Strona główna Wypowiedzi Rekordowa kwota na Fundusz Kościelny? Sprawdzamy

Rekordowa kwota na Fundusz Kościelny? Sprawdzamy

Rekordowa kwota na Fundusz Kościelny? Sprawdzamy

Marcin Józefaciuk

Poseł
Platforma Obywatelska

Z roku na rok w planie budżetowym wzrasta kwota przeznaczona na Fundusz Kościelny […]. W tym roku ta kwota jest rekordowa, najwyższa.

Posiedzenie Sejmu RP, 21.12.2023

Prawda

Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:  

  • istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację, 
  • zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi, 
  •  dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.

Sprawdź metodologię

Posiedzenie Sejmu RP, 21.12.2023

Prawda

Wypowiedź uznajemy za zgodną z prawdą, gdy:  

  • istnieją dwa wiarygodne i niezależne źródła (lub jedno, jeśli jest jedynym adekwatnym z punktu widzenia kontekstu wypowiedzi) potwierdzające zawartą w wypowiedzi informację, 
  • zawiera najbardziej aktualne dane istniejące w chwili wypowiedzi, 
  •  dane użyte są zgodnie ze swoim pierwotnym kontekstem.

Sprawdź metodologię

  • Fundusz Kościelny utworzono w 1950 roku. Źródłem jego finansowania są dotacje państwowe. Od 1990 roku wysokość dotacji na Fundusz Kościelny jest zapisywana w ustawie budżetowej.  
  • Ze środków funduszu korzystają Kościoły i inne związki wyznaniowe. Są to środki na takie cele jak: ubezpieczenia społeczne i zdrowotne duchownych, remonty i konserwacja budynków sakralnych czy wspieranie działalności charytatywnej.
  • projekcie budżetu na 2024 rok przewidziano dotację na Fundusz Kościelny w wysokości 257 mln zł. To kwota rekordowa, jeśli wziąć pod uwagę ustawy budżetowe z lat 1990–2024. Na tej podstawie wypowiedź oceniamy jako prawdę.
  • Rząd Donalda Tuska zapowiada zastąpienie Funduszu Kościelnego dobrowolnym odpisem podatkowym wiernych od 2025 roku.

Fundusz Kościelny jednak zostaje? Rząd zapowiada zmianę od 2025

Wśród 100 konkretów Koalicji Obywatelskiej znalazła się obietnica likwidacji Funduszu Kościelnego (s. 20). Już w listopadzie media obiegła informacja, że nie nastąpi to w nadchodzącym roku. 

Do zmiany może dojść natomiast w roku 2025. Premier Donald Tusk zapowiedział powołanie międzyresortowego zespołu, który zajmie się reformą systemu finansowania Funduszu Kościelnego. Docelowo dotacja budżetowa ma zostać zastąpiona odpisem od podatku osób zainteresowanych wsparciem swojego Kościoła.

Fundusz będzie funkcjonował jeszcze przynajmniej przez rok. W projekcie budżetu na 2024 rok – przedłożonym przez rząd Donalda Tuska – przewidziano środki na ten cel. Nie wprowadzono więc zmiany pod tym względem do projektu budżetu przygotowanego przez rząd Mateusza Morawieckiego. Podczas dyskusji nad projektem w Sejmie poseł Józefaciuk z klubu KO zauważył, że tegoroczne wydatki na Fundusz Kościelny będą rekordowe.

Czym jest Fundusz Kościelny?

Fundusz Kościelny powołano na mocy ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego. Powstał on, aby zrekompensować Kościołom przejęcia ich nieruchomości ziemskich przez państwo i miał stanowić źródło finansowania potrzeb duchowieństwa.

Środki zgromadzone w Funduszu Kościelnym są przeznaczane m.in. na konserwację i remonty obiektów sakralnych czy wspomaganie kościelnej działalności charytatywno-opiekuńczej. Ponadto zgodnie ze statutem Funduszu Kościelnegorozporządzeniem Rady Ministrów opłacane są z niego składki emerytalne, rentowe i wypadkowe duchownych niepodlegających tym ubezpieczeniom z innych tytułów.

Fundusz ten działa na rzecz Kościołów i innych związków wyznaniowych posiadających uregulowany status prawny w Polsce.

Rekordowy 2024 rok

Poseł Józefaciuk odnosił się do planowych wydatków. Z tego powodu porównamy projekt budżetu na 2024 rok z planowanymi wydatkami zapisanymi w ustawach budżetowych w latach poprzednich. Pomijamy przy tym faktyczne wydatki i sprawozdania z wykonania budżetu, ponieważ porównujemy tu sam plan.

Dotacje na rzecz Funduszu Kościelnego pojawiają się co roku w ustawie budżetowej od 1990 roku. Przyjrzeliśmy się ustawom budżetowym na przestrzeni lat 1990–2024. Z naszej analizy wynika, że planowana na przyszły rok dotacja w wysokości 257 mln zł faktycznie będzie najwyższa w tym czasie.

Wydatki na Fundusz Kościelny, opracowanie: Demagog na podstawie ustaw budżetowych

Przedtem rekordową kwotę przewidziano w ustawie z 2023 roku (215,9 mln zł). Za rządów PiS (2016–2023) na Fundusz Kościelny zapisywano w budżecie średnio 155,9 mln zł, natomiast za rządów PO-PSL: 96,7 mln zł.

Fundusz Kościelny w czasach PRL

Zgodnie z ustawą z 1950 roku Fundusz Kościelny był finansowany z dochodów z nieruchomości ziemskich przejętych przez państwo na mocy tej ustawy oraz z dotacji państwowych (art. 8). 

Z publikacji „Fundusz Kościelny w latach 1950–1989” dowiadujemy się, że ostatecznie do Funduszu nie spływały środki z nieruchomości ziemskich, przez co w latach 1950–1989 jedynym źródłem zasilania Funduszu Kościelnego były dotacje państwowe. Dr Michał Zawiślak przekonuje, że „brak oparcia FK na dochodach uzyskiwanych z upaństwowionych kościelnych nieruchomości ziemskich otwierało drogę do pełnego kontrolowania go przez władze partyjne” (s. 124).

Pierwsza dotacja na Fundusz w 1951 roku wyniosła 1 100 800 zł. Z roku na rok, z kilkoma wyjątkami, była ona coraz wyższa. W 1989 roku dotacja wyniosła 1 367 326 556 zł. Pamiętajmy, że mowa o złotówkach sprzed denominacji. Po przeliczeniu było to ok. 137 tys. .

Wspieraj niezależność!

Wpłać darowiznę i pomóż nam walczyć z dezinformacją, rosyjską propagandą i fake newsami.

*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter

Pomóż nam sprawdzać, czy politycy mówią prawdę.

Nie moglibyśmy kontrolować polityków, gdyby nie Twoje wsparcie.

Wpłać

Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci

Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej

Sprawdź!