Sprawdzamy wypowiedzi polityków i osób publicznych pojawiające się w przestrzeni medialnej i internetowej. Wybieramy wypowiedzi istotne dla debaty publicznej, weryfikujemy zawarte w nich informacje i przydzielamy jedną z pięciu kategorii ocen.
Wybór sędziów w Niemczech. Jaka jest rola sędziów?
Wybór sędziów w Niemczech. Jaka jest rola sędziów?
W Niemczech sędziowie nie mają nic, dosłownie nic do powiedzenia, jeśli chodzi o to, kto zostanie sędzią najważniejszych sądów. Decydują o tym wyłącznie politycy.
- W Niemczech sędziów na szczeblu federalnym powołuje specjalna komisja – Richterwahlausschuss. W jej skład wchodzą 32 osoby. 16 z nich to ministrowie krajów związkowych (landów), odpowiedzialni za dany obszar. Kolejnych 16 członków powołuje Bundestag spośród osób odznaczających się doświadczeniem prawniczym. Obecnie są nimi posłowie, choć nie jest to wymóg formalny.
- Kandydatura sędziego w Niemczech jest opiniowana przed wyborem przez prezydium sądu (Präsidialrat), w którym ma orzekać kandydat. Opinia ta nie jest formalnie wiążąca, lecz sędzia może zostać wybrany dopiero po przedłożeniu opinii.
- Wypowiedź Sebastiana Kalety uznajemy za fałszywą, ponieważ niemieckie ustawodawstwo przewiduje udział gremium sędziowskiego w procedurze wyboru sędziów.
Kaleta: Hiszpanie, Niemcy mogą. Polacy nie
Reforma Krajowej Rady Sądownictwa była wzorowana na rozwiązaniach hiszpańskich. Hiszpania otrzymała środki z Funduszu Odbudowy, a Polska nie – podkreśla Sebastian Kaleta. Jak już jednak wielokrotnie wykazywaliśmy, model przyjęty w Polsce różni się od rozwiązań zastosowanych w Hiszpanii.
Zdaniem wiceministra sprawiedliwości o przejawie podwójnych standardów w UE świadczy fakt, że w Niemczech sędziowie są wybierani przez polityków, jednakże w przypadku Polski stanowi to problem. To również nie do końca prawda. Przy okazji analizy wypowiedzi Andrzeja Dudy wyjaśnialiśmy różnice w procedurze powoływania sędziów.
Nawiązując również do Niemców, polityk Solidarnej Polski podkreślił, że u naszego zachodniego sąsiada sędziowie nie mają żadnego udziału w obsadzaniu stanowisk sędziowskich. Ponownie okazuje się, że fakty mówią co innego.
Kto wybiera sędziów w Niemczech?
Za wybór sędziów federalnych odpowiedzialność ponoszą organy kolegialne o nazwie Richterwahlausschuss (komisja ds. wyboru sędziów). Jest to wymóg, który wynika z art. 95 ust. 2 ustawy zasadniczej Niemiec. Organy te składają się z 32 osób. 16 z nich to ministrowie krajów związkowych (landów), a pozostałych 16 członków powołuje Bundestag (niższa izba parlamentu federalnego).
Kryteriami branymi pod uwagę są: doświadczenie prawnicze oraz prawo bycia wybranym do Izby Niższej (§ 4 ustawy o wyborze sędziów). Co istotne, członkowie Richterwahlausschuss nie muszą być sędziami. W komisji mogą zasiadać politycy.
Na czele Richterwahlausschuss stoi stosowny minister federalny (np. w przypadku Federalnego Sądu Pracy jest to minister pracy). Ponosi on odpowiedzialność za organizację procedury wyboru (§ 9 ustawy o wyborze sędziów). Dany minister nie ma prawa głosu, ale może zaproponować kandydata. Decyzje podejmowane są zwykłą większością głosów w tajnym głosowaniu (§ 12 ustawy o wyborze sędziów).
Przed wyborem sędziowie wydają opinię
Kandydatura sędziego w sądach federalnych opiniowana jest przed wyborem przez specjalne gremium sędziowskie w tym sądzie, w którym ma orzekać kandydat (§ 55 i 57 ustawy o sędziach). Opinia Präsidialrat o kandydacie jest wydawana w ciągu miesiąca od otrzymanej prośby. Opinia ciała jest niewiążąca.
Pomimo tego, że Präsidialrat odpowiedniego sądu federalnego jedynie zajmuje stanowisko dotyczące osobistych i merytorycznych kwalifikacji kandydata, które nie jest w żaden sposób formalnie wiążące dla komisji, to znaczącą rolę odgrywa tutaj tradycja i dobry obyczaj.
Niemiecki prawnik, prof. Christian von Bar (kierownik Katedry Prawa Cywilnego, Europejskiego Prawa Prywatnego, Prawa Międzynarodowego Prywatnego i Prawa Porównawczego na uniwersytecie w Osnabrück) w wywiadzie dla „Gazety Wyborczej” zwraca uwagę, że:
„autorytet Prezydium jest na tyle duży, że nikt nie odważyłby się nie wziąć tej opinii pod uwagę. Prezydia Sądów Federalnych zdecydowanie darzone są w Niemczech powszechnym szacunkiem”.
Po przedstawieniu opinii przez Präsidialrat komisja ds. wyboru sędziów głosuje nad kandydaturami, które ostatecznie akceptuje jej przewodniczący. Ten może odmówić akceptacji tylko wtedy, jeśli dopatrzy się uchybień formalnych.
*Jeśli znajdziesz błąd, zaznacz go i wciśnij Ctrl + Enter