Edukacja 
Ekologia 
Energetyka 
Fact-checking 
Klimat 
Rosja 
UE 
Ukraina 
Wybory 
Zdrowie 
Skopiuj link
Drukuj
Udostępnij
Wypowiedzi
Serial „Dojrzewanie” jest oparty na faktach? Oto co wiemy o głośnej produkcji
6 min czytania
Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
6 min czytania
Serial „Dojrzewanie” jest oparty na faktach? Oto co wiemy o głośnej produkcji
Serial „Dojrzewanie” jest oparty na faktach? Oto co wiemy o głośnej produkcji
Netflix stworzył serial oparty na prawdziwej historii z Anglii o nieletnim chłopcu, który zabija nożem. Pomijam genialną grę aktorską tego chłopaka. Przyjrzyjcie się zdjęciom. Powyżej aktor, poniżej prawdziwi zabójcy.
Fałsz
Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:
- nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,
- jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.
Fałsz
Wypowiedź uznajemy za fałsz, gdy:
- nie jest zgodna z żadną dostępną publicznie informacją opartą na reprezentatywnym i wiarygodnym źródle,
- jej autor przedstawia nieaktualne informacje, którym przeczą nowsze dane, zawiera szczątkowo poprawne dane, ale pomija kluczowe informacje i tym samym fałszywie oddaje stan faktyczny.
- Miniserial „Dojrzewanie” Jacka Thorne’a i Stephena Grahama opowiada historię 13-letniego chłopca oskarżonego o zabójstwo koleżanki ze szkoły. Twórcy w wywiadach podkreślają, że zainspirowali się zjawiskiem popełniania zabójstw przez nastolatków, a nie jedną konkretną sprawą (1, 2, 3).
- Graham wspomina, że słyszał o jednym przypadku zabójstwa młodej dziewczyny przez młodego chłopca, a potem „działo się to znowu i znowu”. Z kolei Thorne mówi w jednym z wywiadów, że nie opierał się na jednej konkretnej historii. Przyznał jednocześnie, że tworząc serial, czytał o sprawie seryjnej morderczyni Mary Bell, skazanej w wieku 11 lat.
- W sieci pojawiły się informacje, że serial „Dojrzewanie” jest oparty na historii Hassana Sentamu i Axela Rudakubany, czarnych chłopców, którzy zabili młode dziewczyny (1, 2, 3). Nie ma jednak żadnego wiarygodnego źródła, które by to potwierdzało (1, 2).
- Historia przedstawiona w serialu znacząco różni się od prawdziwej historii Hassana Sentamu. Prace nad serialem rozpoczęły się przed tym gdy Axel Rudakubana dokonał zabójstwa.
- W produkcji Netflixa nie pojawiła się informacja, że jest ona oparta na faktach, a sami twórcy podkreślają, że serial nie miał przedstawiać jednej czy dwóch prawdziwych spraw. Dlatego wypowiedź Konrada Berkowicza oceniamy jako fałsz.
Od lat odróżniamy fałsz od prawdy. Pomóż nam działać dalej: przekaż 1,5% podatku Demagogowi! Wpisz w PIT: KRS 0000615583
Szeroko komentowana produkcja Netflixa. O czym jest?
„Dojrzewanie” to miniserial opowiadający o 13-letnim chłopcu oskarżonym o zabójstwo koleżanki ze szkoły. Produkcja Netflixa szczegółowo przybliża nam zatrzymanie chłopca i prowadzone śledztwo. Daje też wgląd w relacje między rówieśnikami w szkole, ale też między rodzicami a ich dziećmi, żyjącymi w świecie, którego dorośli często nie rozumieją. Serial wywołał dyskusję m.in. w Polsce (1, 2, 3, 4), a w Wielkiej Brytanii rozmawiano o nim nawet w parlamencie.
W mediach społecznościowych pojawiły się też informacje, że serial był oparty na historii prawdziwych przestępstw, które popełnili czarni nastolatkowie (1, 2, 3). Uważa tak również Konrad Berkowicz, poseł Konfederacji. Jednocześnie autorzy tych wpisów wskazują, że aktor, który gra główną postać, jest biały. Wypowiedzi twórców serialu rzucają jednak inne światło na to, jakie były ich motywacje i inspiracje do stworzenia „Dojrzewania”.
Stephen Graham mówi o serii zdarzeń, nie o konkretnych sprawach
Stephen Graham, jeden z twórców „Dojrzewania” i jednocześnie odtwórca jednej z głównych ról, wypowiedział się dla Netflixa, tłumacząc, że słyszał o pewnej sprawie, w której chłopak dźgnął nożem dziewczynę, w efekcie czego ofiara zmarła. Przez to zaczął się zastanawiać, co takiego dzieje się w społeczeństwie, że dochodzi do takich zbrodni.
– I wtedy to się stało znowu, i znowu, i znowu – dodał, zaznaczając w ten sposób, że słyszał o wielu takich sprawach. W innym wywiadzie mówił o dwóch przypadkach, z różnych części kraju, które skłoniły go do analizy szerszego zjawiska. Nie sprecyzował jednak, gdzie i kiedy miały miejsce te dwa zdarzenia.
Jack Thorne: nie chciałem zrobić serialu opartego na faktach
Z kolei drugi z twórców – Jack Thorne – powiedział portalowi GQ, że nie opierał się na jednej, konkretnej historii. – Celowo tego unikałem. Dużo czytałem. Ale nie chciałem opierać się na żadnej konkretnej historii jako punkcie odniesienia, ponieważ przedstawiałem już historie oparte na faktach i wiem, jaką cenę płacą ludzie, gdy ich opowieści trafiają na ekran – wyjaśnił, podkreślając w ten sposób przyczyny, dla których tym razem nie zdecydował się na wykorzystanie prawdziwej historii.
W tym samym wywiadzie Thorne wspomina historię 11-letniej seryjnej morderczyni Mary Bell, jednak jest to sprawa z 1968 roku. Współtwórca „Dojrzewania” przyznał, że pisząc scenariusz do swojego serialu, czytał książkę, w której jest długa rozmowa z Mary Bell. Dorosła kobieta ma w niej mówić, jak postrzega swoje zbrodnie z perspektywy czasu.
„Dojrzewanie” nie opowiada o Hassanie Sentamu
Kim są przestępcy, o których rzekomo opowiada produkcja Netflixa? Hassan Sentamu zabił nożem 15-letnią Elianne Andam, gdy sam miał 17 lat. Doszło do tego we wrześniu 2023 roku w Londynie. Jak przekazała policja, Hassana Sentamu i jego ofiarę łączyła przyjaciółka Elianne i jednocześnie była partnerka Sentamu. Para umówiła się na oddanie swoich rzeczy, jednak Sentamu pojawił się na miejscu z pustymi rękami.
Przyjaciółka Elianne oddała rzeczy swojemu byłemu partnerowi. Ofiara próbowała odebrać torbę z rzeczami, które zostały zwrócone sprawcy, na co ten zareagował agresywnie i właśnie wtedy doszło do tragedii.
W „Dojrzewaniu” popełnione przestępstwo nie wyglądało w ten sposób. Twórcy połączyli je (1, 2) z manosferą (częścią internetu gromadzącą osoby zainteresowane sprawami mężczyzn, często niechętne wobec kobiet) i należącymi do niej incelami (czyli osobami, które nie znajdują partnerów seksualnych, choć tego pragną).
„Dojrzewanie” nie opowiada również o zabójcy trójki dziewczynek
Drugim sprawcą łączonym z serialem Netflixa jest Axel Rudakubana, chociaż jego przypadek jeszcze bardziej odbiega od historii z „Dojrzewania”. Rudakubana zabił trzy dziewczynki w lipcu 2024 roku. Do przestępstwa doszło w Southport. Młody mężczyzna odpowiedział także za próbę zabójstwa 10 innych osób, w tym także osób dorosłych.
Rodzice Rudakubany pochodzą z Rwandy, państwa w większości chrześcijańskiego, w którym muzułmanie stanowią tylko 2 proc. społeczeństwa (s. 17). Na komputerze zabójcy znaleziono podręcznik szkoleniowy al-Kaidy – była to krytyczna edycja, wydana przez Centrum Przeciwproliferacyjne Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych. Policja radzi zachować ostrożność w spekulacjach na temat motywu sprawcy.
Co istotne, ta sprawa miała miejsce długo po rozpoczęciu prac nad serialem. Pierwsze doniesienia o tym, że produkcja powstaje, są z marca 2024 roku. Według Philipa Barantiniego, reżysera „Dojrzewania”, Netflix dołączył do ekipy tworzącej serial w grudniu 2023 roku, a nagrywanie rozpoczęto w lipcu 2024 roku.
Program Fact-Checking and Countering Disinformation: Poland’s 2025 Presidential Election jest prowadzony przez Stowarzyszenie Demagog dzięki wsparciu EMIF zarządzanemu przez Calouste Gulbenkian Foundation. Wyłączna odpowiedzialność za wszelkie treści wspierane przez European Media and Information Fund (EMIF) spoczywa na autorach i niekoniecznie musi odzwierciedlać stanowisko EMIF i Partnerów Funduszu, Calouste Gulbenkian Foundation i European University Institute.
Przekaż nam 1,5% podatku!
Masz prawo do prawdy. Pomóż nam ją chronić!
Dowiedz się, jak radzić sobie z dezinformacją w sieci
Poznaj przydatne narzędzia na naszej platformie edukacyjnej
Sprawdź!
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter
POLECANE DLA CIEBIE
