II kwartału 2022 roku zadłużenie sektora finansów publicznych po konsolidacji wyniosło 1 175,3 mld zł. Oznacza to, że od początku 2016 roku, czyli pierwszego pełnego roku rządów Zjednoczonej Prawicy, kiedy to zadłużenie wynosiło 899,3 mld zł, PDP wzrósł o 276 mln zł (ok. 30,7 proc.)

Polityk wspomniał o „ostatnim roku, kiedy był premierem”. Biorąc pod uwagę dane na koniec 2014 roku, kiedy to dług opiewał na kwotę 826,8 mld zł, zauważymy, że do dzisiaj dług wzrósł o 348,5 mld zł, czyli ok. 42,1 proc. W ramach uzupełnienia warto dodać, że od końca 2007 roku do III kwartału 2014 roku (kiedy premierem był Donald Tusk) państwowy dług publiczny wzrósł z poziomu 527,4 mln zł do 802,1 mln zł (zatem o 274,7 mln zł, czyli o ok. 52,1 proc.).

EDP wzrosło znacząco w ostatnich latach

Z kolei w przypadku długu sektora instytucji rządowych i samorządowych wyniósł on na koniec II kwartału 2022 roku 1 453 456,9 mln zł. Za rządów Zjednoczonej Prawicy, czyli od 2016 roku, dług ten wzrósł o 492,4 mln zł, tj. o 52,2 proc.

Zadłużenie wzrosło szczególnie wyraźnie między 2019 a 2020 rokiem (z 1 045,9 mln zł do 1 336,6 mln zł), na co mogło wpłynąć pojawienie się Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 (uwzględnianego w EDP, ale nie w PDP). Więcej na ten temat dowiesz się z naszej analizy wypowiedzi Mariana Banasia.

Wspomniany przez Tuska wzrost o 3⁄4 jest możliwy do odnalezienia w danych, choć wymaga wybrania najkorzystniejszego dla niego okresu. Gdy weźmiemy pod uwagę I kwartał 2014 roku, kiedy dług EDP opiewał na kwotę 821,2 mld zł, to faktycznie wzrósł on do dzisiaj o ok. 74,8 proc. Pamiętajmy jednak, że Tusk złożył urząd premiera ponad pół roku później, kiedy dług był już wyższy. Wybranie najkorzystniejszego kwartału nosi znamiona manipulacji.

Zadłużenie Skarbu Państwa to 1,2 bln zł

Według informacji Ministerstwa Finansów zadłużenie Skarbu Państwa na koniec sierpnia 2022 roku wynosiło 1 204 118,1 mln zł. Za 22,8 proc. tego zadłużenia odpowiadały długi zagraniczne.